Ιστορικός τουρισμός στην Γραμμή Μεταξά

Κείμενο του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

Κάποτε το Άγκιστρο Σερρών, ένα μικρό χωριό 300 κατοίκων δίπλα στα σύνορα με την Βουλγαρία, ήταν μια πινέζα στο χάρτη της Ελλάδας. Σήμερα θεωρείται ένας από τους πλέον δημοφιλείς εναλλακτικούς προορισμούς, λόγω των ζεστών ιαματικών νερών που πηγάζουν εκεί.

Λόγω της γειτνίασης με την Βουλγαρία, το χωριό ήταν για δεκαετίες εντός της λεγόμενης «Α.Ζ» (Απαγορευμένης Ζώνης) με έντονη την παρουσία στρατού και στις δύο πλευρές των συνόρων. Τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι συνθήκες άλλαξαν άρδην. Οι γείτονες δεν αποτελούν πλέον «εκ Βορρά κίνδυνο» για τη χώρα μας ως φίλοι και σύμμαχοι σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.

Τα σύνορα άνοιξαν και πλέον ο επισκέπτης δεν βλέπει στρατιωτικές περιπολίες και φρουρές στις υπερυψωμένες μεταλλικές σκοπιές, απομεινάρι της εποχής που έμεινε στην ιστορία σαν «Ψυχρός Πόλεμος».

Στην ίδια περιοχή υπάρχουν οχυρώσεις και από την εποχή του Β΄ Π.Π.,  όπως το θρυλικό Ρούπελ της «Γραμμής Μεταξά» που το 1941 οι Γερμανοί εισβολείς αναγκάστηκαν να το παρακάμψουν για να φτάσουν στην Θεσσαλονίκη. Στο βόρειο τμήμα των Σερρών, στα βουνά Μπέλλες και Άγκιστρο, υπάρχουν συνολικά οκτώ  (8) από τα 21 οχυρά της «Γραμμής Μεταξά» που με ελάχιστες εξαιρέσεις έχουν εγκαταλειφθεί και λεηλατηθεί.

Ακολουθώντας πετυχημένα παραδείγματα στο εξωτερικό και θέλοντας να διασώσουν και ν’ αναδείξουν ως τουριστική … ατραξιόν τις παροπλισμένες οχυρώσεις της περιοχής, μία ομάδα νέων ανθρώπων προχώρησαν στην ίδρυση της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Άγκιστρο Δράση και στη λειτουργία του Γραφείου Εναλλακτικού Τουρισμού Agkistro Action, το οποίο πραγματοποιεί οργανωμένες περιηγήσεις σε πεδία μαχών του Β΄ Π΄Π.  και σε παροπλισμένες εγκαταστάσεις της οχυρωματικής «Γραμμής Μεταξά»,  στις Σέρρες.

Ο ιστορικός τουρισμός αποτελεί κομμάτι του πολιτιστικού τουρισμού και ενδιαφέρει όλους όσους θέλουν να γνωρίσουν από κοντά περιοχές που διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα της ιστορίας μας, συνδυάζοντας την γνώση με την αναψυχή και την χαλάρωση.  Αν αναλογιστεί κανείς πως 40% της τουριστικής κίνησης στην Ευρώπη αφορά πολιτιστικούς ή ιστορικούς προορισμούς τότε αντιλαμβάνεται κανείς τη δυναμική η οποία μπορεί να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας.

Μάλιστα στον πρόσφατο διαγωνισμό της εκπομπής SOCIAL GROWTH της ΕΡΤ, η ιδέα – πρόταση που κατέθεσε η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση, «Ιστορικός τουρισμός στην Γραμμή Μεταξά» διακρίθηκε λόγω καινοτομίας, αντίκτυπου και βιωσιμότητας.

Τα τελευταία δύο χρόνια η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση συνεργάζεται στενά με τον δήμο Σιντικής για την πετυχημένη πραγματοποίηση της εκδήλωσης «ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ» που τον περασμένο Μάιο παρακολούθησαν 6.000 επισκέπτες και θεωρείται σήμερα το κορυφαίο αναβιωτικό φεστιβάλ Β΄Π.Π. στην Ελλάδα.

Σε συνεργασία με επιστημονικούς συνεργάτες (ιστορικούς, αρχιτέκτονες κ.α) η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση έχει καταγράψει και αποτυπώσει όλες τις οχυρώσεις της «Γραμμής Μεταξά» στις Σέρρες, φέρνοντας στο φως οχυρωματικά έργα που καταστράφηκαν την περίοδο της κατοχής και δεν επαναχρησιμοποιήθηκαν μετά το τέλος του Β΄ Π.Π.  Αντικείμενα που έχουν βρεθεί σε υπόγειες στοές εγκαταλελειμμένων οχυρών (εφημερίδες, επιστολές στρατιωτών, σελίδες ημερολογίων, αυτοσχέδια τραπουλόχαρτα, επιστολικά δελτάρια κ.α.) συντηρήθηκαν αφιλοκερδώς από τον Εκπαιδευτικό Οργανισμό ΠΕΤΡΑ και θα φιλοξενηθούν μελλοντικά, στο πλαίσιο του Ιστορικού Θεματικού Πάρκου Καρατάς εφόσον υλοποιηθεί η πρόταση.

Παράλληλα σε φάση αξιολόγησης βρίσκεται πρόταση που κατατέθηκε προς το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, για μετατροπή  του παροπλισμένου συγκροτήματος του οχυρού Καρατάς –βρίσκεται Ν.Α. του Ρούπελ-  σε Ιστορικό Θεματικό Πάρκο, μοναδικό του είδους στην Ελλάδα. Το εγκαταλειμμένο οχυρό, αξιοποιείται και αναδεικνύεται αφενός ως χώρος μνήμης, ιστορικής ενημέρωσης και βιωματικών εμπειριών, αφετέρου ως ευρύτερος πόλος έλξης και αναψυχής για όλες τις ομάδες πληθυσμού.

Αν και τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Τουρισμού αντιμετωπίζουν θετικά τις πρωτοβουλίες της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση στις Σέρρες, εν τούτοις  η αιώνια ελληνική γραφειοκρατία,  προπολεμικοί νόμοι που ακόμη είναι σε ισχύ, αντικρουόμενες Κ.Υ.Α. κ.α. έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρές δυσκολίες στο πρωτόγνωρο εγχείρημα και στις δράσεις που έχουν αναληφθεί. Την ίδια ώρα, η λαφυραγωγία και οι βανδαλισμοί των παροπλισμένων οχυρώσεων συνεχίζεται από ντόπιους αλλά και «εισαγόμενους» επιτήδειους κυνηγούς μετάλλων.

Προκειμένου να ενημερώσουν πλήρως για τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί,  η  Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση έχει αιτηθεί συνάντηση με την ηγεσία του Υπ. Εθνικής Άμυνας η οποία εκκρεμεί. Παράλληλα οι επιστημονικοί-ιστορικοί συνεργάτες της έχουν ξεκινήσει ενέργειες για την ένταξη της «Γραμμής Μεταξά» σε πανευρωπαϊκά ιστορικά δίκτυα, στο πλαίσιο προώθησης του ιστορικού βιωματικού τουρισμού στην βόρεια Ελλάδα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

• www.agistroaction.gr
• www.facebook.com/agkistroaction