«Ανοιχθώμεν κουνηθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν»; Ποιοι θέλουν «κινητικότητα» σε ελληνοτουρκικά και Κύπρο;

Του Θανάση Κ.

Το 1959, ο σκιτσογράφος Μέντης Μποσταντζόγλου – γνωστότερος ως Μπόστ -πραγματικά “μεγαλουργούσε”!

Με το πικρό χιούμορ του, την βαθιά αλληγορία των χαρακτήρων του, την γεμάτη συμβολισμούς “ανορθογραφία” του και τον σαρκασμό του, πραγματοποίησε αληθινές τομές – που κανείς δεν μπόρεσε να μιμηθεί αργότερα, και που τότε αγαπήθηκαν από το κοινό. Κι έγιναν κομμάτι του λεγόμενου pop-culture.

Ήταν τα χρόνια που ο αντιαποικιακός αγώνας της Κύπρου μαίνονταν, η “λύση” δεν είχε ακόμα υπογραφεί και η Ελληνική κοινωνία έβραζε εναντίον των βρετανών για τις εκτελέσεις των νεαρών αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

Εκείνη την εποχή ο άλλος πολύ μεγάλος της εποχής, ο Νίκος Τσιφόρος, έγραφε τα σπαρταριστά του κομμάτια σε συνέχειες, για την Ιστορία των Σταυροφοριών. Και ο Μποστ είχε αναλάβει να εικονογραφήσει με σκίτσα τις δημοσιεύσεις του Τσιφόρου στο περιοδικό “Ταχυδρόμος”.

Ήταν τέτοια η επιτυχία των σκίτσων που αυτονομήθηκαν από τα (επίσης εξαιρετικά) κείμενα του Τσιφόρου και ο Μποστ εγκαινίασε μια ξεχωριστή καριέρα.

Μέσα στο αντιβρετανικό εκείνων των χρόνων, ο Μπόστ φιλοτεχνούσε τους, Εγγλέζους σταυροφόρους (πριν 800 χρόνια!) υποκύπτοντας στα στερεότυπα της εποχής – που τους ήθελαν “θηλυπρεπείς”: Με τουρλωτά οπίσθια, εφαρμοστά κολάν, “χαριτωμένες πόζες”, ανοιχτές αναφορές στην υποτιθέμενη “ιδιαιτερότητά” τους και φυσικά, σπαρταριστούς υπαινιγμούς για τη “διαχρονικά ύπουλη” βρετανική διπλωματία.

Όλα αυτά μπορεί να μην ακούγονται “πολιτικώς ορθά” σήμερα, αλλά το ελληνικό κοινό τα λάτρεψε τότε…

Μεταξύ πολλών σκίτσων που έμειναν αλησμόνητα ήταν κι εκείνο που περιέγραφε μια μάχη κατά την εποχή της Τρίτης Σταυροφορίας (1191 μ.Χ) όπου πρωτοστατούσε ο Βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος (ο Λεοντόκαρδος) και κατά την οποία οι δυνάμεις των βρετανών σταυροφόρων περικυκλώθηκαν και αιχμαλωτίστηκαν.

Στο σκίτσο του Μπόστ – που έχει τον τίτλο:

“Άγγλοι πιεζόμενοι πανταχόθεν” ένας σταυροφόρος διατάζει τους… άνδρες του με μπρίο… dragqueen:

— Η κατάστασις είναι απελπιστική/

εις το πάρκον τρέξομεν εκεί/

γρήγορα και κουνηθείτε/

και εντέχνως ανοιχθήτε…”

Οι στρατιώτες του, καίτοι τρομοκρατημένοι απαντούν με περίσσιο,,, νάζι:

— “Ανοιχθώμεν κουνηθώμεν, δύσκολα παραδωθώμεν”!

Κι ένας απ’ αυτούς, μονάχος του κάπου στο βάθος, κοιτάζει… τους μουστακαλήδες άραβες και μονολογεί με αναστεναγμό:

— “Τόσον ωραίοι και τόσον άγριοι”…

Το “ανοιχθώμεν, κουνηθώμεν…” έμεινε τότε βαθιά χαραγμένο στο λαϊκό υποσυνείδητο. Ιδιαίτερα για τη νεολαία της εποχής.

Κι έγινε εμβληματική φράση για τον προσχηματικό υποχωρητισμό και την πανικόβλητη αναδίπλωση.

* Το καλοκαίρι του 1973, όταν αναγγέλθηκε η “πολιτικοποίηση” της χούντας και οι ηγεσίες των προδικτατορικών κομμάτων αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, ένα (μειοψηφικό) τμήμα της τότε Αριστεράς, πρότεινε ξαφνικά τη “συμμετοχή στις εκλογές Μαρκεζίνη”!

Το “επιχείρημα” που επικαλέστηκαν τότε ήταν ότι “δεν έπρεπε να δεχθούμε την ακινησία”. Έπρεπε να μπούμε στην ατελή προσπάθεια εκδημοκρατισμού “και να την πάμε πιο πέρα”.

Πώς θα το κατάφερνε αυτό η Αριστερά – ιδιαίτερα αυτή, που βρισκόταν επί δεκαετίες στην παρανομία; Άγνωστο…

Εν πάση περιπτώσει οι οπαδοί αυτής της θεωρίας, επικαλούνταν συνεχώς το – προσχηματικό – επιχείρημα της ανάγκης να βγούμε από την “ακινησία”.

Να συμμετάσχουμε στην (απολύτως ελεγχόμενη από το δικτατορικό καθεστώς) “κινητικότητα” που “φαινόταν να ξεκινά”…

Δηλαδή αυτό ακριβώς που προσπαθούσε να πείσει το καθεστώς Παπαδόπουλου-Μαρκεζίνη κι είχαν ΗΔΗ αρνηθεί όλα τα κόμματα!

Τότε, λοιπόν, πολλοί αριστεροί απάντησαν στις τότε ανοησίες περί “κινητικότητας” και “ακινησίας” με την ανεπανάληπτη φράση του Μπόστ:

— Ανοιχθώμεν, κουνηθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν!

(Και βεβαίως η γραμμή για “συμμετοχή στο πείραμα Μαρκεζίνη” πήγε… άπατη, μετά το “Πολυτεχνείο”, όταν ο ίδιος ο Παπαδόπουλος και ο Μαρκεζίνης κατέρρευσαν.)

* Το ίδιο ακριβώς επιχείρημα περί “κινητικότητας-ακινησίας” επιστρατεύθηκε το 2004, όταν παρουσιάστηκε το αλήστου μνήμης “Σχέδιο Ανάν” για το Κυπριακό! Που νομιμοποιούσε και διεύρυνε τα αποτελέσματα της παράνομης τουρκικής εισβολής του 1974. Και προσέφερε ως… “ανταμοιβή” στην Τουρκία για την συνεχιζόμενη κατοχή της, την επέκταση της επιρροής της στο ελεύθερο τμήμα της Κύπρου! Και την μετατροπή της Κύπρου από ελεύθερο δημοκρατικό κράτος σε προτεκτοράτο υπό την υψηλή εποπτεία και της Τουρκίας!

Και τότε ακούστηκαν φωνές στην Ελλάδα και την Κύπρο – επιτέλους να βγούμε από την ακινησία της ΜΗ “λύσης” και να συμμετάσχουμε στην “κινητικότητα” που δημιουργούσε – υποτίθεται – το Σχέδιο Ανάν.

Μετά το οποίο, βέβαια, οι Ελληνοκύπριοι θα έχαναν ακόμα κι όσα είχαν διασώσει το 1974!

Τους απαντήθηκε τότε ότι δεν συνιστά “κινητικότητα” η συνθηκολόγηση με τον Αττίλα και η πλήρης νομιμοποίηση του ελέγχου τους στο νησί…

Οι οπαδοί του Σχεδίου Ανάν αντέτειναν ότι αν αρνούμασταν το Σχέδιο Ανάν, η Κύπρος δεν θα κατάφερνε να μπει στην Ευρώπη.

Εν πάση περιπτώσει, οι Ελληνοκύπριοι αρνήθηκαν τότε αυτές τις σαχλαμάρες περί “κινητικότητας”. Κι η Κύπρος μπήκε μετά από λίγους μήνες στην Ευρώπη, ως πλήρες μέλος, κανονικά…

Και τότε κάποιοι παλαιότεροι απάντησαν στα περί σωτήριας “κινητικότητας” με την παλιά φράση του Μπόστ:

“Ανοιχθώμεν, κουνηθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν…”

Θυμίζοντας το φοβερό σκίτσο του Μπόστ, με τους πανικόβλητους σταυροφόρους που παραμιλούσαν, καθώς ετοιμάζονταν για την αιχμαλωσία από τους μυστακοφόρους Άραβες…

* Τα ίδια λένε και τώρα! Κατά σύμπτωση τα ίδια άτομα που επέμεναν το 2004 – και δεν τους πέρασε – να δεχθούμε το ολέθριο Σχέδιο Ανάν.

Το οποίο οι ίδιοι οι ΝΑΤΟϊκοί το είχαν απορρίψει επίσης το 2004, όταν πανομοιότυπο είχε προταθεί (από τους Ρώσους) για την περίπτωση της Υπερδνειστερίας.

Το ίδιο Σχέδιο που οι ΝΑΤΟϊκοί θεωρούσαν τότε “μοντέλο Φράνκεστάϊν” για την Υπερδνειστερία” – ακριβώς το ίδιο – το θεωρούσαν “μοναδική ευκαιρία” για την “σωτηρία” της Κύπρου!

* Τα ίδια πρόσωπα λοιπόν, μας λένε σήμερα ότι πρέπει να δείξουμε “κινητικότητα” στα ελληνοτουρκικά. Δηλαδή να “μην έχουμε ταμπού” με την συνεκμετάλλευση.

Δηλαδή να δεχθούμε να μοιράσουμε κυριαρχικά δικαιώματα που είναι δικά μας!

Κι ότι το Αιγαίο “δεν είναι κλειστή ελληνική λίμνη”, λέει.

Μόνο που το Αιγαίο, δεν είναι “λίμνη”. Είναι θάλασσα, διάστικτη με αποκλειστικά ελληνικά νησιά (εκτός από δύο). Και η δικαιοδοσία στο Αιγαίο καθορίζεται από το Διεθνές Δίκαιο. Κι επειδή είναι διάστικτο από ελληνικά νησιά το Αιγαίο, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των θαλασσίων ζωνών είναι ελληνικής δικαιοδοσίας.

Η Τουρκία ΔΕΝ δέχεται το Διεθνές Δίκαιο κι επιδιώκει να μοιράσει τα δικά μας!

Κι εμείς που τόσα χρόνια επικαλούμασταν το Διεθνές Δίκαιο καλούμαστε τώρα να μετακινηθούμε από αυτή τη θέση και να δεχθούμε μια συνεκμετάλλευση, στο όνομα της… “κινητικότητας”.

* Στην Διεθνή Πολιτική ΔΕΝ υπάρχουν οι έννοιες της “κινητικότητας” και της “ακινησίας”. Ένα πρόβλημα ΔΕΝ λύνεται αν δεν μπορεί να λυθεί. Και ΔΕΝ το αγγίζεις αν δεν μπορείς να το λύσεις. Γιατί κινδυνεύεις να αναζωπυρώσεις μια εστία κρίσης…

Υπάρχουν δεκάδες άλυτα προβλήματα στον κόσμο σήμερα. Τα οποία παραμένουν άλυτα, ακριβώς γιατί δεν έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να λυθούν. Και δεν τα αγγίζει κανείς, ούτε θεωρείται σοφό να τα αναμοχλεύσει, ακριβώς για να μην προκαλέσει νέες εκρήξεις:

— Υπάρχει το Παλαιστινιακό, για παράδειγμα. Κανείς δεν σκέπτεται σήμερα να δείξει “κινητικότητα” για το Παλαιστινιακό. Κάτι τέτοιο θα ανατίνασσε τις Συνθήκες του Αβραάμ, που δημιούργησαν μιαν εντελώς διαφορετική δυναμική στη Μέση Ανατολή.

— Υπάρχει το πρόβλημα του Γιβραλτάρ. Από το 1704! Ακόμα παραμένει ανοιχτό καθώς οι κάτοικοι του αρνήθηκαν δύο φορές σε δημοψηφίσματα να ενσωματωθούν στην Ισπανία. Ήδη μετά το Brexit το Γιβραλτάρ βγήκε εκτός ΕΕ (όπως και η Βρετανία στην κυριαρχία της οποίας ανήκει).

— Υπάρχει το πρόβλημα της Υπερδνειστερίας. Κανείς δεν σκέπτεται να δείξει… “κινητικότητα”, ξαφνικά, για να το “επιλύσει” σήμερα, γιατί κάτι τέτοιο πιθανότατα θα προκαλούσε μεγαλύτερη κλιμάκωση στον Πόλεμο της Ουκρανίας. 

—Υπάρχει το πρόβλημα της Ταϊβάν. Κανείς, στα συγκαλά του, δεν σκέπτεται να δείξει “κινητικότητα” για να το λύσει. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε έκρηξη στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας.

—Υπάρχει το πρόβλημα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που ουσιαστικά είναι ακυβέρνητη πολιτεία. Και όπου μέρους του… μισού της χώρας (το Κροατικό τμήμα του Μουσουλμανικο-κροατικού καντονίου) θέλει να προσχωρήσει στη γειτονική Κροατία. Κανείς δεν σκέφτεται να δείξει… “κινητικότητα” για να το λύσει τώρα, καθώς κάτι τέτοιο θα πυροδοτούσε νέα έκρηξη στα Βαλκάνια.

—Υπάρχουν και προβλήματα “λυμένα” από το παρελθόν, που τώρα έχουν οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα. Όπως το Βορειο-Ιρλανδικό. Που είχε λυθεί, υποτίθεται, στα πλαίσια της ΕΕ, με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998 (τότε που και η Βρετανία και η Ιρλανδία ήταν ισότιμα μέλη της ΕΕ), αλλά τώρα που η Βρετανία έφυγε από την ΕΕ, η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής είναι στο αέρα και δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα (το κύριο “αγκάθι” του Brexit).

* Γενικώς στη Διεθνή πρακτική, ένα πρόβλημα είτε λύνεται είτε παγώνει (για να μην προκαλέσει αναζωπύρωση εντάσεων και νέες εκρήξεις βίας). Όταν αποφασίζεις να “ξεπαγώσεις” ένα πρόβλημα κι αντί για “λύση” δημιουργείς νέα προβλήματα, αυτό δεν λέγεται… “κινητικότητα”. Δεν λέγεται “υπέρβαση ακινησίας”.

Αυτό λέγεται ανευθυνότητα και τυχοδιωκτισμός!

Πολύ περισσότερο όταν αυτό που εμφανίζεται ως “νέα λύση” είναι στην ουσία παραχώρηση σε απροσχημάτιστο επεκτατισμό ή – ακόμα χειρότερα – σε απροκάλυπτο αναθεωρητισμό.

Το να λύσεις ένα πρόβλημα καλοπιάνοντας έναν επεκτατιστή ΔΕΝ είναι “κινητικότητα”. Είναι “Κατευνασμός”.

Το 1938 στο Μόναχο ο Βρετανός ηγέτης Τσάμπερλαιν υπερηφανευόταν ότι έδειξε μεγάλη διπλωματική ευελιξία που “έλυσε” το ζήτημα της Σουδητίας με τον Χίτλερ. Στην πραγματικότητα είχε διαμελίσει την Τσεχοσλοβακία…

Για την ευελιξία του υμνήθηκε τότε από το παγκόσμιο διπλωματικό κατεστημένο. Ο ίδιος γυρίζοντας “θριαμβευτής” στο Λονδίνο καμάρωνε ότι “έφερνε στις βαλίτσες του την Ειρήνη για μια γενιά”. Και εξομολογήθηκε ότι βρήκε τον… Αδόλφο Χίτλερ “ένα πολύ γοητευτικό άνθρωπο κι ένα πολύ υπεύθυνο ηγέτη”!

Είχε πέσει έξω σε όλα. Είχε διευκολύνει τον Χίτλερ να ξεκινήσει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος ξέσπασε μέσα στον επόμενο χρόνο.

Από την πολύ…”κινητικότητα” κι ευελιξία τα είχε κάνει μαντάρα!

Εδώ βέβαια, τίποτα απ’ αυτά δεν καταλαβαίνουν.

Εδώ απλώς διάφοροι επαναλαμβάνουν το ποίημα τους περί “κινητικότητας” και “ακινησίας”, για να γίνουν αρεστοί στο κατώτερο προσωπικό των ξένων πρεσβειών της Αθήνας, επαναλαμβάνουν χωρίς αιδώ τις τουρκικές αιτιάσεις και απλώς θυμίζουν το ανεπανάληπτο σκίτσο το αξέχαστου Μπόστ:

— Ανοιχθώμεν, κουνηθώμεν δύσκολα παραδοθώμεν!

ΥΓ. Στην Ουκρανία βέβαια, όποιος μιλάει για “ειρηνευτική πρωτοβουλία”, θέτει ως προϋπόθεση να φύγει και ο τελευταίος ρώσος στρατιώτης από το έδαφος της Ουκρανίας (συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας).

Εκεί δεν υπάρχει φαίνεται η αρετή της “κινητικότητας”!

Εδώ όποιος μιλάει για “κινητικότητα” ουσιαστικά μας λέει να δεχθούμε πλήρως όλα τα κεκτημένα της Τουρκίας σε βάρος Ελλάδος και Κύπρου!

Στην Ουκρανία όποιος υπονοεί ότι ίσως θα έπρεπε να δεχθούν κάποια ελάχιστα από όσα ζητάει η Ρωσία, θεωρείται ανοιχτά “προδότης”.

Στην Ελλάδα όποιος λέει, όχι να σταματήσουν τα τετελεσμένα της Τουρκίας, αλλά απλώς να ΜΗΝ τα νομιμοποιούμε μόνοι μας, θεωρείται… “οπαδός της ακινησίας”.

Τελικά είχε δίκιο ο Μπόστ.

Μόνο που αυτό που τόσο αιχμηρά σχολίασε τότε δεν ισχύει για τους Βρετανούς Σταυροφόρους του 12ου αιώνα, αλλά για κάποιους Έλληνες – και Ελληνίδες – πολιτικούς του 21ου πρώτου αιώνα.

— Ανοιχθώμεν κουνηθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν!