22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974 – ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ! Ένας αεροπόρος θυμάται τη νύχτα της επιχείρησης ΝΙΚΗ

Γράφει ο

Παναγιώτης Καράμπελας

Σμηναγός ε.α.
Επίτιμος Πρόεδρος Συλλόγου Αποφοίτων ΣΤΥΑ (ΣΑΣ).

Ιούλιος 1974, τότε που οι Έλληνες της Κύπρου είχαν χωριστεί σε δυο στρατόπεδα. Η χούντα η αιτία με το εγκληματικό της πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Ήταν οι ίδιοι της χούντας που είχαν αποσύρει και τη Μεραρχία από την Κύπρο. Την είχαν απογυμνώσει.

Ο Αττίλας βρήκε την ευκαιρία, που χρόνια αναζητούσε, να “σώσει” τους αδελφούς του!!!. Επιχείρησε μια παρωδία εισβολή. Η αεροπορία τους βύθιζε δικά τους πλοία. Ούτε και τότε η Χούντα δεν τόλμησε να προλάβει τα χειρότερα. Μίλαγε για άσκηση των Τούρκων, όπως για χρόνια κάνανε!! Κορόιδευαν τους Έλληνες ή τους παγίδευαν οι διαχρονικοί μας σύμμαχοι;

Η Ελλάδα έχοντας τότε ποιοτική υπεροπλία σε θάλασσα και αέρα, δεν έστειλε ούτε ένα υποβρύχιο, ούτε ένα F4 να τους σπείρει τον τρόμο και το φόβο, όταν άτακτα προσπαθούσαν να πατήσουν στεριά στην Κύπρο. Να τους κάνει να τρέχουν ακόμη για να σωθούν. Αλλά και κανένας από την Ελλάδα δεν τόλμησε, έστω και τις τελευταίες ώρες, μια προσπάθεια ενίσχυσης της Κύπρου. Δικαιολογίες άπειρες, μα καθόλου πειστικές.

Και τότε ο Α/ΓΕΑ Αλ. Παπανικολάου τόλμησε και έσπασε τη σιωπή της ντροπής. Στις 21-7-1974 διατάσσει όλα τα μεταγωγικά αεροσκάφη NORATLAS να αναχωρήσουν από τις μονάδες στις οποίες είχαν αραιώσει για άμεση παροχή κάθε βοήθειας και να μεταβούν αμέσως στο αεροδρόμιο της Σούδας. Δυστυχώς προηγούμενης ημέρας προσπάθεια από άλλον αεροπορικό φορέα ¨ναυάγησε¨ σε διάδρομο του αεροδρομίου της Σούδας!! Ήταν τότε η καλλίτερη περίπτωση ουσιαστικής ενίσχυσης των Κυπρίων!

Μέχρι την 23:00 έχουν συγκεντρωθεί εκεί 20 NORATLAS. Κάποια φορτωμένα με κομάντος από την Ελευσίνα. Τα υπόλοιπα φορτώνονται στη Σούδα. Άλλα με κομάντος και άλλα με πυρομαχικά. Οι σκηνές μοναδικές, τόσο από το εκεί προσωπικό εδάφους, όσο και από τα πληρώματα των NORATLAS για να προετοιμαστούν το συντομότερο για απογείωση. Οι χειριστές παίρνουν στο κέντρο επιχειρήσεων σχετικές οδηγίες για την υλοποίηση επιχείρησης με τον κωδικό “ΝΙΚΗ” και ανάλογα σχέδια πτήσης. Οι Ιπτάμενοι Μηχανικοί και οι Ναυτίλοι μεριμνούν για ανεφοδιασμό των αεροσκαφών με επαρκή καύσιμα, εκτενή προ πτήσεως επιθεώρηση και σωστή φόρτωση των αεροσκαφών με κομάντος ή πυρομαχικά.

Τα πληρώματα δείχνουν αποφασισμένα να ολοκληρώσουν με επιτυχία αυτή την κρίσιμη και εξαιρετικά δύσκολη αποστολή. Καμία αντίρρηση. Όλοι πιστοί στον όρκο που έχουν δώσει. Οι απογειώσεις αρχίζουν. Ο χρόνος περνάει βασανιστικά. Οι κινητήρες όλων των αεροσκαφών αρχίζουν να λειτουργούν μόλις ολοκληρώνουν τη φόρτωσή τους. Η αγωνία κορυφώνεται αναμένοντας οδηγίες για γραμμή και απογείωση.

Τα περισσότερα έχουν πλέον απογειωθεί, όταν βλέπουμε να καταφτάνει ο υπεύθυνος Ταξίαρχος για την διεξαγωγή της επιχείρησης στα αναμένοντα πέντε τελευταία αεροσκάφη με λειτουργούντες τους κινητήρες για απογείωση και δίνει εντολή να σβήσουν οι κινητήρες. Ενημερώνει ότι τα πέντε NORATLAS που δεν έχουν απογειωθεί ότι δεν θα συμμετέχουν στην αποστολή για επιχειρησιακούς λόγους λόγω βεβαίας έκθεσής τους σε κίνδυνο από την Τουρκική αεροπορία, εξαιτίας της εκτιμούμενης παρέλευσης του χρόνου κάλυψής των από το σκότος της νύκτας, κατά την εκεί άφιξή των.

Δυστυχώς και η προχειρότητα ενημέρωσης των αρμοδίων στην Κύπρο για την εκτέλεση αυτής της έκτακτης αποστολής από τους εδώ αρμόδιους στο πεντάγωνο είχε σαν αποτέλεσμα να καταρριφθεί το ΝΙΚΗ 4 από φίλια πυρά και να σκοτωθούν όλοι (μέλη του πληρώματος και κομάντος, εκτός από έναν κομάντος)!!!, καθώς και να βληθούν άλλα δύο αεροσκάφη με τραυματίες και νεκρούς κομάντος, αλλά και αχρήστευση των αεροσκαφών.
Οι κομάντος που τελικά μεταφέρθηκαν εκεί υπό την ηγεσία του γενναίου Διοικητού τους τελικά πολέμησαν σαν λιοντάρια και διέσωσαν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας από τον Αττίλα, κάτι το οποίο δεν το αναφέρουν πολλοί εδώ στην Ελλάδα. Και εδώ η σκοπιμότητα ή και η μικροψυχία καλά κρατεί.

Για πολλά χρόνια κανένας δεν ξέρει τίποτα, δεν αναγνωρίζει την εκτέλεση αυτής της παράτολμης επιχείρησης, αν και τα διεθνή μέσα είχαν μιλήσει τότε για την εκτέλεση μιας “αποστολής αυτοκτονίας” από την Ελληνική Π.Α.

Τα πέντε αεροσκάφη NORATLAS, που όπως προαναφέρθηκε δεν τους επιτράπηκε η απογείωση, κάποιοι έτρεξαν συλλήβδην να θεωρήσουν ότι πληρώματα απέφυγαν να απογειωθούν. Είναι απαράδεκτο, προσβλητικό, ντροπή για συναδέλφους από συναδέλφους.

Ως ένα μήνυμα αποδοκιμασίας σε αυτούς τους “τολμηρούς” που ανεύθυνα, επιπόλαια, ίσως και με στοιχεία εμπάθειας κυκλοφόρησαν ότι συνάδελφοί τους απέφυγαν να απογειωθούν έχω να παραθέσω τούτο μόνο. Ίσως τους συνετίσει και θελήσουν να ανακαλέσουν.
Ένα από τα αεροσκάφη που δεν πρόλαβε να απογειωθεί, αν και το ήθελε το πλήρωμα ήταν το αεροσκάφος με S/N 131, στο οποίο ήμουν μέλος του πληρώματος και βιωματικά το δηλώνω ως στοιχείο προβληματισμού τους.

Ήταν αεροσκάφος που προερχόταν από α/φη κατηγορίας ¨Ζ¨ (μακράς αποθήκευσης από 18 μήνες περίπου). Είχε αξιοποιηθεί πριν λίγες ώρες με τεράστια προσπάθεια, κατόπιν εντολής αρμοδίου της 354 ΜΜ και είχε τεθεί σε πτητική κατάσταση με έκτακτες διαδικασίες αποκατάστασης πολλών προβλημάτων και επιθεώρησης τεσσάρων ωρών. Με ατομική ευθύνη και μόνη την υπογραφή του υποφαινόμενου, ο οποίος στη συνέχεια ήταν και ο Ιπτάμενος Μηχανικός του πληρώματος που συγκροτήθηκε από επίστρατους που είχαν ήδη καταφθάσει. Κυβερνήτης ο κ. Ιωάννης Σταματελόπουλος, ο οποίος για περισσότερο από δύο χρόνια είχε φύγει από τα NORATLAS και πετούσε στα πυροσβεστικά, με αποτέλεσμα να έχει χάσει τη διαθεσιμότητα στον τύπο NORATLAS. Συγκυβερνήτη επίσης που είχε επίσης χάσει τη διαθεσιμότητα στον τύπο γιατί πετούσε στα C-47 DACOTA. Για Ναυτίλος παρουσιάστηκε επίστρατος συγκυβερνήτης από την Ολυμπιακή Αεροπορία, ο οποίος μετά την απογείωση και σε αίτημα του κυβερνήτη για πορεία για Σούδα αυτός απάντησε ότι δεν γνωρίζει από καθήκοντα ναυτίλου NORATAS!! Ο μόνος ετοιμοπόλεμος στον τύπο, όπως αναφέρεται και στο σχετικό βιβλίο του Υπτχου ε.α (θανόντος πλέον) Γ. Μήτσαινα ήταν ο υποφαινόμενος, που είχε απομείνει μέχρι εκείνη την ώρα στη Μοίρα, μετά από προηγούμενη αντικατάστασή μου από άλλο πλήρωμα, αντιμετωπίζοντας προβλήματα των προς απογείωση αεροσκαφών εκείνη την ημέρα. ΚΑΝΕΝΑΣ, ωστόσο, από όλα τα μέλη του πληρώματος δεν δυστρόπησε ή εξέφρασε αντίρρηση ή δίστασε, με πρώτο το κυβερνήτη, για να συνεχίσει στην αποστολή με αυτό το αεροσκάφος αναμένοντας με λειτουργούντες τους κινητήρες για γραμμή και απογείωση!!!!

Διαπιστώνει κανείς ατολμία ή αποφυγή συνέχισης της αποστολής από τα πέντε αεροσκάφη;; ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΕΚΕΙΝΩΝ ΤΩΝ ΩΡΩΝ ήταν υψηλό φρόνημα, ηθικό και αποφασιστικότητα. Δεν είναι απορίας άξιο, όταν το πλήρωμα του S/N 131 με τα δεδομένα που αναφέρθηκαν να αναμένει για τη συνέχιση αυτής της όντως δύσκολης αλλά κρίσιμης αναγκαίας εθνικής αποστολής, να υπάρχει πιθανότητα αναστολών από κάποιο άλλο ή άλλα πληρώματα με αεροσκάφη σε καλή κατάσταση; Μάλλον απίθανο. Γιατί, λοιπόν, αυτή η μιζέρια. Αυτή η μικροψυχία. Αυτή η κακεντρέχεια; Τις ώρες εκείνες είναι που ο καθένας ξεχνά όλα τα άλλα και θυμάται μόνο τον όρκο που έχει δώσει, αλλά και την εντολή της Σπαρτιάτισσας μάνας:¨ Ή ταν ή επί τας¨!!

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ τις ώρες εκείνες. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ ότι δεν μπόρεσα να βοηθήσω τους αδελφούς Κυπρίους εκείνες τις δύσκολες ώρες. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ τους άδικα πεσόντες συναδέλφους του ΝΙΚΗ 4. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΠΟΥ ΠΑΛΙ ΔΟΚΙΜΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ….ΣΥΜΜΑΧΩΝ. Αλήθεια, μόνον τα οικονομικά συμφέροντα λογίζονται, κύριοι; Η Ηθική των συμμαχιών, δεν λογίζεται; Μήπως δεν υπάρχει;