Αίγυπτος-Ιράν συγκρούονται στη Γάζα!

Είναι ο «Φαραώ» της Αιγύπτου απέναντι στους Αγιατολάχ του Ιράν. Πίσω από την κλιμάκωση της έντασης στην Παλαιστίνη και την ανακωχή ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς, βρίσκεται ο παρασκηνιακός πόλεμος μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων στην περιοχή, της Αιγύπτου και του Ιράν, που επιδιώκουν να ρυθμίζουν με βάση τα συμφέροντά τους, τις στρατηγικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Και στο επίκεντρο της στρατηγικής έντασης βρίσκεται ένα κυρίαρχο πρόσωπο: ο πρόεδρος της Αιγύπτου στρατηγός Αμπντέλ Φάταχ αλ Σίσι. Είναι ο ίδιος που στη Λιβύη υποστηρίζει, με τα πετροδολάρια της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων, τον ισχυρό άνδρα της Κυρηναϊκής, Χαλίφα Χάφταρ. Αυτόν που παρακούοντας τις επανειλημμένες εκκλήσεις του ΟΗΕ σφίγγει τον κλοιό γύρω από την κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης του Φαγέζ αλ Σάραϊ.
Είναι ο ίδιος, ο επικαλούμενος «Φαραώ», που σε πρόσφατο δημοψήφισμα, χωρίς αντιπάλους, εξασφάλισε τη σχεδόν ισόβια παραμονή του (τουλάχιστον έως το 2030) στην προεδρία, εκείνος που διαμεσολάβησε για την επίτευξη της εκεχειρίας στη Γάζα. Και για να το κάνει, συγκρούσθηκε με τη στάση της Τεχεράνης, ιδίως των Φρουρών της Επανάστασης του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, που στόχος τους είναι να συντηρείται η ένταση κατά του Ισραήλ, στα νότιά του στη Γάζα και στα βόρειά του μέσω της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Δεν είναι δε τυχαίο, που τις ίδιες ώρες που ηχούσαν τα σήμαντρα του πολέμου στη Γάζα, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πως αποστέλλουν ένα από τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα τους, το USS Abraham Lincoln, στη Μέση Ανατολή, για να υπερασπισθεί οποιαδήποτε βλαπτική ενέργεια κατά των συμφερόντων τους και διατυπώνοντας επίσης ένα άμεσο μήνυμα κατά της Τεχεράνης.
Οι συγκρούσεις στη Γάζα εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο ανταγωνισμού. Σκοπός του Σίσι, υπενθυμίζουν πολιτικοί αναλυτές στο Κάιρο και την Παλαιστίνη, είναι να προωθήσει μία κυβέρνηση Φατάχ-Χαμάς, υπό αιγυπτιακή αιγίδα πάντοτε, που θα εξασφαλίζει τη σταθερότητα στη Γάζα. Γιατί οι συγκρούσεις στη Γάζα, που στέκονται απέναντι στα συμφέροντα της Αιγύπτου, είναι συγκρούσεις «κατά παραγγελίαν»: και ο παραγγελιοδότης τους δεν είναι άλλος από το Ιράν.
Ωστόσο, το σχέδιο του Σίσι για κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ των δύο αντιμαχομένων φατριών στην Παλαιστίνη, συναντά την αντίθεση των Ισραηλινών, που όπως υπενθυμίζει ο Ζβι Μπάαρελ, κύριος αρθογράφος της ισραηλινής εφημερίδας Χααρέτζ, επιδιώκει το διαίρει και βασίλευε: να «διατηρεί διχασμένες τις παλαιστινιακές παρατάξεις στη Γάζα και τα Παλαιστινιακά Εδάφη για να εμποδίζει τη διαδικασία ειρήνευσης».
Όμως το σχέδιο του Σίσι είναι ακόμη πιο φιλόδοξο, όπως σημειώνει ο αναλυτής Τζανκάρλο Ελία Βαλόρι: «η Αίγυπτος θέλει να ελέγχει άμεσα τη Λωρίδα της Γάζας, τη Χαμάς, τα τοπικά παρακλάδια της Φάταχ και την ισλαμιστική Τζιχάντ, αλλά χωρίς να ξεχνά τους οικονομικούς και στρατιωτικούς δεσμούς των τριών αυτών οργανώσεων με το Ιράν. Δεσμούς, που μέσω μίας νέας τριμερούς συμφωνίας, επιδιώκει να διαταράξει και να διακόψει».
Το Κάιρο επιδιώκει, μέσα από την ενοποίηση των διαφόρων παλαιστινιακών φατριών, να δημιουργήσει μία νέα εσωτερική πολιτική εκπροσώπηση στη Γάζα και ίσως και στα Παλαιστινιακά Εδάφη. Εν τούτοις, εδώ και πολλά χρόνια, η Παλαιστινιακή Αρχή σχεδόν έχει εκδιωχθεί από τη Γάζα και δεν διαθέτει κανενός είδους έρεισμα στην περιοχή αυτή. Επιπλέον, υπάρχει και το πρόβλημα του Σινά, όπου η Αίγυπτος έχει εξαπολύσει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις για να εκριζώσει τους κλάδους του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο έχει επιβληθεί στην περιοχή αυτή και έχει επεκτείνει και τη συνεργασία της με τη Χαμάς, όπως επισημαίνει ο Αιγύπτιος αναλυτής Αμρ Εμάμ. Για την Αίγυπτο, μία παλαιστινιακή συμφιλίωση είναι ζωτική στο πλαίσιο της επιχείρησής της στο Σινά, καθώς όπως έχουν ανακαλύψει οι μυστικές υπηρεσίες της, οι μαχητές του Isis εξοπλίζονται συστηματικά σε υλικό και μαχητές που προέρχονται από τη Γάζα.
Όσον αφορά τη Λιβύη, απέναντι στον Σίσι βρίσκεται και ένας άλλος περιφερειακός παίκτης: η Τουρκία. Η Άγκυρα έχει ταχθεί στο πλευρό του Σάραι. Εκτός από τους προφανείς γεωστρατηγικούς και στρατιωτικούς λόγους, η εμπλοκή της Αιγύπτου στη λιβυκή σύρραξη έχει και οικονομικά κίνητρα. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος έχει εκφράσει την ανησυχία του για την τύχη πολυπληθών Αιγυπτίων (εκτιμώνται μεταξύ 700.000 –ενός εκατ. ) εργαζομένων στη Λιβύη, που έχουν μεταναστεύσει εδώ και δεκαετίες στο γειτονικό κράτος και που μετά την έναρξη της κρίσης υπάρχει ενδεχόμενο να θελήσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπου υπάρχει εμφανής δυσκολία να απορροφηθούν ξανά στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι αυτοί με τα εμβάσματά τους αποτελούσαν σημαντική πηγή εσόδων για το κράτος και την κοινωνία.
Θα πρέπει βέβαια στους λόγους αυτούς να προστεθεί και το αυξημένο ενδιαφέρον της Αιγύπτου για τις ενεργειακές πηγές. Μία χώρα που θέλει να βελτιώσει την ανάπτυξη και τον πλουτοπαραγωγικό τομέα της έχει ανάγκη από πετρέλαιο και για τον λόγο αυτό είναι κεφαλαιώδους σημασίας να εγκατασταθεί ο εκλεκτός του Σίσι, Χαφτάρ, στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Η νίκη των δυνάμεων του Τομπρούκ θα έφερε το Κάιρο σε πλεονεκτική θέση στο μοίρασμα των ενεργειακών πηγών της Λιβύης, σε ένα παιγνίδι που από χρόνια το είχαν αποκλείσει οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι, η γαλλική Total κι η ιταλική Eni.
Προς ώρας, ο Σίσι φαίνεται πως κατάφερε να κάνει αισθητή την ηγετική παρουσία του χάρη στην επίτευξη της εκεχειρίας στη Γάζα. Ωστόσο, η πρόσκαιρη τούτη επιτυχία στο ελάχιστο δεν εγγυάται μία διαρκή ειρήνευση στην περιοχή και οι επόμενες ώρες θα είναι κρίσιμες, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η ανακωχή θα τηρηθεί. Κι όπως τιτλοφόρησε την έκδοσή της την επομένη της εκεχειρίας η Χααρέτζ: «η ανάφλεξη της Γάζας ολοκληρώθηκε. Η επόμενη: το Ιράν».
Γιώργης-Βύρων Δάβος-ΑΠΕ
Πηγές: Huffingtonpost.it, Haaretz