Ερντογάν: Η κλεψύδρα της ΠΤΩΣΗΣ

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ

Αντιπτέραρχος ε.α

Τέσσερα χρόνια με τον πρόεδρο Τράμπ στην εξουσία, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν εκμεταλλευόμενος, τις business του αμερικανού προέδρου στην Κωνσταντινούπολη αλλά και αυτές που έκαναν οι γιοί τους, την αμερικανική εξωτερική πολιτική παλιννόστησης και απεμπλοκής των αμερικανικών δυνάμεων από κάθε στρατιωτική μικροεπιχείρηση και ένταση στην Μέση Ανατολή και ανάθεση κάποιου μέρους του ρόλου των ΗΠΑ στην Τουρκία, την άποψη του προέδρου Τράμπ ότι ο περιορισμός και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι real politic, την παντελή έλλειψη εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), το ανύπαρκτο υπό τον ΓΓ Στόλτενμπεργκ, ΝΑΤΟ, τα τέσσερα τελευταία χρόνια, βγήκε να «αλωνίσει» στα Μεσογειακά και Μέσης Ανατολής «χωράφια», αγνοώντας σε ποιόν ανήκουν, ποιά τα δικαιώματα της Τουρκίας σύμφωνα με το ισχύον Διεθνές Δίκαιο στις περιοχές αυτές, δίνοντας την εντύπωση ότι η Τουρκία διεκδικεί ξανά τις εκτάσεις, τις θάλασσες και τον γεωπολιτικό χάρτη, της άλλοτε Οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

Η Τουρκία, με την στρατιωτική εμπλοκή της στη Συρία στον πόλεμο κατά του ΙSIS, κατορθώνει μέχρι σήμερα να κρατά συριακά εδάφη επικαλούμενη ότι προστατεύει, τον πληθυσμό της Βόρειας Συρίας που έχει τουρκογενείς σουνιτικές ρίζες και την Τουρκία από τρομοκράτες. 

Με την στρατιωτική εμπλοκή της στα σύνορα με το Ιράκ κατά των κούρδων, για την αποφυγή δημιουργίας Κουρδικού κράτους, επικαλείται την προστασία της Τουρκίας από τους τρομοκράτες του ΡΚΚ.

Με την στρατιωτική εμπλοκή της εκτός επικράτειας, στη Λιβύη, πρώτη φορά μετά το 1952 από την συμμετοχή της στον πόλεμο της Κορέας, δείχνει ότι έχει λόγο στην περιφέρεια ερεθίζοντας την Γαλλία που παραδοσιακά έχει λόγο στις χώρες Maghreb (Βόρεια Αφρική).

Με την στρατιωτική εμπλοκή της στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, υπό μορφή βοήθειας στο Αζερμπαϊτζάν, επικαλείται βοήθεια σε αδελφούς τούρκους, ερεθίζοντας πάλι την Γαλλία που έχει ιδιαίτερες σχέσεις με την Αρμενία. 

Με την στρατιωτική παρουσία της στο Κατάρ, στην Σομαλία, στο Αφγανιστάν, στα Βαλκάνια, μας λέει ότι είμαι παρούσα παντού. 

Οι παραπάνω εμπλοκές και παρουσίες της Τουρκίας άλλες με νόμιμο και άλλες με παράνομο μανδύα δείχνουν ότι η βρήκε και εκμεταλλεύτηκε κάποιο γεωπολιτικό κενό που προσπαθεί να το γεμίσει με την παρουσία της και να δείξει ότι πλέον είναι ένας περιφερειακός παίκτης που κανείς δεν πρέπει να τον αγνοεί και απαιτεί να ερωτάται για τυχόν μεταβολές στην περιοχή που αυτή έχει καθορίσει.

Ο πρόεδρος Ερντογάν επιδιώκοντας να δείξει ότι η Τουρκία έχει εξωτερική πολιτική χωρίς περιορισμούς, ήρθε κοντά στην Ρωσία του Πούτιν με την προμήθεια των βλημάτων Αέρος-Αέρος S-400, αγνοώντας κάθε  προτροπή αποφυγής της προμήθειας που εκ των πραγμάτων ήταν αντιδεοντολογική για την συμμαχία του ΝΑΤΟ. Όμως την υλοποίησε για να δείξει ότι η Τουρκία μπορεί να τα βρίσκει και με άλλους μεγάλους, πέραν της Δύσης. Σημειώνεται ότι κατά την εμπλοκή τους στη Συρία, Τουρκία και Ρωσία ήταν αντίπαλοι την περίοδο που υπογράφτηκε η συμφωνία προμήθειας. Τελικά η τιμωρία ήρθε από τον φίλο του τον αμερικανό πρόεδρο Τράμπ, ο οποίος μετά από μεγάλες πιέσεις απομάκρυνε την Τουρκία από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35. Στο θέμα αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε ότι και η χώρα μας πριν μια εικοσαετία υλοποίησε ρωσικά εξοπλιστικά προγράμματα που αφορούσαν και τα τρία Όπλα. Με λίγα λόγια πρώτη η χώρα μας αγνόησε την έννοια της Συμμαχίας ΝΑΤΟ, ανεξαρτήτως των παραπόνων που είχε από αυτό. Κανείς δεν το συνδύασε, όμως όλοι οι εμπλεκόμενοι των ρωσικών εκείνων εξοπλιστικών προγραμμάτων, κυρίως πολιτικοί, ανεξάρτητα από την θέση που κατείχαν, σε μικρό ή και σε μεγαλύτερο χρονικό  διάστημα, χάθηκαν στη κυριολεξία από το πολιτικό σκηνικό με κάποιον τρόπο. Ας κρατήσουμε αυτό και για τον πρόεδρο Ερντογάν.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας το «realpolitic» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Τράμπ, με τους χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους και η άσχημη οικονομική κατάσταση, αποτελούν πλέον σοβαρά προβλήματα για την κυβέρνησή του. Ήδη οι πιέσεις από το εξωτερικό για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αυξάνονται. Η αντιπολίτευση αλλά και οι πολίτες κατηγορούν τον πρόεδρο Ερντογάν για την κακή πορεία της οικονομίας, την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και τις μεγάλες δαπάνες που απαιτούνται για την προσωπική του ζωή. Όλα τα προσπερνά και όπως ο ίδιος λέει «σας προσφέρω το όνειρο», την μετατροπή της  Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Με τέτοιες βέβηλες κινήσεις αγνοώντας τις παγκόσμιες ενστάσεις και καταδίκες εμπλέκει στις όποιες διαφορές με άλλα κράτη τις θρησκείες. Με την συμμετοχή του στις εβδομαδιαίες προσευχές, προσπαθεί να ισλαμοποιήσει την παραδοσιακά κοσμική Τουρκία του Κεμάλ Ατατούρκ και να την καθιερώσει ως το νέο κέντρο του Σουνιτικού Ισλάμ. 

Όσον αφορά τα δικά μας ο Τούρκος πρόεδρος τα έχει απλοποιήσει με την επίσκεψή του στην Ελλάδα το 2017, κατά την οποία ζήτησε την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Από τότε δεν κάνει τίποτε άλλο από το να κατηγορεί την χώρα μας ότι παραβιάζει την συνθήκη. Η υπογραφή της συμφωνίας κατασκευής του EastMed από το Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα ήταν η πολιτική πράξη που του στοίχησε πολύ. Θεωρεί αδιανόητο ο πρόεδρος Ερντογάν, EastMed χωρίς Τουρκία. Οι κινήσεις που ακολούθησαν με τα γεγονότα των μεταναστών και λαθρομεταναστών, τα γεγονότα στον Έβρο, τις παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας από τα τουρκικά ερευνητικά σκάφη, την ένταση που δημιουργήθηκε με τις Ένοπλες Δυνάμεις σε μεγάλη ετοιμότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα το προηγούμενο καλοκαίρι, αποκαλύπτουν ότι οι προθέσεις του Tούρκου προέδρου με ακατάλληλες γι’ αυτόν συνθήκες μπορούν να φθάσουν στα άκρα. 

Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι στις όποιες ενέργειες και δηλώσεις έχει προβεί ο Tούρκος πρόεδρος στο πλευρό του βρίσκεται πάντα μία παραδοσιακά φίλη, «η άτονη Γερμανία», καθώς και η Ιταλία και Ισπανία για οικονομικούς κυρίως λόγους. Η σχέση αυτή Τουρκίας – Γερμανίας είναι και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΕΕ στην προσπάθειά της να επιβάλει τις περιβόητες κυρώσεις ώστε να συνετίσει την Τουρκία στην συμπεριφορά της έναντι της Ελλάδας. Απέναντί του ο Ερντογάν έχει τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ και κυρίως την Γαλλία. Στις δηλώσεις και στις ομιλίες του όλο το πολιτικό σύστημα της γείτονας χώρας χρησιμοποιεί απαξιωτικές εκφράσεις για την πολιτική ηγεσία της χώρας μας, τελευταία δε συμπεριέλαβε και τον πρόεδρο της Γαλλίας. Συνήθως επικαλείται ιστορικά γεγονότα της αρεσκείας του, η αναφορά των οποίων γνωρίζει ότι ερεθίζουν αρνητικά το πατριωτικό αίσθημα των πολιτών. Αξίζει ακόμα να σημειωθεί και η εμπλοκή του ημερήσιου τύπου χωρών της ΕΕ στο θέμα κυρίως των ελληνοτουρκικών διαφορών. Έτσι η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) φιλοξένησε μελέτη γερμανικού ιδρύματος που ασχολείται με την Μεσόγειο και διατυπώνει την άποψη ότι οι εταίροι της ΕΕ «δεν πρέπει να στρατευτούν μαζί με την Ελλάδα σε θέματα που δεν καλύπτονται από το Διεθνές Δίκαιο, η δε κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη θα μπορούσε να επικρίνει πιο πειστικά τις μαξιμαλιστικές αξιώσεις της γείτονας χώρας, αν δεν διατύπωνε και η ίδια από την πλευρά της μαξιμαλιστικές θέσεις». Και βέβαια αναφέρεται μόνο στην ΑΟΖ του Καστελόριζου και στην ΑΟΖ Ελλάδος –Κύπρου που εφάπτονται και αποκλείουν την Τουρκία από τον EastMed παρακάμπτοντας  όλα τα άλλα θέματα που θέτει η Τουρκία. Σημειώνει δε ότι υπάρχουν και έλληνες εμπειρογνώμονες, όπως ο κ. Χρήστος Ροζάκης, που συμφωνούν ότι οι ελληνικές θέσεις είναι μαξιμαλιστικές. Από την πλευρά της η γαλλική Le Figaro ερεθίζει τον πρόεδρο Ερντογάν υπενθυμίζοντάς του την Συνθήκη των Σεβρών, «διαμελισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εφ’ όσον οι Τούρκοι συνεχίσουν να φέρονται ως «Οθωμανοί» και η συνθήκη θα συμφέρει όχι μόνο την Γαλλία, αλλά όλους τους Ευρωπαίους, πλην φυσικά της Γερμανίας, Ιταλίας, Ισπανίας», προβάλλοντας ταυτόχρονα τον συνημμένο χάρτη της Συνθήκης των Σεβρών.

Από όλα τα παραπάνω λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νέος αμερικανός πρόεδρος Biden πολύ γρήγορα έδωσε το πρώτο μήνυμα στην Τουρκία για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από το γεγονός ότι η Τουρκία για να δείξει καλό «χαρακτήρα» χωρίς να της προταθεί προτείνει σχεδόν απενεργοποίηση των S-400. Από τον φόβο για πως οι ΗΠΑ του Biden  θα χρησιμοποιήσουν το θέμα του οικονομικού σκανδάλου της Halkbank που αφορά τον τούρκο πρόεδρο. Από το γεγονός ότι απέναντί του έχει ένα  άψογο ελληνικό ΥΠΕΞ και ΥΠΕΘΑ στη κρίση διαρκείας που βιώνουμε. Από το γεγονός ότι ο έλληνας πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης του απαντάει πολιτικά και λακωνικά. Από το γεγονός ότι ήταν η αιτία της αναβάθμισης πολλών τομέων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Από το γεγονός ότι η πολιτική στην Μέση Ανατολή άλλαξε και πλέον παραδοσιακά εχθρικές με το Ισραήλ χώρες λύνουν διαφορές που υπήρχαν, και αυτός είναι προσκολλημένος σε «όνειρα» κοντεύοντας να ξεπεραστεί από τις εξελίξεις, στη κυριολεξία τρελαίνεται και αυτό φαίνεται από τις δηλώσεις του. Θα πρέπει πλέον να εστιάζουμε με μεγάλη προσοχή στις ομιλίες του, στις κινήσεις του, στις προθέσεις του, διότι όπως προαναφέρθηκε αν βρεθεί σε ακατάλληλες συνθήκες και πιεστεί θα είναι απρόβλεπτος. Απρόβλεπτος μπορεί να είναι και στο εσωτερικό της Τουρκίας με ότι πολιτικά σημαίνει αυτό. Πάντα όμως θα έχει την ευκαιρία να αναθεωρήσει πολύ γρήγορα τις ακραίες απόψεις του και να γίνει αποδεκτός. Ανεξάρτητα όμως από όλα αυτά ο πρόεδρος Ερντογάν, με τους S-400, μπήκε μέσα στην ρυθμιζόμενη κλεψύδρα και ο πολιτικός χρόνος της πτώσης του άρχισε να μετράει.