Διδάγματα πολέμου για την Ελλάδα από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ! Δεν επιτρέπεται “ανεμελιά”

Αφού πέρασε ικανό χρονικό διάστημα από τη λήξη του πολέμου των 6 εβδομάδων μεταξύ Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας για την επικράτηση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα ήταν χρήσιμο να καταγράψουμε κάποια συμπεράσματα – διδάγματα, τα οποία θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα και στην Ελλάδα.

Για λόγους οικονομίας χώρου αλλά και χρόνου ανάγνωσης κρίνεται σκόπιμη η εστίαση στην δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεων των 2 χωρών.

Η ΚΟΥΡΣΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΑΖΕΡΩΝ

Το Αζερμπαϊτζάν εκμεταλλευόμενο την άνθιση της οικονομίας του εξαιτίας της ανακάλυψης – εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών στις αρχές της δεκαετίας του 2000, επένδυσε σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς προκειμένου να καλύψει την υπεροπλία της Αρμενίας σε αυτό τον τομέα.

Ειδικότερα, μέσα σε περίπου 10 έτη (2010-20) προμηθεύτηκε οπλικά συστήματα και μέσα συνολικής αξίας 19 δις δολαρίων εκ των οποίων τα 5 δις κατευθύνθηκαν στην προμήθεια UAV.

Η επιλογή των εξοπλισμών των ΕΔ του Αζερμπαϊτζάν χαρακτηρίστηκε από την ανάγκη απεξάρτησης από την Ρωσία, η οποία μαζί με την Κίνα, αποτελούσαν τους βασικούς προμηθευτές των ΕΔ της Αρμενίας.

Αναλυτικότερα:

– Η πλειοψηφία του στόλου των UAV αποκτήθηκε από το Ισραήλ, όπως επίσης και επιλεγμένα πυραυλικά συστήματα (LORA).

– Από την Τουρκία αποκτήθηκαν τα συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων Τ-300 (KASIRGA) και T-122 (SAKARYA).

Οι παραπάνω εξοπλισμοί μαζί με τα ήδη υπάρχοντα συστήματα ρωσικής (BM- 30) και τσέχικης κατασκευής (DANA-M1) ισχυροποίησαν σε μεγάλο βαθμό το οπλοστάσιο των Αζέρων.

Επιπλέον με την βοήθεια τεχνικών από τρίτες χώρες μετατράπηκαν τα παλαιά αεροσκάφη An-2T (τα οποία χρησιμοποιούντο για ψεκασμούς), σε μη επανδρωμένα, για να εκτελέσουν αποστολές επιτήρησης και στοχοποίησης των θέσεων των Αρμενικών ΕΔ.

An-2T

Πίνακας 1: Πυροβολικό – Πυραυλικά συστήματα – UAV του Αζερμπαϊτζάν

Η «ΑΝΕΜΕΛΙΑ» ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ

Η Αρμενία ακολούθησε αντίθετο δρόμο, επενδύοντας στην κατασκευή οχυρωματικών έργων στην ορεινή περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αδιαφορώντας παράλληλα για τον εκσυγχρονισμό του απαρχαιωμένου οπλοστασίου της. Όσον αφορά τον τομέα της Διοικητικής Μέριμνας, οι γραμμές ανεφοδιασμού απείχαν πολλά χιλιόμετρα από την γραμμή των επιχειρήσεων, ενώ και τα δρομολόγια ανεφοδιασμού, ήταν ευάλωτα σε επιθέσεις από αέρος.

Επιπλέον δεν υπήρχε κανένας σχεδιασμός για την αντιμετώπιση UAV τα οποία θα εκτελούσαν αποστολές επιτήρησης – αναγνώρισης ή ακόμα και αποστολές επιθέσεων με πυραύλους.

Στην «ανέμελη» αυτή στάση της Αρμενικής ηγεσίας συνέβαλλε το γεγονός της επιτυχούς για αυτή έκβασης της σύρραξης των 4 ημερών με το Αζερμπαϊτζάν, η οποία έλαβε χώρα την 1 Απριλίου 2016.

Πίνακας 2: Πυροβολικό – Πυραυλικά συστήματα – UAV της Αρμενίας

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ 6 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ

Ο πόλεμος ξεκίνησε την 27 Σεπτεμβρίου 2020 με ανταλλαγές πυρών μεταξύ των 2 αντιμαχόμενων πλευρών σε διάφορα σημεία. Πέραν των χερσαίων επιχειρήσεων και του καταιγισμού πυρών Πυροβολικού, πραγματοποιήθηκαν αεροπορικές επιδρομές και βομβαρδισμοί από Αζερικά μαχητικά Α/Φ εναντίον επίγειων στόχων των Αρμενικών ΕΔ, τόσο στην πρώτη γραμμή, όσο και στα μετόπισθεν πλήττοντας βάσεις – γραμμές ανεφοδιασμού.

Παράλληλα ανέλαβαν δράση τα μη επανδρωμένα An-2T των Αζέρων τα οποία πετούσαν στην περιοχή εκτελώντας διττή αποστολή, αφενός δίνοντας εικόνα του πεδίου των επιχειρήσεων σε πραγματικό χρόνο και αφετέρου αποκάλυψαν τις θέσεις αντιαεροπορικής άμυνας των Αρμενίων, που πανηγύριζαν όταν τα κατέρριπταν αλλά δεν μπορούσαν να προβλέψουν την πανέξυπνη τακτική των Αζέρων που έχαναν μεν 1 πεπαλαιωμένο μικρού κόστους μη επανδρωμένο

αεροπλάνο, αλλά στη συνέχεια επιτίθονταν με οπλισμένα UAV στις θέσεις που μόλις είχαν αποκαλυφθεί.

Με αυτό τον τρόπο μειώθηκε αισθητά η ικανότητα αντιαεροπορικής άμυνας των ΕΔ της Αρμενίας, σε σημείο που ήταν αδύνατο να αντιμετωπίσει τα UAV ισραηλινής κατασκευής HERMES 450-900, HERON και τα τουρκικής κατασκευής BAYRAKTAR ΤΒ2.

Ο συντονισμός της αεροπορικής δραστηριότητας των ΕΔ του Αζερμπαϊτζάν βασίστηκε σε ένα δικτυοκεντρικό σύστημα το οποίο περιλάμβανε το σύνολο των μέσων που χρησιμοποιήθηκαν , με αποτέλεσμα την αρμονική συνεργασία των αισθητήρων (UAV) και των οπλικών συστημάτων και την καταστροφή σημαντικών στόχων, η οποία ανάγκασε τις ΕΔ της Αρμενίας σε οδυνηρή ήττα.

Επιπλέον το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν εκμεταλλεύτηκε άριστα το οπτικό υλικό από τα UAV, τα οποία κυριάρχησαν στο πεδίο των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα τον «καταιγισμό» προβολής βίντεο σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ), τα οποία πρόβαλλαν την καταστροφή στόχων των Αρμενικών ΕΔ, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο και ψυχολογική πίεση στους αντιπάλους και την κοινή γνώμη της Αρμενίας, παράλληλα δε ανύψωσε και το ηθικό των φιλίων δυνάμεων.

Kαρέ από βίντεο του ΥΠΑΜ του Αζερμπαϊτζάν

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η αεροπορική υπεροχή του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή των επιχειρήσεων αποτέλεσε ίσως τον σημαντικότερο παράγοντα για την έκβαση του πολέμου, καθόσον εκμηδένισε την αντιαεροπορική άμυνα των Αρμενίων και επέτρεψε την παροχή εικόνας σε πραγματικό χρόνο (real-time) στα Κέντρα Επιχειρήσεων.

Με αυτό τον τρόπο οι ΕΔ της Αρμενίας ήταν ευάλωτες στις επιθέσεις από αέρος χωρίς να έχουν δυνατότητα αποτελεσματικής απάντησης.

Επιπλέον ο καταιγισμός πυρών Πυροβολικού και πυραύλων εναντίον στόχων τόσο στην πρώτη γραμμή όσο και στα μετόπισθεν των Αρμενικών ΕΔ απέφερε καίρια πλήγματα στις βάσεις και στις γραμμές ανεφοδιασμού με αποτέλεσμα την αδυναμία συνέχισης των επιχειρήσεων.

Βέβαια, από την άλλη δεν θα πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι η δράση των UAV δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα σε θέατρα επιχειρήσεων όπου ο αντίπαλος διαθέτει τεχνολογικά άρτια αντιαεροπορικά συστήματα σε συνδυασμό με αποτελεσματική διεξαγωγή Ηλεκτρονικού Πολέμου.

ΤΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ

Οι νέες τακτικές και τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Nαγκόρνο-Καραμπάχ με κύριο χαρακτηριστικό την χρήση UAV, θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης μελέτης από τους αρμοδίους στην Ελλάδα, καθόσον UAV τουρκικής κατασκευής (BAYRAKTAR TB2) χρησιμοποιήθηκαν τόσο στην εν λόγω σύρραξη, όπως και στη Λιβύη με πιθανή συνδρομή Τούρκων στρατιωτικών συμβούλων.

Eπιπλέον τουρκικά UAV σαρώνουν επί καθημερινής βάσεως τα τουρκικά παράλια και την συνοριακή γραμμή στον Έβρο.

Μήπως θα έπρεπε να ασχοληθούμε επιτέλους με την ουσιαστική αναβάθμιση των δυνατοτήτων αντιμετώπισης των τουρκικών UAV, επενδύοντας στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και τα ενεργητικά συστήματα εξουδετέρωσης;

Μήπως θα πρέπει να προχωρήσουμε στην άμεση απόκτηση UAV με παράλληλη στήριξη της έρευνας για την ανάπτυξη και παραγωγή UAV εγχώριας κατασκευής;

Mήπως πρέπει να εξετάσουμε την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των έργων οχυρώσεων στις προωθημένες θέσεις σε Νησιά και Έβρο;

Μήπως;