Ουρουγουάη: Πάνω από το 60% είπε ΝΑΙ στην επανακρατικοποίηση του νερού

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει βάλει πλώρη για ιδιωτικοποίηση και του νερού!

Τα όσα είχαν συμβεί στην Ουρουγουάη όταν το ΔΝΤ πίεζε για να περάσει το νερό σε χέρια ιδιωτών είναι χρήσιμο μάθημα.

Το «Εθνικό Κογκρέσο Εργατών» – CNT, αλλά και το κίνημα των συνεταιρισμών για τη στέγαση, την οικιστική και πολιτιστική ανάπτυξη – Federacion Unificadora de Cooperativas de Vivienda por Ayuda Mutua (FUCVAM) – αξιοποίησε στο έπακρο τις δυνατότητες που παρέχει το Σύνταγμα για την προσφυγή σε δημοψηφίσματα, για να σταματήσει ή να ανατρέψει αποφάσεις της κυβέρνησης. Το 1992 στο δημοψήφισμα που προκάλεσε για την ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΔΝΤ, το 72% των εκλογέων ψηφίζει κατά. Ενώ η μεγάλη νίκη του Frente Amplio στις προεδρικές εκλογές ουσιαστικά προδιαγράφτηκε μετά τη μεγάλη νίκη κατά τη διάρκεια της διενέργειας του δημοψηφίσματος για την ανατροπή της απόφασης της κυβέρνησης του Χόρχε Μπάτλε για την ιδιωτικοποίησης της κρατικής πετρελαϊκής εταιρίας Ancap. Αντίστοιχο δημοψήφισμα διενεργήθηκε και κατά τη διάρκεια των γενικών εκλογών της 31ης Οκτωβρίου, με το ερώτημα της συνταγματικής μεταρρύθμισης για την προστασία της κρατικής εταιρίας υδάτων OSE από την ιδιωτικοποίησή της και την ανακήρυξη των υδάτινων πόρων της χώρας ως ζήτημα ύψιστου εθνικού συμφέροντος. Το «ναι» σε αυτή την περίπτωση ξεπέρασε κατά πολύ το 60% και πρόκειται για την πρώτη περίπτωση παγκοσμίως, όπου υπερψηφίζεται συνταγματική μεταρρύθμιση για την προστασία των υδάτινων πόρων, αλλά και των υπολοίπων φυσικών πηγών.

Το άρθρο που ακολουθεί  περιγράφει τι ακριβώς συνέβη:

Σε ένα ιστορικό γεγονός, πάνω από το 60% των Ουρουγουανών υποστήριξε τη Συνταγματική Αναθεώρηση για την Προάσπιση του Νερού, προσθέτοντας άρθρο που περιγράφει το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα, θέτοντας ταυτόχρονα τα θεμέλια για τη διαχείρισή του, αποκλειστικά με τρόπο δημόσιο, συμμετοχικό και βιώσιμο.

Σύμφωνα με πληροφορίες από διάφορες εταιρείες δημοσκοπήσεων, η Συνταγματική Αναθεώρηση για την υπεράσπιση του Νερού εγκρίθηκε από άνω του 60% της υποστήριξης των πολιτών. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ανεπίσημα στοιχεία, τόσο οι οργανώσεις που προωθούν την Αναθεώρηση, όσο κι οι κομματικές αρχές και τα μέσα ενημέρωσης,  δέχτηκαν το αποτέλεσμα ως έγκυρο. Ο μηχανισμός άμεσης δημοκρατίας τέθηκε σε ισχύ από την Εθνική Επιτροπή για την Προάσπιση του Νερού και της Ζωής (CNDAV). Αυτή η επιτροπή σχηματίστηκε το 2002 ως απάντηση στην υπογραφή της επιστολής ανάθεσης μεταξύ της κυβέρνησης της Ουρουγουάης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην οποία αναφέρεται η επέκταση της ιδιωτικοποίησης του πόσιμου νερού και των υπηρεσιών ύδρευσης σε όλη τη χώρα.

Αυτή η ιδιωτικοποίηση ξεκίνησε στο δήμο του Maldonado, της πόλης Punta del Este, αρχικά με την παρουσία της Γαλλικής πολυεθνικής Suez Lyonnese Des Aux, και στη συνέχεια της Ισπανικής Aguas de Bilbao.

Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων νερού που καταγράφηκαν τον τελευταίο χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη, αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις είχαν κυρίως αρνητικές συνέπειες.

Από κοινωνικής πλευράς, μεγάλο μέρος του πληθυσμού ξαφνικά δεν είχε πρόσβαση στο νερό γιατί δεν μπορούσε να καλύψει το κόστος σύνδεσης. Όσον αφορά την ποιότητά του νερού καθαυτή, παρατηρήθηκε σημαντική υποβάθμιση σε σχέση με αυτήν που παρείχε πριν η κρατική εταιρεία, τόση που οι ελεγκτικοί φορείς συνέστησαν να μην καταναλώνεται απευθείας το νερό αφού δεν παρουσίαζε συνθήκες ποσιμότητας.

Από οικονομικής άποψης, η συμφωνία ήταν τραγική για το κράτος της Ουρουγουάης. Οι εταιρείες όχι μόνο δεν τήρησαν τα χρονοδιαγράμματα που προέβλεπαν οι συμβάσεις, αλλά δεν κατέβαλαν καν τα προβλεπόμενα τέλη που οφείλουν να καταβάλλουν όλες οι ξένες εταιρείες που λειτουργούν στη χώρα. Αντιθέτως, κατέφυγαν σε σειρά αναθεωρήσεων των συμβάσεων με το Δημόσιο, το οποίο ανέλαβε τις ζημίες που προκλήθηκαν κατά περίπτωση.

Από περιβαλλοντική άποψη, η εταιρεία Aguas de la Costa, θυγατρική της Σουέζ, ήταν υπεύθυνη για την αποξήρανση της λίμνης Laguna Blanca, την οποία χρησιμοποιούσε ως μοναδική πηγή πόσιμου νερού. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, κάτοικοι του Maldonado έχουν καταθέσει μήνυση στην εταιρεία για περιβαλλοντική καταστροφή.

Το νερό ενάντια σε όλα

Η νίκη του δημοψηφίσματος για το νερό ήταν μια πραγματικά κοινωνική νίκη. Η Επιτροπή Υπεράσπισης του Νερού και της Ζωής αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και πολιτικών οργανώσεων που αντιτίθενται στην κερδοσκοπική αντίληψη του νερού.

Μεταξύ των ιδρυτών της είναι διάφορες επιτροπές γειτονιών, η ομοσπονδία εργαζομένων της κρατικής εταιρείας υγειονομικών έργων (FFOSE) και οι φίλοι της γης (REDES-AT). Μετά τη σύστασή της, διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει το πλειοψηφούν κόμμα Ευρύ Μέτωπο, που ήταν ο νικητής των εκλογών που διεξήχθησαν στις 31 Οκτωβρίου του 2004, κι ένα μέρος του εθνικιστικού κόμματος.

Ωστόσο, παρά την εν λόγω πολιτική υποστήριξη, το θέμα του δημοψηφίσματος για το νερό ήταν δευτερεύον στην πολιτική ατζέντα και τα μέσα ενημέρωσης. Εκτός αυτού, τόσο οι ιδιωτικοποιούσες εταιρείες, όσο και οι εταιρείες ύδρευσης άλλων τομέων, όπως της εμφιάλωσης, καθώς και οι συντηρητικοί επιχειρηματικοί τομείς, όπως γαιοκτήμονες, δασοκόμοι και ρυζοκαλλιεργητές, δημιούργησαν ένα ισχυρό πολιτικό και μιντιακό λόμπι εναντίον της μεταρρύθμισης.

Κάποιους μήνες πριν από την καμπάνια, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο  διαφωνούσε δημόσια με την CNDAV, αρνούμενο ότι επέβαλε όρους στην κυβέρνηση της Ουρουγουάης και απορρίπτοντας την ευθύνη που του αποδίδεται, όσον αφορά το περιεχόμενο της Επιστολής Ανάθεσης του 2002.

Το έργο, που οδήγησε στο θρίαμβο της πρότασης της Συνταγματικής Αναθεώρησης, βασίστηκε καθαρά σε κοινωνικό έργο βάσης, το οποίο κατάφερε να μεταδώσει το πνεύμα και το περιεχόμενο των άρθρων.

Το ευοίωνο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανοίγει τις πόρτες για την εκπόνηση μιας υδατικής πολιτικής που ξεκινά από τη θεώρηση αυτού του πόρου ως κοινό αγαθό το οποίο οφείλει να διαχειρίζεται το δημόσιο, πάντα βάσει κριτηρίων κοινωνικής συμμετοχής και βιωσιμότητας.

Πηγή: Radio Mundo Real

** Ευχαριστούμε πολύ τον κ.Βασίλη Ντίνα για τη μετάφραση