Καινοτομία στις Ένοπλες Δυνάμεις…Τι λείπει

Γράφει ο

Σχης (εα) Δημήτριος Κωνσταντινίδης
MS National Grand Strategy, NDU Washington D.C
MBA, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Όταν το 1997 ο Steve Jobs ανέλαβε εκ νέου την διοίκηση της χρεοκοπημένης Apple, απευθυνόμενος στο προσωπικό δήλωσε: «Η λύση για την Apple δεν είναι η μείωση των δαπανών, αλλά η καινοτομία». Μια πραγματικά δυνατή δήλωση την οποία και υλοποίησε προωθώντας την μία καινοτομία πίσω από την άλλη. Από το 1997 μέχρι το 2011 που έφυγε από την εταιρία για λόγους υγείας, κατάφερε να αυξήσει την κεφαλαιοποίηση της από τα 3 στα 347 Δις δολάρια. Στην Ελλάδα του 2018, πολιτικοί αλλά και στρατιωτικοί ηγέτες υιοθετούν την λιτότητα ως το μοναδικό μέσο για την επίλυση της κρίσης. Τι είναι όμως η καινοτομία; Και γιατί είναι τόσο σημαντική για τον ηγέτη;

Η καινοτομία είναι μια φρέσκια ιδέα η οποία είτε βελτιώνει ένα προϊόν ή υπηρεσία που ήδη υπάρχει, κάνοντας την περισσότερο ανταγωνιστική και ελκυστική είτε δημιουργεί ένα καινούργιο προϊόν ή υπηρεσία η οποία καλύπτει μια καταναλωτική ανάγκη, δημιουργώντας οικονομικά οφέλη στην επιχείρηση, το κράτος ή τον Στρατό που επινόησε την συγκεκριμένη καινοτομία. Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι γιατί οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν καινοτομούν; Μας λείπουν οι μορφωμένοι και ικανοί αξιωματικοί; Ή μήπως μας λείπει η πεφωτισμένη και ικανή ηγεσία; Όπως λέει η σοφή λαϊκή παροιμία, το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Με απλά λόγια, μας λείπει ο ηγέτης ο οποίος θα κινητοποιήσει τις κριμένες δυνάμεις.
Δυστυχώς μέχρι και σήμερα οι Στρατιωτικοί ηγέτες εμφανίζονται μπροστά στους υφιστάμενούς τους ως πρότυπα ηθικής. Μιλάνε συνεχώς για δικαιοσύνη, προσπαθούν να υλοποιήσουν διάφορα συστήματα τα οποία θα εξασφαλίζουν δήθεν την δικαιοσύνη στις μεταθέσεις, τις άδειες και τις υπηρεσίες του προσωπικού. Στην πραγματικότητα όμως το ενδιαφέρον τους είναι εντελώς επιφανειακό και επίπλαστο. Την ίδια στιγμή που θα τελειώσουν την διάλεξη τους για την δικαιοσύνη, θα πάρουν τηλέφωνο σε κάποιον Διοικητή Μονάδας και θα ζητήσουν κάποιος Στρατιώτης να πάρει άδεια μόνο και μόνο επειδή κάποιος πολιτικός το απαίτησε. Την ίδια στιγμή που θα τελειώσουν μια ομιλία τους για την αξιοκρατία, την ίδια στιγμή θα αποστρατεύσουν κάποιον ικανό και θα προάγουν κάποιον άλλο ανίκανο, μόνο και μόνο επειδή κάποιος πολιτικός το ζήτησε. Την ίδια στιγμή που θα ζητήσουν ιδέες από το προσωπικό τους προκειμένου να βελτιώσουν το αξιόμαχο του Στρατού μας, την ίδια στιγμή θα κλέψουν και θα οικειοποιηθούν τις ιδέες αυτών που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να επιβραβεύσουν, προκειμένου να φανεί ότι αυτοί είναι οι καλύτεροι και ότι ορθώς κατέχουν την θέση που κατέχουν. Το τελευταίο, πέραν του ότι αποτελεί λογοκλοπή, μόνο βραχυπρόθεσμα βελτιώνει το αξιόμαχο, ενώ μακροπρόθεσμα προκαλεί μείωση της οργανωσιακής εμπιστοσύνης η οποία σταδιακά ενσωματώνεται στο κοινωνικό DNA του Στρατού, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την παραγωγή καινοτομιών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι όχι μόνο φυσιολογικό αλλά και αναμενόμενο να μην έχουμε καινοτόμες λύσεις και προτάσεις, αφού καθένας από αυτούς που έχει μία ιδέα, ενεργώντας υπό τον φόβο της κλοπής περιμένει να γίνει αρχηγός προκειμένου να εφαρμόσει τις ιδέες του. Αποτέλεσμα της παραπάνω νοοτροπίας είναι πολλές ιδέες να χάνονται γιατί οι περισσότεροι δεν θα γίνουν ποτέ αρχηγοί. Κάποιες άλλες να απαξιώνονται, γιατί μέχρι αυτός που έχει την ιδέα να γίνει αρχηγός και να την υλοποιήσει, η συγκεκριμένη ιδέα θα έχει ξεπεραστεί από την καλπάζουσα τεχνολογία. Ενώ αυτοί που έχουν την δυνατότητα να σκεφτούν και να παράγουν καινοτόμες λύσεις όχι μόνο αποθαρρύνονται αλλά μετατρέπονται σε πειθήνιους γραφειοκράτες, οι οποίοι περιμένουν μοιρολατρικά την συνταξιοδότηση τους.

Αν λοιπόν ο Α/ΓΕΣ δεν αυξήσει την οργανωσιακή και διαπροσωπική εμπιστοσύνη δεν πρόκειται να πάρει καμία αξιόλογη πρόταση. Ακόμα όμως και εάν πάρει, θα είναι το ένα χιλιοστό από αυτές που θα έπρεπε να πάρει. Εκεί έξω υπάρχει ένα φορτηγό γεμάτο από ιδέες, που απλά περιμένει τον κατάλληλο άνθρωπο για να τις δώσει.