Αυτό είναι το τεράστιο απόθεμα φυσικού αερίου στην Ευρώπη – Γιατί δεν κάνει χρήση
Κάτω από τους βαλτότοπους της Ολλανδίας με διάστικτους ανεμόμυλους βρίσκεται το μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το εκτεταμένο κοίτασμα του Groningen έχει αρκετή αναξιοποίητη χωρητικότητα για να αντικαταστήσει, μόλις αυτό το χειμώνα, μεγάλο μέρος των καυσίμων που εισήγαγε η Γερμανία μέχρι πρότινος από τη Ρωσία.
Αντίθετα, το πεδίο βρίσκεται σε διαδικασία διακοπής λειτουργίας και η Ολλανδία απορρίπτει τις εκκλήσεις να αντλήσει περισσότερο, ακόμη και όταν η Ευρώπη προετοιμάζεται για ίσως τον πιο σκληρό χειμώνα της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο λόγος: Η γεώτρηση οδήγησε σε επαναλαμβανόμενους σεισμούς και οι Ολλανδοί αξιωματούχοι απεχθάνονται να διακινδυνεύσουν την αντίδραση των κατοίκων αθετώντας τις υποσχέσεις τους.
Το Γκρόνινγκεν είναι ο βασικός πυλώνας των προμηθειών φυσικού αερίου της Ευρώπης από το 1963. Ακόμη και μετά από μισό αιώνα, υπάρχουν ακόμα περίπου 450 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα εξαγώγιμου αερίου σε αποθέματα — αξίας περίπου 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Πιο κρίσιμο είναι ότι υπάρχει περιθώριο εξόρυξης περίπου 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως περισσότερα από αυτά που ρέουν σήμερα, σύμφωνα με τη Shell, έναν από τους δύο μεγάλους εταίρους που συμμετέχουν στη λειτουργία του.
Οι ντόπιοι, ωστόσο, λένε ότι η Ευρώπη πρέπει να κοιτάξει αλλού. Ο Wilnur Hollaar, 50 ετών, που ζει στο Groningen για σχεδόν δύο δεκαετίες, εξακολουθεί να «βράζει» με τον τρόπο που οι αξιωματούχοι αγνόησαν τις ανησυχίες του. «Όταν αγόρασα αυτό το σπίτι το 2004, ήταν ένα παλάτι», λέει ο Hollaar για το σπίτι του, το οποίο χτίστηκε το 1926 και διαθέτει βιτρό και λεπτομερή λιθοδομή. Αλλά όπως χιλιάδες σπίτια στην περιοχή, έχει υποστεί ζημιές από σεισμούς. Είναι γεμάτο ρωγμές και η πρόσοψη βυθίζεται. «Το σπίτι μου έχει μετατραπεί σε ερείπιο», λέει.
Ο Ολλανδός υπουργός ορυχείων Hans Vijlbrief λέει ότι είναι επικίνδυνο να συνεχίσει να παράγει αέριο αλλά ότι η χώρα δεν μπορεί να αγνοήσει τα δεινά στην Ευρώπη. Η έλλειψη φυσικού αερίου «θα μπορούσε να μας αναγκάσει να λάβουμε αυτή την απόφαση», λέει, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να είναι ζήτημα ασφάλειας εάν τα νοσοκομεία, τα σχολεία και τα σπίτια δεν μπορούν να θερμανθούν σωστά.
Η Ρωσία, η οποία αντιπροσώπευε περίπου το ένα τρίτο των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης πριν εισβάλει στην Ουκρανία, έχει περιορίσει τις προμήθειες ως απάντηση στις κυρώσεις. Και οι πρόσφατες εκρήξεις στον αγωγό Nord Stream έχουν ουσιαστικά εδραιώσει το μειωμένο επίπεδο ροών προς τη Γερμανία. Η επιπλέον ροή που η Shell εκτιμά ότι θα μπορούσε να τεθεί στο διαδίκτυο σχεδόν αμέσως θα ήταν υπεραρκετή για να αντικαταστήσει τα 46 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που εισήγαγε η Γερμανία από τη Ρωσία πέρυσι.
Ολλανδοί αξιωματούχοι είπαν ότι εάν η Γερμανία χρειάζεται περισσότερη ενέργεια, μια ασφαλέστερη επιλογή θα ήταν να παρατείνει περαιτέρω τη διάρκεια ζωής των πυρηνικών της σταθμών. Η Γερμανία άνοιξε την πόρτα σε μια τέτοια κίνηση, η οποία θα ήταν μια ανατροπή πολιτικής εάν εφαρμοστεί. Η κυβέρνηση είπε τον περασμένο μήνα ότι δύο εγκαταστάσεις που πρόκειται να κλείσουν θα είναι διαθέσιμες μετά το τρέχον έτος εάν χρειαστεί.
Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τιερί Μπρετόν είπε σε πρόσφατη ομιλία ότι η Ολλανδία θα πρέπει να επανεξετάσει την απόφασή της να κλείσει το Γκρόνινγκεν και η Vijlbrief έχει πιεστεί και από ομολόγους από άλλα έθνη της ΕΕ. Ο Πρωθυπουργός Mark Rutte δεν θα αποκλείσει εντελώς το ενδεχόμενο χρήσης του Groningen για την ενίσχυση των προμηθειών, αλλά «μόνο σε μια ακραία περίπτωση εάν όλα πάνε στραβά», λέει, και δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή.
Το Γκρόνινγκεν κατέγραψε τις πρώτες μικρές δονήσεις του το 1986. Από τότε, έχουν σημειωθεί εκατοντάδες άλλοι. Αν και τα περισσότερα είναι μη ανιχνεύσιμα εκτός από όργανα, ένας σεισμός μεγέθους 3,6 βαθμών έπληξε την επαρχία το 2012, με αποτέλεσμα χιλιάδες αξιώσεις για υλικές ζημιές. Από το 2014, η ολλανδική κυβέρνηση έθεσε ολοένα αυστηρότερα όρια στην παραγωγή και η παραγωγή μειώθηκε από 54 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2013 σε αναμενόμενα 4,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φέτος.
Από τα περίπου 327.000 σπίτια στην περιοχή, τουλάχιστον 127.000 έχουν αναφέρει κάποιες ζημιές, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ζημιών Μεταλλείων του Χρόνινγκεν. Περισσότερα από 3.300 κτίρια έχουν κατεδαφιστεί στην περιοχή από το 2012 επειδή οι σεισμοί τα έχουν καταστήσει επικίνδυνα, όπως μετέδωσε το ολλανδικό τηλεοπτικό δίκτυο NOS.
Ο Ρούτε απηύθυνε δημόσια συγγνώμη ενώπιον του κοινοβουλίου το 2019, αλλά η ολλανδική κυβέρνηση εξακολουθεί να ανατριχιάζει από τις κατηγορίες ότι δεν ήταν ευαίσθητη στις καταγγελίες και ότι ήταν πρόθυμη να συγκεντρώσει έσοδα. Απέφερε συνολικά κέρδη 428 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων το ολλανδικό κράτος έλαβε 363,7 δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία 60 χρόνια, σύμφωνα με την εφημερίδα Het Financieele Dagblad .
Γύρω από το Γκρόνινγκεν, τα πάθη είναι έντονα. Στον Hollaar προσφέρθηκε αποζημίωση μόλις 12.000 ευρώ για ζημιά στο σπίτι του στο Roodeschool. Υπολογίζει ότι η αξία του σπιτιού του έπεσε κατά 550.000 ευρώ και λέει ότι καταδικάστηκε επειδή απείλησε έναν επιθεωρητή που το αξιολόγησε.
Ο Albert Heidema, 69 ετών, συνταξιοδοτήθηκε αφού εργάστηκε για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και τώρα προεδρεύει μιας τοπικής ομάδας δράσης που ονομάζεται Ons Laand που μάχεται ενάντια σε αυτό που αποκαλεί «την αδικία» που λέει ότι αντιμετωπίζουν οι Groningers. Το 2015, ένας επιθεωρητής του είπε ότι το σπίτι του στο Appingedam ήταν «σπασμένο στη μέση», αλλά από τότε περίμενε μια επίσημη απόφαση για την κατεδάφιση.
Υπογραμμίζει τη δεινή θέση της περιοχής δείχνοντας φωτογραφίες κατεστραμμένων σπιτιών, στοίβες από χαρτιά και τον σεισμόμετρο της πόλης, που καταγράφει κάθε δόνηση. «Τη νύχτα κάθε ήχος με ξυπνάει. Νιώθω ανασφαλής στο ίδιο μου το σπίτι» λέει.
Η δύσκολη θέση των Groningers έχει κερδίσει τη συμπάθεια ενός αυξανόμενου αριθμού Ολλανδών ψηφοφόρων και μάλιστα προκάλεσε πρόβλημα στην κυβέρνηση από έναν δημοφιλή τηλεπαρουσιαστή αργά τη νύχτα, του οποίου το riff για την κατάσταση έγινε viral στο διαδίκτυο.
Ο Vijlbrief αναγνωρίζει ότι με τα χρόνια η ολλανδική κυβέρνηση έχει απογοητεύσει ανθρώπους όπως ο Hollaar. Μαζί με την Nederlandse Aardolie Maatschappij – την επιχείρηση Shell και Exxon Mobil που διαχειρίζεται τον τομέα – η κυβέρνηση έχει ήδη καταβάλει αποζημίωση 1,65 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλά αυτό είναι ένα κλάσμα από αυτό που θέλουν οι κάτοικοι. Αν και παίρνει μέρος της ευθύνης για λογαριασμό της κυβέρνησης, ο Vijlbrief θέλει επίσης η Shell και η Exxon να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στην αποζημίωση. «Είναι απόλυτα υπεύθυνοι – όπως εμείς ως κράτος – για αυτές τις ζημιές και για την ενίσχυση των σπιτιών», λέει.
Η Shell «συνεργάζεται πλήρως» με τις αρχές για να κλείσει το πεδίο το συντομότερο δυνατό και έχει «άψογη επίγνωση» της ευθύνης της, έγραψε ο εκπρόσωπος Tim Kezer σε μια απάντηση μέσω email σε ερωτήσεις. «Η NAM είναι υπεύθυνη για όλα τα κόστη που σχετίζονται με το σεισμό» και πάντα αντισταθμίζει τις ζημιές από τον σεισμό και την ενίσχυση που απαιτείται για την ασφάλεια, είπε. Η Exxon δεν απάντησε στις ερωτήσεις του Bloomberg σχετικά με το θέμα, ενώ η NAM αρνήθηκε να σχολιάσει τον ρόλο της στην αποζημίωση και παρέπεμψε ερωτήματα στη Shell και την Exxon.
Αντί να ενισχύσει την παραγωγή φυσικού αερίου, η Ολλανδία κατάργησε τα όρια στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα για να συμβάλει στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας, όπως και άλλα μέλη της ΕΕ που στράφηκαν στο βαριά ρυπογόνο καύσιμο. Διπλασίασε επίσης την ικανότητα εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και αποθηκευτικών χώρων πλήρωσης φυσικού αερίου για να διασφαλίσει ότι θα πληρωθούν κατά 80% πριν από το χειμώνα.
Η κατάσταση αυτό το χειμώνα μπορεί να είναι «μάλλον ασφαλής», λέει ο Vijlbrief, αλλά ανησυχεί περισσότερο για το τι θα ακολουθήσει. «Αν εξαντλούσες εντελώς αυτά τα αποθέματα λόγω ενός κρύου χειμώνα, πώς θα τα γεμίσεις ξανά;» ρωτάει.
Πολλοί κάτοικοι του Χρόνινγκεν προετοιμάζονται για να ανακαλέσει η κυβέρνηση την απόφασή της και τελικά να αυξήσει την παραγωγή καθώς αυξάνονται οι πιέσεις. «Ακόμα κι αν με σκοτώσουν, θα συνεχίσω τον αγώνα μου», λέει ο Hollaar. «Έχω ένα ηλικιωμένο σκυλί και μια γριά μαμά και ένα κατεστραμμένο σπίτι. Αυτό είναι το μόνο που έχω να χάσω».
