Η Κεντρική Αμερική στα πρόθυρα της κλιματικής κατάρρευσης

Για να αποτρέψουν την αστάθεια που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή στην Κεντρική Αμερική, οι εθνικές κυβερνήσεις και οι περιφερειακοί και διεθνείς οργανισμοί καλούνται να ανταπεξέλθουν στους ρόλους τους για την ανάπτυξη τόσο της άμεσης αντιμετώπισης κρίσεων όσο και ενός μακροπρόθεσμου περιορισμού της αστάθειας, υποστηρίζει στο τελευταίο του βιβλίο ο νεαρός συγγραφέας Πολ Άντζελο, όπως μαθαίνουμε από τη σελίδα “Council on Foreign Relations”.

Με περισσότερες από 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν καταγραφεί από την Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ -ο υψηλότερος απολογισμός εδώ και δύο δεκαετίες – το 2021 ήταν μια χρονιά ρεκόρ για την παράνομη μετανάστευση στα νότια σύνορα των ΗΠΑ. Αν και αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει πολίτες από τουλάχιστον 121 χώρες, περίπου το 43% όσων συνελήφθησαν από τις αρχές των ΗΠΑ προέρχονταν από την Κεντρική Αμερική.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, η μετανάστευση από τους νότιους γείτονες του Μεξικού βρισκόταν σε σταθερή άνοδο, αλλά η πανδημία του COVID-19 και η σχετική οικονομική ύφεση προκάλεσαν πρωτοφανή επίπεδα διασυνοριακής ροής, ωθώντας την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, να δώσει προτεραιότητα στα προγράμματα των ΗΠΑ που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του κοινωνικοοικονομικού ζητήματος. Στην προσπάθεια αυτή, η κυβέρνηση Μπάιντεν έστρεψε εκ νέου το ενδιαφέρον της στο να συνυπολογίσει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής ως έναν από τους βασικούς παράγοντες μετανάστευσης από εκείνες τις περιοχές. Πράγματι, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη μετανάστευση δεν μπορούν πλέον να αγνοηθούν μετά τους αλλεπάλληλους τυφώνες της κατηγορίας 4 και 5, “Eta” και “Iota” αντίστοιχα, που έπληξαν τις ακτές της Καραϊβικής της Κεντρικής Αμερικής τον Νοέμβριο του 2020. Τα ερείπια που άφησαν οι δύο κυκλώνες έδωσαν έναρξη σε μια νέα περίοδο πολιτικής και οικονομικής αστάθειας που φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή και τις απρόβλεπτες συνέπειές της.

Από κοινού με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα ακανόνιστα μοτίβα βροχοπτώσεων, η αποψίλωση των δασών και οι υψηλές θερμοκρασίες συμβάλλουν ολοένα και περισσότερο στην υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης και στην ανεξέλεγκτη επισιτιστική κρίση. Από το 2018 έως το 2021, ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκονταν κάτω από τα όρια της πείνας στην Κεντρική Αμερική σχεδόν τετραπλασιάστηκε, ξεπερνώντας σχεδόν τα οκτώ εκατομμύρια. Μια μελέτη του 2017 κατέταξε τη Γουατεμάλα, την Ονδούρα και τη Νικαράγουα μεταξύ των δέκα χωρών στον κόσμο που είναι πιο ευάλωτες σε κινδύνους λόγω του κλίματος, με τις περιοχές που βρίσκονται κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού στον λεγόμενο “Ξηρό Διάδρομο” της περιοχής να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Το “Notre Dame Global Adaptation Initiative”, ένα κορυφαίο ερευνητικό πρόγραμμα που κατατάσσει τις χώρες με βάση την ετοιμότητά τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, κατέταξε τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής σε κάποιες από τις χαμηλότερες θέσεις στον κόσμο λόγω του μεγέθους των προκλήσεων και της ανικανότητας των περιφερειακών κυβερνήσεων να ανταποκριθούν, με την Ονδούρα να καταλαμβάνει τη χαμηλότερη θέση τερματίζοντας στη 139η θέση από τις 182 χώρες που αξιολογήθηκαν.

Έτσι λοιπόν δημιουργείται το εξής παράδοξο: Παρά το γεγονός ότι συνεισφέρουν σε λιγότερο από το 0,2% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής επωμίζονται ένα δυσανάλογο περιβαλλοντικό βάρος που προκαλείται από τις πιο ευημερούσες χώρες του κόσμου, οι οποίες βρίσκονται πρώτες στις εκπομπές άνθρακα.

Συνοψίζοντας, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και κρίσης είναι ακόμα απρόβλεπτες σε κάποιες περιοχές του πλανήτη φαίνεται να είναι αρκετά εντονότερες. Τα περιστατικά αυξανόμενης μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ από τα νότια σύνορα, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι όσο η κρίση προχωράει και κανένας δεν κάνει ένα βήμα πίσω προκειμένου να αντιμετωπιστεί, τα χειρότερα βρίσκονται ακόμα μπροστά μας…