Ανατρεπτική Πρόταση με Μελλοντική Προοπτική: Σχέδιο Αναβάθμισης της Άμυνας

Γράφει ο Μοχάμεντ Ελσάερ,

Το τελευταίο χρονικό διάστημα η συζήτηση για την άμυνα φαίνεται να έχει υποχωρήσει. Λογικό, δεδομένων των πρωτοφανών υγειονομικών και πολιτικών εξελίξεων στον κόσμο. Η πραγματικότητα είναι ότι μετά το πέρας αυτής της υγειονομικής κρίσης, οι αμυντικές ανάγκες της χώρας θα συνεχίσουν να αποτελούν ακανθώδες ζήτημα.

Τα τελευταία χρόνια έχω παρατηρήσει ότι ο διάλογος στην Ελλάδα είναι σχεδόν επικεντρωμένος στο παρόν και στο παρελθόν. Η Ελλάδα χρειάζεται μια τομή στην άμυνα με μελλοντικές προοπτικές. Όπως κάνω πάντοτε, μέσω αυτού του άρθρου θα προσπαθήσω να συνεισφέρω πρακτικά, κάνοντας ρεαλιστικές προτάσεις.

Η υιοθέτηση ενός ξεκάθαρου δόγματος (doctrine) αποτελεί το πρώτο και άμεσο βήμα το οποίο χρειάζεται η χώρα μας. Μπορεί μερικοί να διαφωνούν και να θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει δόγμα, και ότι αυτό λέγεται “ισοδύναμο τετελεσμένο”, “αποτροπή” ή “κατευνασμός”. Στην πραγματικότητα, το δόγμα απουσιάζει και η μεγαλύτερη απόδειξη αυτού είναι ότι κανένας δεν μπορεί να υποδείξει και να αποδείξει ποιο είναι αυτό. Η έλλειψη δόγματος φαίνεται από την διαφορετική προσέγγιση και διαχείριση κρίσεων τις τελευταίες δεκαετίες.

Υποτίθεται ότι υπάρχει “Λευκή Βίβλος 2014” που θα έπρεπε να εκδίδεται κάθε χρόνο. Αν και πολιτικοποιημένο κείμενο με ελλείψεις ήταν καλύτερο από το τίποτα. Έκτοτε δεν πρέπει να έχει εκδοθεί κάτι ανάλογο.

Το δόγμα ενός κράτους συνήθως παραμένει αμετάβλητο, ασχέτως κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων και σίγουρα ασχέτως κυβερνητικών αλλαγών και κομματικών διαθέσεων. Ένα στρατιωτικό δόγμα αποτελεί οδικό χάρτη εν ώρα κρίσεως αλλά και εν καιρώ ειρήνης. Για να καταλάβει κανείς, κρίσιμα ερωτήματα – όπως το πως θα εξελιχθεί ένα σώμα, τι επενδύσεις θα γίνουν, τι προτεραιότητες υπάρχουν, τι εξοπλισμούς χρειαζόμαστε – απαντώνται μέσω του δόγματος. Το δόγμα προσφέρει σταθερότητα και ασφάλεια.

Ο καλύτερος τρόπος να υποδειχθεί το δόγμα της χώρας είναι μέσω ετήσιας έκδοσης και δημοσίευσης της “έκθεσης δόγματος” (doctrine review). Μια γενική έκθεση από το ΓΕΕΘΑ και τρείς ειδικές από τα τρία όπλα (ΠΝ, ΠΑ, ΣΞ), που θα επεξηγούν τις ικανότητες και την αξιοποίηση των ρόλων κάθε όπλου. Κατά αυτόν τον τρόπο, το δόγμα καθιερώνεται τόσο στις συνειδήσεις των πολιτών, όσο και των εξωτερικών εχθρών.

Αδιαμφησβήτητα, η ύπαρξη δόγματος αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο αποτροπής. Ένα από τα βασικά συστατικά της “θεωρίας της αποτροπής” (deterrence requirements) είναι α) η γνωστοποίηση των ικανοτήτων σου, και β) η ξεκάθαρη περιγραφή των ορίων σου καθώς και της αντίδρασής σου σε περίπτωση παραβίασης αυτών. Όπως έχω γράψει και παλαιότερα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα είναι να παρεξηγηθεί η αντίδρασή της σε ενδεχόμενη απειλή. Ουσιαστικά, ένας αντίπαλος μπορεί να θεωρήσει ότι η χώρα δεν θα αντιδράσει (containment) ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική και η Ελλάδα είναι αναγκασμένη να αντιδράσει (retaliation). Το αποτέλεσμα θα είναι μια κρίση ή ακόμη χειρότερα σύρραξη λόγω “κακής επικοινωνίας“ (bad signaling).

Πρόταση: Υιοθέτηση σταθερού δόγματος και έκδοση ετήσιων εκθέσεων που αποτυπώνουν τις ικανότητες του στρατεύματος και τον τρόπο εφαρμογής του δόγματος (με μετάφραση στα Αγγλικά).

Κόστος: Σχεδόν μηδενικό.

Ωστόσο, μέχρι την υλοποίηση των ανωτέρω η Ελλάδα χρειάζεται άμεσα εξοπλισμούς (ειδικά F-35). Αυτή είναι όμως μια μεγάλη συζήτηση που θα ανοίξω σε τεχνικό και θεωρητικό επίπεδο με επιχειρήματα εν ευθέτω χρόνω..

Επικοινωνία: [email protected]