Εξοπλιστικά Προγράμματα και Ελληνικές Εταιρείες

Γράφει ο

Αντιναύαρχος εα Μ.Τσολέκας ΠΝ

Βρισκόμαστε σε περίοδο εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων λόγω της εντάσεως με την Τουρκία (μονίμου φύσεως) και καθυστερήσεων στο εξοπλιστικό πρόγραμμα την προηγούμενη δεκαετία εξ αιτίας της οικονομικής κρίσεως . Εκτιμώ ότι η πλειοψηφία της κοινής γνώμης είναι σύμφωνη καταρχήν για την περαιτέρω ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, παρά το υψηλό κόστος και την δύσκολη οικονομική συγκυρία. Το πρόβλημα που εξετάζεται στο παρόν άρθρο αφορά στην σημασία της συμμετοχής των εγχώριων εταιρειών ή/και των κρατικών δομών στα εξοπλιστικά προγράμματα. Προσωπικά έχω κάποια εμπειρία λόγω συμμετοχής σε εξοπλιστικά προγράμματα του ΠΝ ως τμηματάρχης και ως διευθυντής στη Διεύθυνση Υποστηρίξεως Οπλικών Συστημάτων και Κ/Β του ΓΕΝ επί οκτώ περίπου έτη. Προς άρση τυχόν παρεξηγήσεως, είμαι απόστρατος εδώ και έντεκα χρόνια και δεν έχω εμπλοκή ενεργή σε οτιδήποτε σχετίζεται με εξοπλισμούς.

Νομίζω ότι η συμμετοχή των εγχώριων εταιρειών και των κρατικών δομών πρέπει να αποτελεί προαπαιτούμενο για κάθε εξοπλιστικό πρόγραμμα. Γιατί; Διότι κάθε ανεπτυγμένη χώρα παγκοσμίως, ανεξαρτήτως μεγέθους αλλά και η «σύμμαχος Τουρκία» ακολουθούν την ίδια πολιτική. Η χώρα μας πρέπει και μπορεί να συμμετέχει σε οποιοδήποτε προηγμένο τεχνολογικά αμυντικό πρόγραμμα προς προμήθεια . Η τεχνογνωσία υπάρχει σε πολλούς προχωρημένους τεχνολογικά τομείς και φυσικά υπάρχει και το διαθέσιμο κατάλληλο προσωπικό.

Κάποιοι θα ισχυρισθούν ότι θα αυξηθεί το κόστος και θα καθυστερήσει το πρόγραμμα. Δεν υπάρχει ανεπτυγμένη χώρα που να δημιούργησε αξιόλογη βιομηχανία χωρίς κρατική βοήθεια στην αρχή και υποστήριξη όταν απαιτήθηκε ( ΗΠΑ, Ρωσία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Κίνα, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία). Τα αυξημένα κόστη σε χρήμα και χρόνο είναι προσωρινά (η διάρκεια και τα κόστη εξαρτώνται και από την πλευρά μας), όπως συμβαίνει σε κάθε επένδυση σοβαρή και ειλικρινή ως προς τον σκοπό της. Τα μεσομακροπρόθεσμα κέρδη αξίζουν τον κόπο, προκειμένου να αναπτυχθεί ορθά η αμυντική βιομηχανία, μέρος της δαπάνης να επενδύεται στην χώρα, να αποκτηθεί τεχνογνωσία, να εξασφαλισθούν θέσεις εργασίας κλπ. Χρειάζεται θέληση,υπομονή και επιμονή και φυσικά σοβαρότητα και λογικό ρίσκο από όλους τους εμπλεκόμενους, κράτος και εγχώριες εταιρείες .

Θα αναφέρω το παράδειγμα της επιτυχούς συμμετοχής ελληνικών εταιρειών στην παραγωγή του Κ/Β επιφανείας-αέρος ESSM, με το οποίο είναι εξοπλισμένες οι Φ/Γ τ. ΜΕΚΟ του ΠΝ στο πλαίσιο του NATO SEASPAROW CONSORTIUM.

Ελληνική εταιρεία μάλιστα ήταν αυτή που συμμετείχε στην παραγωγή του υψηλής τεχνολογίας ηλεκτρονικού τμήματος ελέγχου του Κ/Β εξασφαλίζοντας τα εύσημα των υπευθύνων .
Ληφθεί υπόψη ότι την αναγκαία μετασκευή της πλατφόρμας εκτοξεύσεως των εν λόγω Κ/Β επί των Φ/Γ ΜΕΚΟ ανέλαβε και εκτέλεσε επιτυχώς ο Ναύσταθμος Σαλαμίνος. Το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο, καθόσον η συμμετοχή στο CONSORTIUM έδινε την δυνατότητα επιστροφής μέχρι 120% του κόστους σε εγχώριες εταιρείες για τα μέλη. Ανώτατος αξιωματικός σήμερα, υπήρξε εκ των πρωτεργατών του προγράμματος . Εφόσον μπορούμε να πετύχουμε μέσα στο πλαίσιο ενός διεθνούς συμμαχικού πλαισίου μπορούμε και μόνοι μας.

Υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα αλλά και αρνητικά (πήραμε πολλά μαθήματα), το βέβαιον είναι ότι η συμμετοχή των Ελληνικών εταιρειών και των κρατικών δομών είναι εξ ίσου σημαντική όσο και η ίδια προμήθεια. Αποτελεί ανάγκη να γίνει ότι χρειάζεται (προσαρμογή νομοθεσίας, οργάνωση ελέγχων κλπ) από το κράτος που να εξασφαλίζει την συμμετοχή τους με αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα.

Μέχρι σήμερα ως χώρα έχουμε υποστεί τόσες ταλαιπωρίες λόγω κακοδιαχείρισης (όχι απαραίτητα από δόλο αλλά και από άγνοια ή αδιαφορία) σε εξοπλιστικά προγράμματα και γίνεται φανερό πλέον ότι η ανάπτυξη χρειάζεται και επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία ιδιαίτερα στην υψηλή τεχνολογία και στην πληροφορική. Κρίνεται αναγκαίο μέρος των κονδυλίων που θα δαπανηθούν (από δανεισμό) για τους εξοπλισμούς, να επιστρέψουν έστω και μερικώς στην χώρα (τουλάχιστον να προσπαθήσουμε σοβαρά) . Οι προμήθειες του αμυντικού εξοπλισμού προσφέρονται πέραν από το να θωρακίσουν την χώρα σήμερα αλλά και να εξασφαλίσουν μια αμυντική σταθερότητα στο μέλλον με βάθος, δηλαδή με υποδομές και ορθή εκμετάλλευση των οικονομικών και παραγωγικών πόρων της χώρας.

Γενικόλογες ευχές θα ισχυρισθεί κάποιος αλλά θα απαντήσω ότι δεν είδαμε και χαΐρι ακολουθώντας τον εύκολο δρόμο των εκτεταμένων προμηθειών λόγω επείγουσας ανάγκης. Μου έρχονται πολλά παραδείγματα στο μυαλό που επαληθεύουν την παραπάνω θέση, κρίνοντας με βάση το τελικό κόστος (υψηλό) και το αντίστοιχο αποτέλεσμα (πολύ κατώτερο του αναμενόμενου) και κανένα σχεδόν που να την διαψεύδει. Όσες εσπευσμένες προμήθειες είχαν ικανοποιητικό αποτέλεσμα οφείλετο (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) στην εκ των υστέρων ουσιαστική συμμετοχή δομών υποστηρίξεως των Ενόπλων Δυνάμεων ή/και εγχώριων εταιρειών . Ακόμη και όταν υπάρχει ανάγκη για λόγους Εθνικούς να γίνει εσπευσμένα κάποια προμήθεια (προφανώς ελάχιστες), υπάρχει περιθώριο να προβλεφθεί στην σύμβαση η δυνατότητα εμπλοκής μεταγενέστερα εγχώριων εταιρειών και κρατικών δομών. Νομίζω ότι δεν θα διαφωνήσει κάποιος τουλάχιστον επί της αρχής, η αρχή (όταν γίνεται σοβαρά) είναι το ήμισυ του παντός.