Η Αλ Κάϊντα είναι εδώ 15 χρόνια μετά από τους Δίδυμους Πύργους και χωρίς Μπιν Λάντεν
Γράφει ο Πολυδεύκης
Δεκαπέντε χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου η Al Qaeeda έχει εκδιωχθεί, αποδυναμωθεί και αντικατασταθεί από το «Ισλαμικό Κράτος», παρόλα ταύτα έχει καταφέρει να εξασφαλίσει την επιβίωσή της.
Ο G. Bush είχε υποστηρίξει σθεναρά τότε, ότι το πρόβλημα της τρομοκρατικής οργάνωσης μπορεί να επιλυθεί με στρατιωτικά μέσα. Αυτό σήμαινε ότι οι ΗΠΑ θα εμπλέκονταν σε έναν ανηλεή πόλεμο στο Αφγανιστάν, το οποίο χαρακτηρίστηκε το «ασφαλές λιμάνι» των εξτρεμιστών. Σε αυτό το πλαίσιο και με τον πόνο από το πλήγμα στους δίδυμους πύργους να ξεχειλίζει κανείς δε διερωτήθηκε πώς η Al Qaeeda βρήκε καταφύγιο ειδικά στο Αφγανιστάν, μία χώρα την οποία η Ουάσιγκτον χρησιμοποίησε, όσο καμία άλλη, στην υπονόμευση του κομμουνισμού και της ΕΣΣΔ και πώς τόσοι πολλοί δράστες της τρομοκρατικής οργάνωσης προέρχονταν από τη Σαουδική Αραβία, τον πυλώνα των ΗΠΑ και της αμερικανικής πολιτικής ασφάλειας στην περιοχή.
Δέκα χρόνια μετά τον Bush ο σημερινός Αμερικανός Πρόεδρος ολοκλήρωσε αυτό που είχε ξεκινήσει, ήτοι την εξουδετέρωση του Bin Landen και την εκδίκηση των ΗΠΑ για το τρομοκρατικό χτύπημα. Κόβοντας το κεφάλι αυτής της εξτρεμιστικής Λερναίας Ύδρας οι ΗΠΑ κατάφεραν να ξεφυτρώσουν δύο νέα: Τον Αιγύπτιο, δεύτερο στην ιεραρχία της οργάνωσης, Al Zawahiri και τον ιρακινό Al Baghdadi.
Το δίδυμο Bin Landen-Al Zawahiri υπήρξε η απόλυτη ένωση δύο ριζοσπαστικών τάσεων. Η μία προερχόταν από τον κλασικό σαλαφισμό της Σαουδικής Αραβίας και η άλλη από την αιγυπτιακή «Μουσουλμανική Αδελφότητα», που εκείνη την εποχή υποστηριζόταν από το σαουδαραβικό καθεστώς. Ο θάνατος του Bin Landen έφερε το τέλος αυτής της συνένωσης και βαθιά κρίση στην τρομοκρατική οργάνωση.
Μετά το Αφγανιστάν, ο G. Bush είχε στοχοποιήσει το Ιράκ, ως νέο προπύργιο της οργάνωσης, με τα γνωστά σε όλους πλαστά στοιχεία περί χημικών όπλων του Saddam. Η πρόκληση ήταν μεγάλη και εξαιρετικά δύσκολη για τις ΗΠΑ και τη Δύση. Ο Bin Landen βρισκόταν αντιμέτωπος τα τελευταία χρόνια, μέχρι την εξουδετέρωσή του, με τα λάθη που είχε διαπράξει στο Ιράκ και κυρίως τη συμπεριφορά της οργάνωσης προς την τοπική κοινωνία, η οποία οδήγησε στην αποξένωση, παρά την αρχική αποδοχή της ως την απελευθερωτική δύναμη εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων και της νέας σιιτικής πολιτικής ελίτ. Το εν λόγω ίσως αποτελούσε και αποτέλεσμα του παρορμητισμού και της ιδεοληψίας του Σαουδάραβα ηγέτη της Al Qaeeda, αφού Σαουδική Αραβία και Ιράκ ουδέποτε διέθεταν καλές σχέσεις.
Η έντονα αισθητή παρουσία του ISIS στο Ιράκ είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται διάδοχος του απολεσθέντα εξτρεμιστή ηγέτη ο Al Baghdadi αντί του Al Zawahiri. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι η Al Qaeeda εξουδετερώθηκε. Το τρομακτικότερο όλων είναι ότι δεκαπέντε χρόνια μετά η τρομοκρατική οργάνωση όχι απλώς υπάρχει, αλλά έμμεσα μπορεί να συμμετάσχει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την επόμενη ημέρα στη Συρία.
Η Al Qaeeda, εκμεταλλευόμενη τα γκρίζα σημεία που έχει αφήσει η Ουάσιγκτον, έχει αναγεννηθεί και αναδεικνύεται σε μία ευρέως αποδεκτή εμπροσθοφυλακή, η οποία εκμεταλλεύεται την πολυμορφία των πληθυσμών σε χώρες που έχει καταρρεύσει ο κρατικός μηχανισμός. Ο Al Zawahiri, έχοντας μάθει από τα λάθη του προκατόχου του και προερχόμενος από την αιγυπτιακή κουλτούρα θεώρησης του ισλαμικού κόσμου επιχειρεί να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος. Σύμφωνα με πληροφορίες ο ίδιος έχει εκδώσει οδηγίες ώστε να αποφευχθεί η κατά το δυνατόν πρόκληση αντίδρασης της τοπικής κοινωνίας, αφήνοντας τα λάθη αυτά στο ISIS του Al Baghdadi που έχει γεωπολιτική κουλτούρα πλησιέστερη προς τον Bin Landen.
Το ISIS αποτελεί ιστορικά κλάδο της Al Qaeeda αφού έχει ιδρυθεί από τον Ιορδανό Al Zarqawi στο Ιράκ, από όπου ξεκίνησε και τη δράση του. Τότε ήταν ιρακινό παρακλάδι το οποίο μετονομάστηκε στη σημερινή του ονομασία μετά το θάνατο του ιδρυτή του το 2006. Όταν ξεκίνησε η επανάσταση στη Συρία διαφάνηκε μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους τζιχαντιστές ώστε να εμπλακούν στην όλη διαμάχη. Τότε ο Al Baghdadi ίδρυσε το γνωστό παρακλάδι Al Nusra Front υπό την ηγεσία του Al Jolani. Εν συνεχεία θέλησε να αναλάβει ο ίδιος την ηγεσία και το σχεδιασμό στο εν λόγω παρακλάδι, με αποτέλεσμα την σύγκρουσή του με τον Al Zawahiri, ο οποίος διαφωνούσε στην ιδέα της δημιουργίας ενός κράτους στην δεδομένη χρονική στιγμή, υποστηρίζοντας τη δράση εντός ενός ήδη υπάρχοντος, όπως ήταν η τακτική της Al Qaeeda στο Αφγανιστάν. Ο Al Baghdadi διαχώρισε τη θέση του από την Al Qaeeda ακολουθώντας το δικό του δρόμο και πετυχαίνοντας να μετατρέψει την ουτοπική, κατά τον αντίπαλό του, ιδέα σε πράξη. Ωστόσο δεν υπολόγισε σοβαρά το δεδομένο, ότι όποιος διαθέτει μία χώρα με εδάφη και κατοίκους, δύναται να δεχτεί και επίθεση.
Η Al Nusra Front, που εγκαταλείφθηκε από τον Al Baghdadi επέλεξε μία διαφορετική πορεία. Συνεργαζόμενη με άλλες ομάδες αντικαθεστωτικών βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων και όταν η σχέση της με την Al Qaeeda αποτέλεσε εμπόδιο, ανακοίνωσε την αποχώρησή της, παίρνοντας σημαντικές αποστάσεις. Πλέον σε μία ακόμα προσπάθεια απόκρυψης της πραγματικής της ταυτότητας μετονομάστηκε σε Jabhat Fateh Al Sham, συνεχίζοντας τη συνεργασία με ομάδες της αντιπολίτευσης και διαθέτοντας ως γέφυρα την ισχυρή οργάνωση Ahrar Al Sham, η οποία κινείται στα όρια μεταξύ αντιπολιτευόμενων και εξτρεμιστών που πολλές φορές είναι αδύνατο να διαχωριστούν. Αυτές οι κινήσεις έχουν αποτελέσει επίκεντρο των αμερικανο-ρωσικών συνομιλιών ουκ ολίγες φορές, αφού κάθε φορά επιχειρείται να βρεθεί μία φόρμουλα «ξεδιαλέγματος» της νέας Al Qaeeda, που συνεχώς αποκρύπτεται πίσω από αντικαθεστωτικούς.
Σε περίπτωση που αυτό δεν καταστεί δυνατό ο Al Zawahiri θα μείνει στην ιστορία ως καλύτερος στρατηγικός ηγέτης από τον Bin Landen, καθώς θα έχει εξασφαλίσει στην οργάνωση την επιβίωσή της. Άλλωστε το να θεωρήσει κανείς ότι η οργάνωση έχει αλλάξει είναι ουτοπικό μετά και από το μήνυμα απειλών που δημοσίευσε ο ηγέτης της, παραμονή της 11ης Σεπτεμβρίου.
