Αγία Σοφία: Η αθλιότητα Ερντογάν ολοκληρώθηκε

Του Μιχαλη Ψύλου

από την εφημερίδα Δημοκρατία

Η αθλιότητα εξετελέστη. O Ερντογάν ταυτιζόμενος πλήρως με τους Οθωμανούς σουλτάνους, μετέτρεψε σε τζαμί την Αγιά Σοφιά μήπως και ενισχύσει τη φθίνουσα δημοτικότητά του στις εκλογές, που δεν αποκλείεται να διοργανωσει σύντομα πλέον.
Το 10ο τμήμα του Τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε το υπουργικό διάταγμα του Κεμαλ Ατατούρκ της 24ης Νοεμβρίου 1934 με το οποίο ειχε γίνει μουσείο το «κόσμημα της  Βυζαντινής τέχνης». Σε διατεταγμένη υπηρεσία οι Τούρκοι δικαστές ουσιαστικά επικύρωσαν τη δ ήλωση του Eρντογάν ,στις 16 Ιουνίου, ότι  «εάν ο Θεός το θέλει, θα προσευχόμαστε στην Αγία Σοφία» καθώς και προηγούμενη δήλωση του το 2019, με την οποία είχε χαρακτηρίσει τη μετατροπή της σε μουσείο ως «μεγάλο λάθος» και την οποία πρέπει να διορθώσει…
Οπως γράφει η γαλλική Le Monde πρόκειται «περισσότερο για θέμα λαϊκιστικής προβολής, παρά υπολογισμού μιας «καυτής επιθυμίας» του πληθυσμού, όπως ισχυρίζεται το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν».

Από την άνοδο στην εξουσία του Ισλαμικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης το 2002, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ειχε αποφύγει να υποστηρίξει δημοσίως εκκλήσεις για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Το 2005, το ίδιο δικαστήριο είχε αρνηθεί μια παρόμοια υπόθεση που απαιτούσε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Μέχρι το 2019, ο Ερντογάν κρατούσε μια στρατηγική στάση σιωπής για τις πραγματικές του προθέσεις για την Αγία Σοφία.Μόνο όταν συνειδητοποίησε ότι επρόκειτο να χάσει το Δήμο της Κωνσταντινούπολης από τον Εκρέμ Ιμάμογλου, ο Ερντογάν εξέφρασε την πρόθεσή του να ανοίξει ξανά την Αγία Σοφία ως τζαμί.

Το τέχνασμα του απέτυχε να σταματήσει τη νίκη της αντιπολίτευσης.
Κατά τη διάρκεια των σχεδόν 18 χρόνων στην εξουσία , ο Ερντογάν δεν έχει δηλώσει ποτέ τις προθέσεις του να ανοίξει την Αγία Σοφία ως τζαμί τόσο καθαρά όσο έκανε τις τελευταίες εβδομάδες.
Με την οικονομία να καταρρέει ο Ερντογάν πιστεύει οτι βρήκε με την Αγία Σοφιά τον τρόπο να ανακτήσει την συνεχώς  μειούμενη δημοτικότητα του . Έθεσε λοιπόν εφέτος την Αγία Σοφία στο επίκεντρο των ετήσιων εορτασμών της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου. Ο Ερντογάν ανέλαβε εξέχοντα ρόλο στις τελετές: Εμφανίστηκε σε μια γιγαντιαία οθόνη στην Αγία Σοφία δίπλα σε έναν ιμάμη που απαγγέλλει στίχους και έδωσε ένα ζωντανή ομιλία μεταδόθηκε ζωντανά.

Η κίνηση του Ερντογάν για να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί θα πολώσει περαιτέρω τη βαθιά διχασμένη κοινωνία της Τουρκίας στον συνεχιζόμενο πολιτικό πόλεμο – αλλά και θα απομακρύνει  περισσότερο τη χώρα από τη Δύση.
Ισως να μην τον νοιάζει βέβαια αυτό τον Σουλτάνο με την μεγαλομανία που τον διακατέχει . Αυτό που τον ενδιαφέρει άμεσα είναι να αποσπάσει την προσοχή της βάσης των ψηφοφόρων του από τις αποτυχίες του στην οικονομική πολιτική. Και να σπρώξει πιο βαθειά την Τουρκία σε έναν ισλαμικό συντηρητισμό
«Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας από τον Ερντογάν σε τζαμί ειναι η πιο τολμηρή του κινηση ενάντια στην κοσμική δημοκρατική παράδοση της Τουρκίας» γράφει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy υπενθυμίζοντας οτι «όταν  ο Ατατούρκ μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο το 1934, θέλησε και με αυτή την κίνηση να υπογραμμίσει τις κοσμικές αρχές της νέας τουρκικής δημοκρατίας» .
Τώρα ο Σουλτάνος προχωρά σε μια τεράστια επανερμηνεία της ιστορίας, προβάλλοντας το νέο εθνικό αφήγημα οτι οι δυτικοί εταίροι της Τουρκίας, υποβοηθούμενοι από τους εσωτερικούς εχθρούς, που είναι οι αυτονομιστές Κούρδοι του PKK  και οι υποστηρικτές του ιμάμηΓκιουλέν , θέλουν να γκρεμίσουν την Τουρκία. Τη δική του Τουρκία δηλαδή . Την Τουρκία ιδιοκτησίας του …
Εχοντας άλλωστε απομακρύνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όλους τους συνετούς συμβούλους του , ο Ερντογάν δεν ακουει πλέον κανέναν που θα μπορούσε να τον προειδοποιήσει ότι η κίνηση του στην Αγία Σοφία θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι θα λύσει.

Σχεδιάζει λοιπόν να οργανώσει μια μεγάλη προσευχή στην Αγία Σοφία στις 15 Ιουλίου, την ημέρα των εορτασμών για την αποτυχία της απόπειρας πραξικοπήματος εναντίον του το 2016.
Οπως τονίζει η Le Monde «το θέμα της ‘κατάκτησης’ είναι σαφώς επίκαιρο για τον Ερντογάν .Ισχυει  τόσο για τα μνημεία της Κωνσταντινούπολης, όσο και για τους τουρκικούς επεκτατικούς στόχους στη Μεσόγειο»