To φάντασμα της Χιροσίμα

Του Φεντερίκο Ραμπίνι (*)

Το σοκ που προκλήθηκε από την τελευταία πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας μπορεί να έχει ακραίες συνέπειες. Αρκεί να μπει κανείς στη θέση των Ιαπώνων, να προσπαθήσει να φανταστεί, για παράδειγμα, πώς θα αντιδρούσε η δυτική Ευρώπη αν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου περνούσε από πάνω της ένας «δοκιμαστικός» σοβιετικός πύραυλος και κατέληγε στην Αδριατική ή στη Μεσόγειο. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Ιαπωνία, με τον βορειοκορεατικό πύραυλο να καταλήγει στη θάλασσα, 1.200 χιλιόμετρα ανατολικά του νησιού Χοκαϊντο. Τα κανάλια της Ιαπωνίας διέκοψαν το πρόγραμμά τους. Εφτασαν να σταματήσουν και μερικά τρένα υψηλής ταχύτητας. Ο μοναδικός λαός του κόσμου που έχει ζήσει το πυρηνικό ολοκαύτωμα πρέπει να ανοίξει σήμερα τα μάτια μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα: η πυραυλική τεχνολογία της Πιονγκγιάνγκ εξακολουθεί να προοδεύει, η πυρηνική της τεχνολογία επίσης, και πλέον μια πυρηνική επίθεση του Κιμ Γιονγκ-ουν δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Ο ιάπωνας πρωθυπουργός Σίντζο Αμπε μίλησε για μια «σοβαρή και πρωτοφανή απειλή». Η αλήθεια βέβαια είναι ότι έχουν υπάρξει στο παρελθόν άλλες δύο: το 1998 και το 2009, η Πιονγκγιάνγκ εκτόξευσε δύο δοκιμαστικούς πυραύλους που πέρασαν πάνω από την Ιαπωνία. Ο Αμπε όμως έχει δίκιο στο ότι οι πυρηνικές ικανότητες της Βόρειας Κορέας πριν από μερικά χρόνια ήταν πρωτόγονες σε σχέση με σήμερα. Με αυτή την έννοια, η απειλή για τους Ιάπωνες είναι πράγματι καινούργια και τρομακτική.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο Κιμ ήθελε να επωφεληθεί από τη φυσική καταστροφή του κυκλώνα Χάρβεϊ, που μονοπωλεί την προσοχή των Αμερικανών, για να πραγματοποιήσει μια δοκιμή πιο προκλητική από τις προηγούμενες. Το βεληνεκές του τελευταίου πυραύλου, που διέτρεξε συνολικά 2.700 χιλιόμετρα, είναι τόσο μεγάλο ώστε το να πληγεί το Γκουαμ ? όπου βρίσκεται μια βάση στρατηγικής σημασίας για τον Ειρηνικό ? δεν είναι πλέον κάτι μη ρεαλιστικό. Ο πρόεδρος Τραμπ απάντησε ότι «όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι», εννοώντας προφανώς και τη στρατιωτική επέμβαση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα είναι μέχρι στιγμής ενωμένες μπροστά στον κίνδυνο. Το τι μπορούν να κάνουν, όμως, δεν είναι σαφές. Η αντιπυραυλική τεχνολογία που παρέχει η Αμερική στους συμμάχους της δεν είναι 100% αξιόπιστη. Οι πύραυλοι αυτοί έχουν επιπλέον ορισμένους περιορισμούς (ταχύτητας, ύψους) που καθιστούν αδύνατη την αναχαίτιση ενός πυραύλου σαν κι αυτόν που πέρασε πάνω από το Χοκαϊντο.

Οι δύο χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από μια επίθεση της Πιονγκγιάνγκ πρέπει επίσης να λάβουν υπόψη τον απρόβλεπτο χαρακτήρα της σημερινής αμερικανικής κυβέρνησης. Ενας εξέχων γερουσιαστής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ο Λίντσεϊ Γκράχαμ, περιέγραψε ως εξής το πνεύμα μιας πρόσφατης συνάντησής του με τον Τραμπ: αν ξεσπάσει πόλεμος, η σφαγή θα γίνει «over there», εκεί, όχι στο δικό μας σπίτι. Στο Τόκιο και τη Σεούλ έχει σημάνει συναγερμός. Η αμερικανική προστασία είναι δίκοπο μαχαίρι. Αν η Ουάσινγκτον φτάσει στο συμπέρασμα ότι ο Κιμ είναι έτοιμος να επιτεθεί, δεν αποκλείεται να το πράξει πρώτη, χωρίς να περιμένει να φτάσουν πύραυλοι στην Αλάσκα, τη Χαβάη ή την Καλιφόρνια.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα πυρηνικό ζήτημα για την Ιαπωνία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Τόκυο έχει πλέον το δικαίωμα να αναπτύξει το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα. Η εθνικιστική Δεξιά της χώρας που υποστηρίζει τον Αμπε ζητά την αναθεώρηση του ειρηνικού Συντάγματος που υιοθετήθηκε μετά την ήττα του Β? Παγκοσμίου Πολέμου «καθ? υπαγόρευση» του αμερικανού στρατηγού Ντάγκλας ΜακΑρθουρ. Ηδη σήμερα, ο ιαπωνικός στρατός δεν είναι πια η μετριοπαθής αμυντική δύναμη που ήταν παλιά.

Τι εμποδίζει την κατασκευή ατομικών όπλων σε μια χώρα που δέχθηκε δύο φορές επίθεση με τέτοια όπλα; Πρώτον, η κοινή της γνώμη, που παραμένει επιφυλακτική απέναντι σε μια τόσο σοβαρή απόφαση. Δεύτερον, η χώρα που επέβαλε αυτό το Σύνταγμα, η Αμερική. Η αλήθεια όμως είναι ότι στον Τραμπ μπορεί να άρεσε να αποκτήσει ένας σύμμαχός του τη δική του πυρηνική ομπρέλα. Τρίτον, η Κίνα, που θα πλήρωνε ένα τεράστιο τίμημα αν βρισκόταν μπροστά σε μια πυρηνική Ιαπωνία. Και που γνωρίζει ότι μόνο εκείνη μπορεί να εμποδίσει μια κούρσα εξοπλισμών στην Απω Ανατολή, αν χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει για να σταματήσει την πολεμική τρέλλα του Κιμ. Η σημερινή της ηγεσία όμως δεν μοιάζει να έχει ακόμη πειστεί ότι ο βορειοκορεάτης σύμμαχός της μπορεί να απειλήσει τα στρατηγικά της συμφέροντα και την ασφάλειά της.

(*) Ο Φεντερίκο Ραμπίνι είναι ανταποκριτής της Repubblica στην Ουάσινγκτον

(*) La Repubblica