Περί SSI των F-35

Ξαφνικά γίνεται πολύς λόγος για τα προγράμματα SSI των F-35 από sites, στα οποία μικρή μειοψηφία διαρρηγνύει τα ιμάτια τηςπερί της μη αναγκαιότητας υλοποίησης τέτοιων προγραμμάτων. Βέβαια όταν παραβρέθηκαν στην τελετή παράδοσης των έργων Ασφάλειας Προμηθειών και Πληροφοριών (SSI – Security of Supply and Ιnformation) και του πέμπτου αεροσκάφους F-16 Viper στην Πολεμική Αεροπορία, στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας–ΕΑΒ, είχαν μόνο καλά λόγια να πουν. Κάποια παπαγαλάκια των «εισαγωγέων» δεν είχαν κάποια απορία και ούτε είχαν χρόνο να ρωτήσουν λεπτομέρειες περί κόστους και άλλων καλών για το καλό της πατρίδας. Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα έγιναν ευαγγελιστές της δήθεν μείωσης του κόστους που επιτυγχάνεται μέσω της κατάργησης των SSI για το F-35.

Οι φωνές αυτές δεν αναλύουν το θέμα σε βάθος και σταματούν σε πηχυαίους τίτλους προς χάριν εντυπωσιασμού. Με τη δύναμη των μέσων και των site που ενδεχόμενα να διαθέτουν, «περνούν» με ευκολία τις απόψεις τους και αυτό χωρίς να έχουν την απαιτούμενη κατάρτιση, γνώση και ικανότητα αντίληψης πολύπλοκων θεμάτων όπως αυτά των εξοπλιστικών.

Οι επαΐοντες λοιπόν αποφάσισαν ότι η χώρα, χρειάζεται τα στέλθ αλλά δεν χρειάζεται τα SSI ή αλλιώς τα SoS (Security ofSupply) γιατί έτσι δήθεν θα εξοικονομήσουμε περί τα $600-800 εκ. Μάλιστα προς επίρρωση της φοβερής αυτής άποψης, επικαλέστηκαν το παράδειγμα της Πολωνίας, η οποία συμφώνησε στην αγορά των F-35 χωρίς όμως την υλοποίηση προγραμμάτων offsets, SSI ή SoS.

Τι έκαναν λοιπόν οι Πολωνοί; Καταρχάς να πούμε ότι Πολωνία έχει μια αξιοζήλευτη Αμυντική Βιομηχανία, εξαγωγικού χαρακτήρα, η οποία είναι πολύ πιο ακμαία από τη δική μας Αμυντική Bιομηχανία (ΕΑΒΙ όπως συχνά αποκαλείται), η οποίασαφώς παρουσιάζει μικρότερα μεγέθη. Η Πολωνία λοιπόν αποφάσισε να προμηθευτεί το F-35 και έπραξε ορθά (όπως και στην Ελλάδα η απόφαση ήρθε από την πολιτική και όχι την επιχειρησιακή ηγεσία), αναλογιζόμενη τις προκλήσεις και απειλές που αντιμετωπίζει. Η ιδιαιτερότητα όμως είναι ότι απέκλεισε τη σύνδεση της προμήθειας με offset, όποιας μορφής,σε αντίθεση με ό,τι πράττουν άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Φιλανδία (η οποία απέσπασε σημαντικό έργο για τη βιομηχανία της).

Γιατί όμως η Πολωνία πήρε αυτή την απόφαση;

Αρχικά λόγω κακής εμπειρίας στην υλοποίηση των offset με την Lockheed Martin στο πλαίσιο της προμήθειας των F-16 Block52+ πριν από μερικά χρόνια. Άρα η Πολωνία δεν μπόρεσε να υλοποιήσει offsets/SSI κάτι που η χώρα μας έπραξε και πράττει με επιτυχία για πάνω από 20 χρόνια, κάτι που αναγνωρίζει και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ο οποίος παρέστη στην τελετή των SSIεν μέσω μάλιστα προεκλογικής περιόδου.

Η Πολωνία απέρριψε τις προτάσεις SSI των F-35 γιατί όπως αναφέρθηκε από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας τους, σχετίζονταν με το F-16 και το C-130 και όχι με το κυρίως πρόγραμμα, συνεπώς θα πλήρωναν για κάτι που δεν σχετίζεται άμεσα με το F-35, δηλαδή την κύρια προμήθεια. Παράλληλα όμως ο ίδιος ο Υπουργός αναφέρθηκε στο ότι «η βιομηχανική συνεργασία θα γίνει μέσω απευθείας συζητήσεων και διαπραγματεύσεων μεταξύ Αμερικανικών και Πολωνικών Αμυντικών εταιριών καθώς αυτές δεν υπόκεινται σε περιορισμούς. Θα προσθέταμε ότι όταν υπάρχουν σημαντικές εταιρίες Άμυνας στη χώρα, μπορούν άνετα να κάνουνδιαπραγματεύσεις με μεγάλες Αμερικανικές Εταιρίες». Η Πολωνία με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτει το δύσκαμπτο νομοθετικό πλαίσιο που επιβάλλει η ΕΕ στα προγράμματα βιομηχανικής συνεργασίας (όπως άλλωστε κάνουν άλλες χώρες με ακμαία Αμυντική βιομηχανία όπως η Ολλανδία και η Δανία). Έτσι, χρησιμοποιώντας διαφορετικούς ορισμούς υλοποιεί προγράμματα offset, προς όφελος των δικών της εταιριών. Ένας άλλος τρόπος (που εφάρμοσε και η Τουρκία με τα γνωστά αποτελέσματα για τη βιομηχανία της) είναι η προμήθεια συστημάτων απευθείας από Πολωνικές κρατικές εταιρίες, πίσω από τις οποίες βρίσκονται άλλες εταιρίες του εξωτερικού μέσω των οποίων διαθέτουν τα προϊόντα τους. Και εδώ υπάρχουν SSI/Offsets με πλάγιο τρόπο, με πολύ μεγαλύτερο κόστος, κοινώς από την πίσω πόρτα. Μην ξεχνάμε τις επενδύσεις εταιριών όπως η Sikorsky (εταιρία της Lockheed Martin) και η Leonardo στην Πολωνία όπου παράγονται άλλωστε ελικόπτερα για τη διεθνή αγορά.

Και δεν είναι μόνο αυτό.  Οι επαΐοντες αναφέρονται σε εξοικονόμηση πόρων ύψους $800 εκ από την κατάργηση της υλοποίησης προγραμμάτων αναβάθμισης υποδομών μέσω SSI. Προφανώς δεν γνωρίζουν ότι τα ποσά αυτά αποτελούν οροφές που σχετίζονται με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, την έγκριση από το Αμερικανικό Κονγκρέσο αλλά και επιλογές που περιλαμβάνουν προαιρέσεις (options). Πρόκειται προφανώς για αναγκαία έργα που εκτελούν όλες οι χώρες που χρησιμοποιούν το F-35. Μέρος των χωρών αυτών είναι και η Πολωνική κυβέρνηση που θα υλοποιήσει και αυτή προγράμματα αναβάθμισης των υποδομών για τα F-35Α, ύψους μάλιστα $400 εκ. τα επόμενα χρόνια, κάτι που στην περίπτωση της Ελλάδας βρίσκεται μέσα στο πακέτο των SSI. Αλλά φαίνεται ότι η ΠΑ έχει μάλλον αναπτύξει ικανότητες κατασκευών υποδομών F-35 τα τελευταία χρόνια και δεν χρειάζεται τη βοήθεια του κατασκευαστή. Βέβαια αυτοί που αποφασίζουν σήμερα για τα προγράμματα SSI μάλλον θα βρίσκονται αλλού όταν το πρώτο Ελληνικό F-35 θα προσγειώνεται στην Ελλάδα. Ευχόμαστε τότε η ΠΑ να έχει ήδη σχεδιάσει και υλοποιήσει το πρόγραμμα υποδομών με βάση τις διαδικασίες του εξαιρετικά πολύπλοκου νομοθετικού πλαισίου προμηθειών (βλέπε νόμο 4412/2016 ή 3978), όπου σίγουρα μετά από προσφυγές, δίκες και άλλα τέτοια συναφή, η σύναψη των σχετικών συμφωνιών θα γίνει στην καλύτερη περίπτωση ταυτόχρονα με την προσγείωσητων F-35A. Ευτυχώς που η εκπαίδευση των χειριστών θα γίνει στις ΗΠΑ όπου η παραμονή τους μπορεί να παραταθεί για όσο χρόνο η ΠΑ θα ετοιμάζει τις υποδομές, στερώντας βέβαια τις δυνατότητες του αεροσκάφους από την άμυνα της χώρας.

Και δεν τελειώνουμε εδώ. Η Πολωνία διαπραγματεύεται και ίσως επιτύχει την είσοδό της στο πρόγραμμα ανάπτυξης δυνατοτήτων UAV «Loyal Wingman Drone», που αναπτύσσει η USAF για την επόμενη γενιά αεροπορικού πολέμου όπου τα μη επανδρωμένα θα επιχειρούν με τα επανδρωμένα αεροσκάφη.Αλλά εμείς προτιμάμε τις επενδύσεις σε αγορά συστημάτων παλαιότερης τεχνολογίας όπως τα MQ-9.

Συνεπώς, η Πολωνία πράττει ορθά και επενδύει στην Άμυνα, όπως πολύ σωστά κάνει και η χώρα μας πλην όμως τόσο οι επιχειρησιακές ανάγκες, όσο και η βιομηχανική πραγματικότητα διαφέρουν σημαντικά. Ας αφήσουμε λοιπόν τους σωστούς ανθρώπους να πάρουν τις ορθές αποφάσεις για το μέλλον της χώρας που κάποια στιγμή θα πρέπει να σοβαρευτεί και να βαδίσει με αυτοπεποίθηση και σύνεση και να αποκτήσει τη γεωπολιτική σημασία και την αμυντική βιομηχανική στρατηγικήπου της αξίζει.