Αντίο στον Μανώλη Γλέζο μ΄ ένα κείμενο του Δημήτρη Ψαθά που δείχνει πως τον “τίμησε” η Ελλάδα

Το κείμενο είναι από το βιβλίο του μεγάλου Δημήτρη Ψαθά Αντίσταση, στην επανέκδοση του στις αρχές της δεκαετίας του ΄60. Η πρώτη έκδοση είχε κυκλοφορήσει το 1945.

Είναι αρκετό για να καταλάβουμε πως αυτή η χώρα τίμησε τον έναν από τους δύο φοιτητές που στις 31 Μαίου 1941 έκαναν την πρώτη αντιστασιακή επιχείρηση κατά των Γερμανών…

Το κείμενο του Δημήτρη Ψαθά:

“Στο δημοτικό συμβούλιο Αθηνών συζητήθηκε μία πρόταση: να τιμηθεί η 31η Μαΐου σαν μία μέρα αξία ιδιαιτέρας έξαρσης για τη μέρα αυτή του έτους 1941 έδωσε το παρών του στο σκλαβωμένο τόπο μας το πνεύμα της Εθνικής Αντίστασης.  Έξω από οργανώσεις ,έξω από πολιτικές επιδιώξεις ,έξω από κάθε είδους καθοδήγηση  -οι Γερμανοί μόλις είχαν σκλαβώσει την Ελλάδα και η μάχη της κρήτης δεν είχε ακόμα τελειώσει-  δύο νέα παιδιά αποφάσισαν να μετρηθούν με το θάνατο.

Ούτε ΕΑΜ υπήρχε, τότε ,ούτε καμία οργάνωση αντιστασιακή -παντοδύναμος και αδίστακτος ο βάρβαρος Χιτλερισμός σκόρπιζε ολούθε  τη φρίκη και τον τρόμο με την ολέθρια δύναμη του.

Η αντρογέννα  Κρήτη χτυπιόταν θανάσιμα με το θεριό και τα περήφανα παιδιά της στήναν τα τελευταία τρόπαια στο δοξασμένο θυσιαστήριο της λευτεριάς. Η άλλη Ελλάδα τρομαγμένη στέναζε κάτω από την μπότα του Χιτλερισμού.

Μέσα, όμως, σε τούτο το σκοτάδι της σκλαβιάς που σκέπασε τον τόπο άστραψε ξαφνικά μία σπίθα, το πνεύμα της Αντίστασης.  Έτσι απλά και αυθόρμητα, σαν μία δύναμη φυσική, σαν ένας νόμος ακατάληπτος της ψυχοσύνθεσης της ράτσας μας, που ηλέκτρισε και δόνησε τις ψυχές των δύο παιδιών, για να τ΄ αναδείξει σε σύμβολα της αδούλωτης Ελλάδας.

Επάνω εκεί στην Ακρόπολη -το λίκνο της δημοκρατίας- κυμάτιζε ο αγκυλωτός σταυρός απλώνοντας τον μαύρο ίσκιο του στην πόλη της Παλλάδας.

Δεν θάταν,  βέβαια, το κατέβασμα του. ζημιά υλική για τον κατακτητή.  Θάταν, όμως, μία πράξη ηρωική που θα είχε την πελώρια ηθική σημασία μιας παρουσίας απειλητικής, της παρουσίας της ελληνικής ψυχής που όρθια αγνάντευε τον δυνάστη.

Και ξεκινάνε μόνα τους τα δύο παιδιά για την ηρωική αποκοτιά – να ανέβουν στην Ακρόπολη, να κατεβάσουν το σύμβολο της σκλαβιάς που λέρωνε τον Παρθενώνα. Θάνατος θάτανε το τίμημα της πράξης. Ούτε στρατιώτες είναι που πήραΝε διαταγή, ούτε οργανωμένοι που φιλοτιμηθήκαν από κόμμα. Μόνοι τους, ολομόναχοι οι δυο, γίνηκαν οι φορείς των πόθων και καημών ενός ολόκληρου λαού.

Ο ένας από τους δύο ο Σάντας -ο άλλος, ο Γλέζος βρίσκεται στη φυλακή- κάλεσε προχθές στο σπίτι του τους δημοσιογράφους, ντόπιους και ξένους, για να θυμίσει το υψηλό τούτο περιστατικό που τη, λαμπρότητά του, δυστυχώς σκίασε η πολιτική και η κομματική  του εκμετάλλευση.

Έμπνευση ευτυχισμένη ήταν του πρώτου, γιατί μέσα στο σάλο και τη θολούρα των πνευμάτων, που προκάλεσαν τα μοιραία πάθη, καταποντίσθηκαν πράξεις γεμάτες τιμή και ομορφιά, στολίδια της Ιστορίας της Ελλάδας.

Κάθονται και μελετάνε οι δύο νέοι, πούθε και πώς μπορούσαν να ανέβουνε στην Ακρόπολη, που κρατούσανε οι Ούννοι.  Μελετάνε σχεδιαγράμματα και τέλος βρίσκουν, μία σχισμή του εδάφους μέσα σε πεύκα, που οδηγούσε από ανάβαση απόκρημνη στο Ερεχθείο.

Τρυπώνουν εκεί και περιμένουν να νυχτώσει. Απάνω στην Ακρόπολη ακούγονται οι φωνές και τα χάχανα των Γερμανών που γλεντάνε με γυναίκες. Στιγμές αγωνίας. Κάποτε σταματάνε οι φωνές. Κι αρχίζει το σκαρφάλωμα.  Επίμονο, επικίνδυνο, δραματικό. Κι επιτέλους ύστερα από προσπάθειες υπεράνθρωπες, φτάνουν ψηλά, στην έξοδο και βγάζουν τα κεφάλια:

• Είναι κανείς;
• Κανείς…

Δόξα σοι ο Θεός της Ελλάδας, σκοπός δεν υπάρχει να φυλάει τη σημαία -μία σημαία πελώρια με τον αγκυλωτό, που ανεμίζει σε γερό σιδερένιο κοντάρι, έξι μέτρων, και κυματίζει μέρα -νύχτα, χωρίς να υποστέλλεται ποτέ.

Βγαίνουν μπροστά στο Ερεχθείο και μέσα στο σκοτάδι κοιτάνε τη σημαία. Δεμένη με σιδερόσκοινο ,είναι γερά στηριγμένη. Παλεύουν να τη λύσουν. Ακατόρθωτο. Κομπιάζουν, λαχανιάζουν, αγωνίζονται, ιδρώνουν. Μάταιος ο κόπος. Σκαρφαλώνει στο κοντάρι, πρώτα ο ένας, ύστερα ο άλλος προσπαθούν να κόψουν το σιδερόσκοινο ματώνουν τα χέρια …τίποτα! Αλλά η δυσκολία φτερώνει τις καρδιές τους, κάνει το πείσμα τους να βράζει και επιτέλους νατη που λύθηκε η σημαία και κατεβαίνει. Την πιάνουν, τη σκίζουν -ο Γλέζος έχει ένα μαχαίρι- πετάνε τα κομμάτια γύρο και κρατάνε μόνο δύο μικρά, για ανάμνηση, που τα βάζουν στον κόρφο. Ύστερα με τον ίδιο τρόπο, κατεβαίνουν.

Ξημερώνει. Δίχως αγκυλωτό η Ακρόπολη.  Λυσσάνε και σκυλιάζουνε οι Γερμανοί. Σε θάνατο -ερήμην- καταδικάζονται οι δράστες.

Το Δημοτικό Συμβούλιο απέρριψε την πρόταση να τιμηθεί η μέρα τούτη -η πρώτη που άστραψε το πνεύμα της Αντίστασης των Ελλήνων-  σαν μέρα άξια να εξαρθεί ιδιαιτέρως. Γιατί; Διότι λέει η ΕΔΑ εκμεταλλεύθηκε πολιτικά την πράξη.  Μα έως  ποτέ, λοιπόν, η πολιτική σκοπιμότητα και ο φανατισμός θα ρίχνουν τη βαριά σκιά τους επάνω στην ολόλαμπρη ετούτη  περιοχή της εθνικής δράσης, που λέγεται Αντίσταση της Ελλάδας;

Αυτά έγγραφα στο χρονογράφημα των ΝΕΩΝ, την 1η Ιουλίου 1961 και δεν νομίζω ότι ταιριάζει άλλος πρόλογος καλύτερος στη νέα του έκδοση της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. Συμπληρωμένη η έκδοση τούτη με μερικές σελίδες απαραίτητες, νομίζω ότι αντιπροσωπεύει κατά κάποιον τρόπο -με τους εύθυμους και δραματικούς τόνους που μου επέτρεψαν να χρησιμοποιήσω οι μικρές μου δυνάμεις -την τραγική και δοξασμένη εποχή, όπως τη ζήσαμε τότε τις ευλογημένες ώρες της έξαρσης και του μαρτυρίου του λαού μας, άσχετα με το τι ακολούθησε.

Μακριά από οποιεσδήποτε πολιτικές επιδιώξεις, ένα σκοπό μονάχα έχει να υπηρετήσει το βιβλίο τούτο: να περισώσει ζωντανή την ατμόσφαιρα των ημερών εκείνων στις σελίδες του, που τις αφιερώνω με ευλάβεια το λαό μας -ολόκληρο τον Ελληνικό λαό που αγωνίστηκε και μαρτύρησε στα σκοτεινά και τιμημένα εκείνα χρόνια.

Δημήτρης Ψαθάς

Αθήνα Νοέμβρης 1961”.