Όταν το μπουζούκι ξεσήκωνε τη Σοβιετική Ένωση!

Εν έτη 1967, στην πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν στην Τασκένδη, ιδρύθηκε ένα μουσικό συγκρότημα που έμελλε να χαράξει μνήμες και να εμπνεύσει φιλελληνικά αισθήματα σε εκατομμύρια πολίτες της Σοβιετικής Ένωσης. Πρόκειται για το ελληνικό συγκρότημα «Μπουζούκι», που ιδρύθηκε από παιδιά Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Μετά από 50 χρόνια, μέλη του συγκροτήματος, που επαναπατρίστηκαν, μένουν πλέον στην Ελλάδα και κάνουν νέα σχέδια για την καλλιτεχνική πορεία τους, μίλησαν στο «Πρακτορείο 104,9 FM» για το πώς ο αθάνατος ελληνικός πολιτισμός μπορεί να κλείσει πληγές της μεταπολεμικής ιστορίας…

Δύο φορές πολιτικοί πρόσφυγες

«Γεννήθηκα στο Κιλκίς το 1949, στην οικογένεια Ελλήνων προσφύγων από το Πόντο. Οι παππούδες μου ήταν διωγμένοι από την Τουρκία με απειλή θανάτου. Μετά από 25 χρόνια ξανά προσφυγιά. Βρέφος ακόμα, έγινα πολιτικός πρόσφυγας στην αγκαλιά της μητέρας μου. Αρχικά εγκατασταθήκαμε στην Τσεχοσλοβακία, από κει, το 1952, φύγαμε στην Τασκένδη» αφηγείται στην εκπομπή «Με σπαστά ελληνικά» του ραδιοφωνικού σταθμού του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, «Πρακτορείο 104,9», ο Παναγιώτης Μιχαηλίδης, μουσικοσυνθέτης, ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του συγκρότημα «Μπουζούκι», διακεκριμένος καλλιτέχνης του Ουζμπεκιστάν.

Η προσφυγιά των Ελλήνων ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, μετά την ήττα στον εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), είναι μία ματωμένη σελίδα της ελληνικής ιστορίας. Αλλά παρόλα αυτά, έδωσε νέα, ελπιδοφόρα ζωή σε χιλιάδες οικογένειες, που πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς και εγκαταστάθηκαν στη Σοβιετική Ένωση, προκειμένου να σωθούν από εκτελέσεις, φυλακές και εξορίες.

Οι πρώτοι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες έφτασαν στην Τασκένδη το 1949. Ήταν γύρω στα 12.000 άτομα. Αργότερα, ο αριθμός των Ελλήνων αυξήθηκε και στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η ελληνική κοινότητα της Τασκένδης αριθμούσε ήδη περίπου 35.000 άτομα.

«Όταν φτάσαμε εκεί μας υποσχέθηκαν πολλά, και όμως, όλα πραγματοποιήθηκαν, εκτός από το ότι δεν “φάγαμε με χρυσά κουταλιά”, όπως έλεγαν στους γονείς μας…» λέει με χαμόγελο ο Παναγιώτης Μιχαηλίδης.

«Πράγματι, επί τέσσερις δεκαετίες, μέχρι που επαναπατριστήκαμε, είχαμε μία αξιοπρεπή ζωή, με εξασφαλισμένα από το σοβιετικό κράτος τη στέγη, την εργασία, τη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αλλά και εκπαίδευση, μόρφωση και όλες τις άλλες δραστηριότητες (σπορ, μουσική, θέατρο, ζωγραφική κ.ά). Όλοι οι νέοι αποκτήσαμε εφόδια να κάνουμε τα όνειρά μας πράξη» αναφέρει ο κ. Μιχαηλίδης και προσθέτει: Εκεί, στο μακρινό Ουζμπεκιστάν, κτίστηκαν από τους ίδιους τους γονείς μας -οικοδόμους- 14 ελληνικές πολιτείες. Εκεί ιδρύθηκε και το δικό μας μουσικό συγκρότημα “Μπουζούκι”, που άφησε εποχή στη ζωή του σοβιετικού λαού!».

Ο Μίκης Θεοδωράκης μάς είχε «βαφτίσει» με τον Ζορμπά του

«Μια μέρα ήρθε στη Λέσχη μας, στην Τασκένδη, ο Μίκης Θεοδωράκης. Ήταν το 1966, ήμασταν ακόμα ερασιτέχνες, όπως και τα αλλά συγκροτήματα των ελληνικών πολιτειών (σ.σ η κάθε ελληνική πολιτεία είχε από ένα μουσικό συγκρότημα). Εγώ, νεαρός τότε, έπαιζα ακορντεόν. Τη στιγμή που μπήκε ο μεγάλος Έλληνας μουσικοσυνθέτης κάναμε την πρόβα του Ζορμπά του. “Παναγωτάκη, άσε λίγο το ακορντεόν, κάθισε στο πιάνο και να συνοδεύεις με αυτόν τον τρόπο?”» μου είπε ο Μίκης, με τόση αγάπη και ευγένεια! Από τότε δεν πήρα ξανά το ακορντεόν, παίζω μόνο πιάνο, που συνόδευε πολύ όμορφα την ορχήστρα μας» αφηγείται με νοσταλγία ο μαέστρος Μιχαηλίδης.

Με «νονό»-εμπνευστή τον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη, και με πρώτο στο πρόγραμμα τον Ζορμπά του, το συγκρότημα «Μπουζούκι» ξεκίνησε τη λάμπρη πορεία στη Σοβιετικής Ένωση την εποχή του ’70-’80.