Αμυντική Βιομηχανία: 16 προτάσεις για την ανάπτυξη της και μία “αποκατάσταση”

Η αλήθεια πρέπει να αποκαθίσταται αμέσως για να μην προκαλούνται θέματα και παρεξηγήσεις. Ένα κείμενο του κ.Χ.Πετράκου που δημοσιεύσαμε για την αμυντική βιομηχανία προκάλεσε την απάντηση του πρώην Διευθύνοντος Συμβούλου των ΕΑΣ  κ.Απ. Καρκανέβατου, ο οποίος σε επιστολή του επισημαίνει ότι  “οι απόψεις που διατυπώνει ο κ Πετράκος στο  άρθρο  “7 + 1 Προτάσεις για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία” αποτελούν, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, τεχνοκρατικές απόψεις που διατύπωσε ο  κ Καρκανέβατος  σε επιστολή του προς τον κ. Χρ. Πετράκο  το 2018.  

Ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο του κ Καρκανέβατου,

Στρατηγικός Σχεδιασμός
Αμυντικής Βιομηχανίας (Α.Β.)

“Αν δεν ξέρεις πού είσαι και πού θέλεις να πας, όπου και να βρεθείς, καλό θα σου φαίνεται !…”
(Παλιό Κινέζικο γνωμικό)
Η Ελλάδα μετά το 1974 αποφάσισε ως στρατηγική επιλογή, να θεμελιώσει την δική της κρατική Αμυντική Βιομηχανία (Α.Β.) ιδρύοντας νέες αμυντικές βιομηχανίες (ΕΑΒ, ΕΒΟ) αλλά και εξαγοράζοντας ιδιωτικές όπως την αρχαιότερη αμυντική βιομηχανία (ΠΥΡΚΑΛ) και αργότερα την ΕΛΒΟ, τις οποίες πλαισίωσε με τις βιομηχανίες αμυντικού υλικού του ιδιωτικού τομέα.

Η σημερινή κακή κατάσταση της κρατικής Α.Β. με τα μεγάλα ταμειακά ελλείμματα και τις ζημιές δείχνει ότι αφενός τα στρατηγικά και επιχειρησιακά σχεδία που εφαρμόστηκαν ήταν ανεπαρκή και αφετέρου ότι η διαχείριση, ο έλεγχος και ο συντονισμός των κρατικών Α.Β. παρά την οικονομική υποστήριξης τους από το κράτος (μετοχοποιήσεις χρεών προς το δημόσιο, εγγυήσεις του δημοσίου-μέχρι πρότινος, ανάθεση συμβάσεων κ.α.) δεν ήταν αναποτελεσματική με αποτέλεσμα να αποτύχει ο βασικός στόχος εδραίωσης και ανάπτυξης της εγχώριας Α.Β. σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι βασικές αιτίες αυτής της κατάστασης είναι γνωστές : έλλειψη ΟΡΑΜΑΤΟΣ, ανικανότητα διοικήσεων, κομματικοποίηση, αναξιοκρατία, αδιαφάνεια, επίδραση εξωθεσμικών παραγόντων, αποτυχία απόκτησης αντισταθμιστικών ωφελημάτων από τις τεράστιες αγορές αμυντικού των τελευταίων 30 ετών (η Τουρκία δημιουργήσει από το τίποτα μια τεράστια αμυντική βιομηχανία), συμβάσεις με χαμηλή ΕΠΑ ή ακόμα και όταν η ΕΠΑ ήταν ικανοποιητική αυτή αφορούσε σε εργασίες χαμηλής τεχνολογικής στάθμης, ελάχιστη έως ανύπαρκτη υποστήριξη της Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), η φθίνουσα πορεία της βιομηχανίας στην Ελλάδα με αποτέλεσμα την σταδιακή υποβάθμισης της βιομηχανικής υποδομής και κουλτούρας κ.α.

Παρά ταύτα η κατάσταση στη Α.Β. αν και κακή, είναι αναστρέψιμη. Μια χώρα με ισχυρή βιομηχανία και πολύ περισσότερο αμυντική, αποκτά ένα συγκριτικό πλεονέκτημα τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε διπλωματικό – διαπραγματευτικό – αμυντικό. Επιπροσθέτως τα εθνικά θέματα και η διεθνής κατάσταση επιβάλουν επιτακτικά την ανάκαμψη της Α.Β. και κυρίως την ανάπτυξη της ώστε να διεκδικήσει μια βαρύνουσα θέση στο ευρωπαϊκό αμυντικό γίγνεσθαι.

Θα πρέπει να συνυπολογιστεί ότι τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης που εισήλθαν προσφάτως στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ με την βιομηχανική κουλτούρα και υποδομή που διαθέτουν, συνάρτηση των επενδύσεων που πραγματοποιούν στην αμυντική βιομηχανία αλλά και του χαμηλού εργατικού κόστους, εξελίσσονται σε σημαντικοί ανταγωνιστές μας. Η Τουρκία έχει καταφέρει την τελευταία δεκαετία να αναπτύξει αποτελεσματικά την δική της Αμυντική Βιομηχανία με τις εξαγωγές της να αγγίζουν τα 2-3 δις $.

Η επίτευξη του εθνικού στόχου ανάκαμψης και ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανίας προϋποθέτει μεταξύ άλλων:

1.Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Α.Β. με ορίζοντα δεκαπενταετίας με πυρήνα τις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες και την συμμετοχή των ιδιωτικών αμυντικών βιομηχανιών υπό έναν ενιαίο φορέα εποπτείας και συντονισμού.

2.Ίδρυση Υφυπουργείου Αμυντικής Βιομηχανίας (ΥΦ.Α.Β.) το οποίο θα αναλάβει τον παραπάνω εποπτικό και συντονιστικό ρόλο που αφορά κυρίως στις αρμοδιότητες της ΓΔΑΕΕ και όχι μόνο, με στόχο την εκπόνηση, εισήγηση και υλοποίηση ενός Εθνικού Στρατηγικό Σχεδίου για την Α.Β. Θα έχει το δικό του budget και το δικό του προσωπικό στελεχωμένο με στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό.

3.Συμφωνία υπερκομματική σχετικά με τους βασικούς στόχους της Α.Β. με απώτερο στόχο την σταδιακή απόκτηση αυτονομίας στην παραγωγή του μεγαλύτερου μέρους των αμυντικών υλικών (π.χ. πυρομαχικών, βασικού οπλικού εξοπλισμού, σκάφη του ΠΝ, συναρμολόγησης αεροσκαφών επιλογής της ΠΑ, κ.α.).

4.Μέρος του ΦΠΑ, θα κατευθύνεται σε ειδικό λογαριασμό του ΥΦ.Α.Β. αποκλειστικά για την χρηματοδότηση της Α.Β. της χώρας (στόχος 500 εκ € ετησίως) και το οποία θα διαχειρίζεται το ΥΦ.Α.Β. Εναλλακτικά να εξεταστεί η εφαρμογή ειδικού φόρου αποκλειστικά για την χρηματοδότηση της Α.Β.

5.Διατήρησης του δημόσιου έλεγχου των κρατικών Α.Β., δηλαδή του πυρήνα της εγχώριας Α.Β., ως επιλογή στρατηγικής σημασίας, εφαρμόζοντας σύγχρονες διαδικασίες διοίκησης σε ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχου συγκεκριμένων και μετρήσιμων στόχων. Οι κρατικές αμυντικές βιομηχανίες λόγω της μοναδικής τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και εξοπλισμού που διαθέτουν, συνάρτηση του εξειδικευμένου προσωπικού και της μακροχρόνια δραστηριοποίησή τους (π.χ. η ΠΥΡΚΑΛ ιδρύθηκε το 1874 δηλαδή πριν 144 χρόνια και είναι μια από της παλαιότερες Ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες) καθίστανται εκ των πραγμάτων ο πυρήνας ανάπτυξης της εγχώριας Α.Β.

6.ΟΡΑΜΑ. Το όραμα αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης και προόδου. Συνεπώς ο στρατηγικός σχεδιασμός με γνώμονα το ρεαλιστικό και το εφικτό αλλά χωρίς όραμα, υποκρύπτει μια συντηρητική προσέγγιση των θεμάτων με περιορισμένο ορίζοντα. Η Ελληνική Α.Β. έχει ανάγκη από υψηλούς και φιλόδοξους στόχους που μόνο ο συνδυασμός ΟΡΑΜΑΤΟΣ και ΡΕΑΛΙΣΜΟΥ μπορεί να το εγγυηθεί.

7.Εκσυγχρονισμό και ολική αναδιάρθρωση της ελληνικής Α.Β. σε νέες βάσεις με καθιέρωση σύγχρονων μεθόδων διοίκησης και κριτηρίων ελέγχου.

8.Ενεργώ συμμετοχή στους θεσμούς του ΝΑΤΟ και κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης αξιοποιώντας τις δυνατότητες που μας παρέχουν (EDA, NAMSA, Προγράμματα R&D, προγράμματα συμπαραγωγής με ισχυρές αμυντικές βιομηχανίες κ.α.). Σύμφωνα με το SIPRI, η Ελλάδα είναι ο 5ος μεγαλύτερος αγοραστής οπλικών συστημάτων στον κόσμο και ο 1ος στην Ευρώπη κα συνεπώς θα πρέπει όχι απλώς να διεκδικήσει αλλά να απαιτήσει αυξημένο ρόλο στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

9.Αποτελεσματικότητα και διαφάνεια στις προμήθειες αμυντικού υλικού για την άμεση κάλυψη των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων.

10.Αναθεώρηση των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων προμήθειας αμυντικού υλικού από το εξωτερικό με στόχο την υποχρεωτική παραχώρηση εξελιγμένης τεχνογνωσίας ή/και τεχνολογίας από τον προμηθευτή.

11.Αύξηση του ποσοστού ΕΒΣ και ΕΠΑ στις συμβάσεις συνανάπτυξης και συμπαραγωγής με απόκτηση τεχνογνωσίας σε τομείς υψηλής τεχνολογίας .

12.Προσθήκη νέου δείκτη συμμετοχής των εταιριών στην πραγματική παραγωγή ενός προϊόντος που θα αποτυπώνει την εταιρική συμμετοχή στην παραγόμενη αξία με αναφορά στο κόστος του προϊόντος και όχι στην τιμή πώλησης.

13.Επίσης θα πρέπει να καθιερωθεί και ένας δείκτης εισαγόμενης τεχνογνωσίας που θα επιβραβεύει την εισαγωγή υψηλής τεχνογνωσίας. Για παράδειγμα στον τομέα των ηλεκτρονικών, οπτικών και των λέιζερ θα έχει μέγιστες τιμές (.π.χ. 9 ή 10 με άριστά το 10) ενώ στον τομέα της συσκευασίας και της επισήμανσης θα έχει τις ελάχιστες τιμές, ήτοι 1 ή 2.

14.Έγκαιρη ενημέρωση της εγχώριας Α.Β. για τις εξοπλιστικές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΜΠΑΕ, ΔΕΣΕΣ). Με την ίδρυση του Υφυπουργείου Α.Β η επιβεβλημένη συνεργασία των Σωμάτων με την Εγχώρια Α.Β. θα θεσμοθετηθεί και θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

15.Ενίσχυση της Έρευνας και Ανάπτυξης στο τομέα των αμυντικών τεχνολογιών.

16.Εφαρμογή ενός νέου Κώδικα Δεοντολογίας για τις επαφές του Υφυπουργείου Α.Β. αλλά και όλων των κρατικών Α.Β. με εταιρείες αμυντικού υλικού του εξωτερικού με στόχο την αποτελεσματικότητα, τον περιορισμό του χρόνου υλοποίησης και την διαφάνεια.