Η ιταλική κρίση από το Α ως το Ω! Ο Δημήτρης Δεληολάνης εξηγεί πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση

Έχοντας τα δικά μας μεγάλα προβλήματα με την Τουρκία και τα Σκόπια, δεν δώσαμε την απαραίτητη σημασία στο μέγα θέμα της ιταλικής κρίσης. Είναι η Ιταλία η “επόμενη Ελλάδα”; Επιβεβαιώνεται η θεωρία του “ντόμινο της ευρωπαϊκής κρίσης”; Τι πραγματικά συμβαίνει στην Ιταλία και πόσο σημαντικό είναι για την Ευρώπη;

Ένας δημοσιογράφος που γνωρίζει την Ιταλία από το Α ως το Ω είναι ο γνωστός σ΄ όλους μας από τις ανταποκρίσεις του, Δημήτρης Δεληολάνης. Έχει διατελέσει επί 35 χρόνια ανταποκριτής της ΕΡΤ στη Ρώμη. Έχει συνεργαστεί με το Έθνος, με τον ραδιοσταθμό Flash 9.61, με ελληνικά περιοδικά, αρθρογραφεί στις εφημερίδες Il Manifesto και Il Foglio και στην επιθεώρηση Limes. Έχει συνεργαστεί ωs σχολιαστής στη δημόσια τηλεόραση RAI. Μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Τετράδια. Συγγραφέας των βιβλίων “Βίος και Πολιτεία του Σίλβιο Μπερλουσκόνι”, “Το Φαινόμενο της Τρομοκρατίας”, “Come la Grecia, Alba Dorata” και “La sfida di Atene. Alexis Tsipras contro l’ Europa dell’ austerità”.
Ο Δημήτρης Δεληολάνης απαντά στα ερωτήματα του militaire.gr και οι απαντήσεις του είναι διαφωτιστικές:

•Όταν ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα, ακούγαμε και διαβάζαμε για το ευρωπαϊκό ντόμινο που ξεκινά από εμάς και θα συνεχιστεί με την Ιταλία ,τη Γαλλία και την Ισπανία. Μεσολάβησε το Brexit… Όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Ιταλία, πιστεύετε ότι είναι η υλοποίηση αυτών των σεναρίων;

Μπορεί να θεωρηθεί επιβεβαίωση της θεωρίας του ντόμινο με την έννοια ότι οι χώρες της ευρωζώνης παρουσιάζουν παρόμοια προβλήματα εντός της ευρωζώνης: δημόσιο έλλειμμα, υπέρογκο χρέος, ενίοτε κι εμπορικό έλλειμμα. Μέχρι να ξεσπάσει η κρίση επικρατούσε στις αγορές η εντύπωση πως η ευρωζώνη είχε αναλάβει συλλογικά την προστασία των χωρών με ασθενέστερη οικονομία. Όταν ξέσπασε η κρίση της ευρωζώνης διεπίστωσαν πως αυτό δεν ισχύει, ότι η Γερμανία δεν δέχεται τα ευρωομόλογα. Ταυτόχρονα, μάθαμε και ποια ήταν η «θεραπεία» της τρόικας. Στοιχεία της οποίας είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα και αποσκοπούσαν στη διαίρεση των χωρών του νότου, ώστε να μην είναι αλληλέγγυες και να μην σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο εναντίον της Γερμανίας και των δορυφόρων της. Σε αυτό το πλαίσιο, η θεωρία του ντόμινο συχνά χρησιμοποιήθηκε ως απειλή.

•Η ιταλική οικονομία σε τι κατάσταση βρίσκεται πραγματικά; Ακούμε για το τεράστιο χρέος της, αλλά υπάρχουν και δείκτες που δείχνουν ότι είναι μια οικονομία που αναπτύσσεται. Είναι και η Ιταλία θύμα του γερμανικού οικονομικού προτεσταντισμού;

Η Ιταλία είναι θύμα της παγκοσμιοποίησης. Ο προτεσταντισμός της Γερμανίας δεν έπαιξε μέχρι τώρα σημαντικό ρόλο διότι δεν χρειάστηκε: μέχρι χθες οι ιταλικές κυβερνήσεις ήταν πλήρως ευθυγραμμισμένες με τις υποδείξεις της Γερμανίας, δηλαδή της ευρωζώνης. Και αυτό το πλήρωσε ακριβά η χώρα. Η ιταλική οικονομία κινείται εδώ και χρόνια σε επίπεδα ισχνής ανάπτυξης μεταξύ του 0,6% και το περσινό 1,6%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιτρέπει το ετήσιο έλλειμμα να ξεπεράσει το 1,3% και ο πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ Κάρλο Κοταρέλι (εντολοδόχος πρωθυπουργός για λίγες ημέρες) έχει αναλάβει να μηδενίσει τις δημόσιες δαπάνες. Άρα η χώρα βρίσκεται εδώ και χρόνια σε επιτήρηση, χωρίς να υπάρχει μια τρόικα που να την επισκέπτεται. Αυτό έχει προκαλέσει τεράστια αύξηση των ανισοτήτων, υπέρογκη νεανική ανεργία και συστηματική καταστροφή του κοινωνικού κράτους και της πραγματικής οικονομίας. Στην Ελλάδα έχουμε μνήμη μιας βιομηχανικής Ιταλίας που δεν υπάρχει πια. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια έχουν μεταφερθεί εκτός Ιταλίας και παραμένει μια μεσαία βιομηχανία που αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες σε μια εσωτερική αγορά με όλο και πιο μικρότερη ζήτηση. Για να μην επεκταθώ στην σκανδαλώδη κατάσταση που επικρατεί στο τραπεζικό σύστημα, πηγή απανωτών σκανδάλων.

•Ο ευρωσκεπτικισμός στην Ιταλία ενισχύεται από την οικονομική κρίση ή από την “μοναξιά” που αισθάνεται και η Ιταλία στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης;

Και τα δυο. Η κρίση ενίσχυσε τα δυο κόμματα που αμφισβητούσαν την ευρωπαϊκή πολιτική. Οι Ιταλοί παρακολούθησαν τον βάρβαρο τρόπο με τον οποίο η Γερμανία και οι Ευρωπαίοι φέρθηκαν στην Ελλάδα και φοβήθηκαν πως το ίδιο θα γίνει μαζί τους. Είδαν να αποχωρεί από την ΕΕ μια μεγάλη χώρα όπως η Βρετανία και να μην αλλάζει τίποτα. Διεπίστωσαν επίσης ότι το ίδιο συνέβη και με τις χώρες του Βίσενγκραντ που αρνήθηκαν να δεχτούν έστω και έναν πρόσφυγα. Ντε φάκτο, η ΕΕ εγκατέλειψε μόνες τους την Ιταλία και την Ελλάδα να αντιμετωπίσουν το τσουνάμι. Δεν υπάρχει εμφανέστερη απόδειξη της χρεοκοπίας της πορείας που ακολούθησε έως τώρα η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Που δεν είναι πλέον ούτε ευρωπαϊκή, αλλά γερμανική, ούτε ενοποίηση, αλλά κυριαρχία.

•Αν έχουμε καταλάβει καλά, το πρόβλημα της Ιταλίας είναι πρώτα απ΄ όλα πολιτικό; Εννοούμε ότι δεν υπάρχουν πολιτικές προσωπικότητες που μπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να πάρουν δύσκολες για τη χώρα αποφάσεις.

Σίγουρα υπάρχει τεράστιο πρόβλημα πολιτικού προσωπικού. Η παλιά πολιτική τάξη, οι κομμουνιστές σαν το Μπερλινγουέρ και τον Νάτα, οι χριστιανοδημοκράτες σαν τον Μόρο και τον Αντρεότι, οι σοσιαλιστές σαν τον Κράξι και τον Νένι, εξαφανίστηκαν. Τα κόμματα τους δεν υπάρχουν πλέον. Στη θέση τους αναδείχτηκε ένας ζάμπλουτος διαφημιστής, με ένα ουσιαστικά ανύπαρκτο πλαστικό κόμμα που πάντα έγερνε προς τη φασιστική δεξιά. Η μακρά μπερλουσκονική κυριαρχία βομβάρδισε με Ναπάλμ την ιταλική πολιτική σκηνή. Στην καμένη γη οι κλόουν πολλαπλασιάστηκαν κι έτσι αναδείχτηκαν οι Ρέντσι, οι Γκρίλο, ο ίδιος ο Σαλβίνι. Θα έλεγα όμως ότι η νεοφιλελεύθερη λέπρα έχει καταστρέψει την πολιτική σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό που είπε ο επίτροπος Έτινγκερ, ότι οι αγορές θα μάθουν στους Ιταλούς πώς να ψηφίζουν, δεν είναι γκάφα. Είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτοί οι υπάλληλοι του χρηματοπιστωτικού κατεστημένου εννοούν την πολιτική: ως απλή διευκόλυνση των χρηματιστηρίων. Γι΄ αυτό έχουμε στην Ευρώπη πολιτικούς σαν τον Γιούνκερ, πριν από αυτόν τον ανεκδιήγητο Μπαρόζο και άλλους τόσους που ούτε καν θυμόμαστε.

•Το ενδεχόμενο εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζώνη είναι ένα σενάριο που θα πρέπει να μας απασχολεί ή είναι κάτι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί;

– Πίσω από τα συνθήματα περί εξόδου από την ευρωζώνη κρύβονται δυο στρατηγικές. Η πρώτη είναι εκείνη της φασιστικής δεξιάς, παράταξη πάντα παρούσα στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας, η οποία απλά δεν ανέχεται κανένα όριο στην εθνική κυριαρχία. Το ανομολόγητο πρότυπο της βεβαίως είναι η αποικιοκρατική και φτωχό- ιμπεριαλιστική Ιταλία του Μουσολίνι. Η δεύτερη είναι εκείνη που ανέλαβε τώρα την κυβέρνηση: μια στρατηγική που προωθεί ένα λαϊκίστικο σύνθημα, ευκατανόητο κι εύπεπτο, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο είναι μεν πολιτικά (ίσως και όχι μόνον πολιτικά) αναλφάβητοι, αλλά κατανόησαν πως έξοδος από την ευρωζώνη ισοδυναμεί με άλμα στο κενό. Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα. Γι΄ αυτό και η συμφωνία (το «συμβόλαιο» όπως το χαρακτήρισαν οι ίδιοι οι συμβαλλόμενοι) για την κυβερνητική συνεργασία δεν μιλά για έξοδο αλλά για «αναδιαπραγμάτευση των συνθηκών». Η ιταλική κυβέρνηση θέλει να εφαρμόσει μια οικονομική πολιτική κεϋνεσιανού τύπου, με δημόσιες επενδύσεις, μεγάλα ελλείμματα και αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Θα είναι μια σκληρή μάχη. Προσωπικά όμως θεωρώ πιο πιθανό η παροιμιώδης πολιτική ανεπάρκεια της Γερμανίας- εκείνο που αποκαλείτε «οικονομικό προτεσταντισμό»- να οδηγήσει την ευρωζώνη σε διάλυση παρά να έχουν κάποιο αποτέλεσμα οι πασίγνωστες στην Ελλάδα απειλές του Σόιμπλε για «αποπομπή» της Ιταλίας από το ενιαίο νόμισμα. Η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα. Πρέπει όμως να ελπίσουμε ότι στη μάχη της αυτή εναντίον της πολιτικής λιτότητας η Ρώμη δεν θα βρεθεί μόνη της, όπως βρέθηκε η Ελλάδα το 2015.

•Στην Ελλάδα ακούμε συχνά για τη διαίρεση της Ιταλίας σε βορρά και νότο. Κάτι που δυστυχώς το τελευταίο διάστημα άρχισε ξανά να συζητείται -από ασήμαντη αφορμή- και στην Ελλάδα. Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα του χάσματος μεταξύ βορρά και νότου στην Ιταλία.

Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Το οποίο καμία ιταλική κυβέρνηση δεν θέλησε να αντιμετωπίσει. Ο ιταλικός νότος είναι πλέον εγκαταλελειμμένος στο έμμεσο ή άμεσο έλεγχο του οργανωμένου εγκλήματος που έχει πάρει διαστάσεις πολυεθνικής και παίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ιταλίας. Το δεξί χέρι του Μπερλουσκόνι και ιδρυτής του Forza Italia βρίσκεται στη φυλακή για συνεργασία με την Κόζα Νόστρα. Το Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι είχε εκατοντάδες στελέχη, τοπικούς παράγοντες ακόμη και βουλευτές που καταδικάστηκαν για συνεργία με τις διάφορες μαφίες. Αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές και οικονομικές επιλογές της Ιταλίας. Ποιος θα επενδύσει σε μια περιοχή όπου η κυριαρχία ανήκει σε αόρατα εγκληματικά κέντρα; Η Cosco είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να επενδύσει στο λιμάνι στην Τζόια Τάουρο της Καλαβρίας, αλλά μόλις κατάλαβε ποιος το ελέγχει επέλεξε τον Πειραιά.