Η αεροπειρατεία με σουγιάδες και γκαζόζα και το “σαμποτάζ” στη Ντακότα που έπεσε στην Πάρνηθα

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ήταν αν όχι η πρώτη, αλλά από τις πρώτες αεροπειρατείες στον κόσμο…

Σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα σε μια εποχή έντονα ταραγμένη κοινωνικά, με τον εμφύλιο να μαίνεται, την χώρα να ματώνει  και τα πολιτικά μίση και πάθη, ένα ηφαίστειο που ξερνούσε φωτιά και λαβα! 

Διώξεις αριστερών, συλλήψεις, δικαστήρια και μπλόκα στους δρόμους που οδηγούσαν στα βουνά.

14 Σεπτεμβρίου 1948.

Από το υποτυπώδες τότε αεροδρόμιο του Ελληνικού ξεκινάει η πρώτη αεροπειρατεία στην Ελλάδα, που στάθηκε αφορμή εκτός των άλλων να αλλάξουν οι νόμοι που αφορούσαν την ασφάλεια των αερομεταφορών.

Η ΓΚΑΖΟΖΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΥΓΙΑΔΕΣ

Δράστες ήταν έξι μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου από τη Θεσσαλονίκη, όλοι τους παιδιά αστικών οικογενειών και πρώην μέλη της Ε.Π.Ο.Ν. 

Στόχος τους να καταφέρουν να περάσουν μέσα από τη Γιουγκοσλαβία στο μέτωπο του Γράμμου και να ενωθούν με τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος.

 Ήταν η εποχή που μαινόταν ο ελληνικός εμφύλιος και η αριστερά διώκονταν βιαίως από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ενώ οι δρόμοι για τους ορεινούς όγκους ήταν αποκομμένοι….

Με τη δικαιολογία ότι θα δώσουν εξετάσεις για το Πολυτεχνείο, οι πρώτοι αεροπειρατές της ιστορίας, οι Αλέξανδρος και Δημήτριος Κουφουδάκης (ετών 21 και 23 αντίστοιχα), Αχιλλέας Κελτεμλίδης (ετών 19), Αντώνης Βογιάζος (ετών 18), Γιώργος Κέλας (ετών 17) και Σπύρος Χελμιάδης (ετών 18), κατέβηκαν αρχικά στην Αθήνα.

 Αυτή ήταν μόνο η αρχή από το παράτολμο και απλοϊκό σχέδιό τους….

Η περιπέτειά τους ξεκίνησε στις 13.15 από το αεροδρόμιο του Ελληνικού.

 Αφού εξασφάλισαν εισιτήρια, οι έξι επονίτες επιβιβάστηκαν στη μεσημεριανή πτήση της ΤΑΕ (προδρόμου της Ολυμπιακής Αεροπορίας) για Θεσσαλονίκη. 

Στο αεροπλάνο, τύπου DC-3 (Ντακότα), επέβαιναν συνολικά 21 άτομα (τετραμελές πλήρωμα και 17 επιβάτες).

Λίγα λεπτά μετά την απογείωσή του κι ενώ το αεροπλάνο πετούσε πάνω από τη βόρεια Εύβοια, οι τέσσερις από τους έξι νεαρούς μπήκαν στον θάλαμο διακυβέρνησης και αφού τραυμάτισαν με σουγιά τον συγκυβερνήτη και τον ασυρματιστή, ανάγκασαν τον κυβερνήτη Αθανάσιο Ηγουμενάκη να οδηγήσει το αεροπλάνο προς τα γιουγκοσλαβικά σύνορα.

 O Ηγουμενάκης προσπάθησε να παραπλανήσει τους αεροπειρατές, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

 Έτσι, ακολουθώντας το ποτάμι του Αξιού κατόρθωσε να προσγειώσει τελικά το αεροπλάνο σε μία λωρίδα γης στην τοποθεσία Μπούργκα, 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Σκοπίων. 

Μετά την αποβίβαση των έξι αεροπειρατών, οι χειριστές κατόρθωσαν να απογειώσουν το αεροπλάνο και να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη γύρω στις 5 το απόγευμα, 4 ώρες και 27 λεπτά μετά την αναχώρησή του από την Αθήνα.

ΤΙ ΕΓΡΑΨΕ Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Την επομένη ο τύπος είχε εκτενή ρεπορτάζ για τα όσα έγιναν κατά την διάρκεια της πτήσης

«Τέσσερις από τους νεαρούς εισέβαλαν στο πιλοτήριο και οπλισμένοι με σουγιάδες και ένα μπουκάλι γκαζόζας, ζήτησαν από τον πιλότο να αλλάξει προορισμό και να προσγειώσει το σκάφος στο Βελιγράδι. 

Ακολούθησε συμπλοκή στο πιλοτήριο με το συγκυβερνήτη, ενώ μέσα σε εκείνο το διάστημα ο ασυρματιστής πρόλαβε να αναφέρει το συμβάν….

Η εντολή που έλαβε είναι να «επιστρέψει το αεροπλάνο πάση θυσία αμέσως εις Θεσσαλονίκην». 

Ταυτόχρονα, απογειώθηκαν πολεμικά σκάφη τύπου SPITFIRE για να αποτρέψουν την αεροπειρατεία, αλλά ήταν ήδη αργά….»

ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΕΙΣ

Η επιστροφή του αεροσκάφους σε ελληνικό έδαφος σηματοδότησε μια σειρά από ανακρίσεις, από τον ίδιο τον υπουργό Αεροπορίας.

 Ευθύνες επιρρίφθηκαν και στους πιλότους γιατί δεν κατάφεραν να παραπλανήσουν τους αεροπειρατές και να προσγειώσουν το σκάφος σε ελληνικό έδαφος. 

Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και προφυλακίστηκαν.

Οι έξι αεροπειρατές, δικάσθηκαν ερήμην από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης και καταδικάσθηκαν σε θάνατο. 

Δύο από αυτούς, ο Σπύρος Χελμιάδης και ο Αχιλλέας Κετιμλίδης επέστρεψαν παράνομα στην Ελλάδα και σκοτώθηκαν σε μάχες του Εμφυλίου Πολέμου.

 Οι υπόλοιποι τέσσερις έζησαν για πολλά χρόνια σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. 

Ο πιο γνωστός απ’ όλους είναι ο Αντώνης Βογιάζος (1930-1992), που σπούδασε σκηνοθεσία στη Σοβιετική Ένωση και μετά τη μεταπολίτευση, όταν επαναπατρίστηκε, είχε σημαντικές τηλεοπτικές επιτυχίες στο ενεργητικό του.

Διώξεις και φυλακές γνώρισαν και οι οικογένειές τους οι οποίες δεν γνώριζαν τίποτα για τις προθέσεις των παιδιών τους….
Αποτέλεσμα της πρώτης αεροπειρατείας στον κόσμο ήταν η εντατικοποίηση των ελέγχων στα αεροδρόμια και η λειτουργία τους στο εξής σε αυστηρότερο πλαίσιο….

ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΤΑΚΟΤΑ

Ένα χρόνο αργότερα κατέπεσε στην Μαλακάσα μια Ντακότα και γύρω από το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα κυκλοφόρησαν θεωρίες συνωμοσίας περί… «κομουνιστικού δακτύλου» που δεν αποδείχθηκαν ποτέ και κατέρρευσαν από την ερεύνα που έγινε.

Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1949 μια Ντακότα με 18 επιβάτες συνετρίβη στη Μαλακάσα. 

Το αεροπλάνο ανήκε στην εταιρία ΤΑΕ που ήταν πρόδρομος της Ολυμπιακής. 

Την ώρα που πετούσε πάνω από το Κακοσάλεσι, αυτόπτες μάρτυρες είδαν το δεξί φτερό του να κόβεται και το αεροπλάνο να πέφτει σε βράχια.

 Από το δυστύχημα δεν επέζησε κανείς από τους επιβάτες και το πλήρωμα.

 Οι σκηνές στον τόπο της συντριβής ήταν ανατριχιαστικές, καθώς άλλοι διαμελίστηκαν και άλλοι απανθρακώθηκαν….

Οι αρχές αρχικά θεώρησαν εσφαλμένα ότι η συντριβή οφειλόταν σε σαμποτάζ, καθώς η χώρα υπέφερε από τον εμφύλιο πόλεμο και στο αεροπλάνο επέβαινε ένας στρατηγός….
Οι ειδικοί, μετά από έρευνα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πτώση οφειλόταν σε βλάβη.

 Άλλωστε τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους, το αεροσκάφος είχε χάσει το δεξί του πτερύγιο, καθώς προσγειωνόταν στην Καβάλα.

 Τότε όλοι οι επιβάτες είχαν βγει σώοι και το αεροπλάνο επισκευάστηκε, αλλά πλημμελώς όπως αποδείχτηκε….

Πηγές

Τα Νέα

Η Μηχανή του Χρόνου