“Τα οχυρά δεν παραδίνονται”

Η οχύρωση της τοποθεσίας Μπέλλες – Νέστος την περίοδο 1936-1940, θεωρήθηκε έργο τιτάνιο, ασύλληπτου κόστους και τεράστιας εθνικής σημασίας. Το μέγεθος του έργου είναι δυσθεώρητο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωσή του. Μέσα σε σχεδόν τέσσερα χρόνια διανοίχτηκαν σε δυσπρόσιτα σημεία της ελληνο-βουλγαρικής μεθορίου- υπόγειες στοές συνολικού μήκους 24 χλμ. και υπόγεια καταφύγια μήκους περίπου 13 χλμ., ενώ για  την προσέγγιση στις περιοχές των οχυρών είχε κριθεί απαραίτητη η διάνοιξη 174 χλμ. οδικού δικτύου. Με μέτριους υπολογισμούς το συνολικό κόστος ξεπέρασε το 1,5 δισ. δραχμές (1936). Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από αξιωματικούς του Πεζικού και του Πυροβολικού, ενώ η κατασκευή ανατέθηκε σε αξιωματικούς του Μηχανικού. Ιδιαίτερα σημαντικός υπήρξε ο ρόλος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κυρίως για την αντοχή του τσιμέντου που χρησιμοποιήθηκε.

Κάθε συγκρότημα αποτελείται από ένα ή περισσότερα υπόγεια δαιδαλώδη οχυρά, αθέατα εξωτερικά, με θαλάμους οπλιτών, γραφεία διοίκησης, μαγειρεία, αποθήκες πυρομαχικών κλπ που επικοινωνούν μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους και καταλήγουν σε πολυβολεία, πυροβολεία, παρατηρητήρια και άλλα επίγεια αμυντικά έργα. Γύρω από τα οχυρά αναπτύχθηκαν  διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης, με δίκτυα αντιαρματικών τάφρων και εμποδίων.

Μέρος της θρυλική οχυρωματικής γραμμής -που έμεινε στην ιστορία ως «Γραμμή Μεταξά»- αποτελούν τα οχυρά του Μπέλλες και του Αγκίστρου, που είχαν κύρια αποστολή να αποτρέψουν τη διέλευση εχθρικών δυνάμεων από τη Στενωπό του Ρούπελ, φυσική δίοδο προς την Θεσσαλονίκη, αλλά και από ορεινές διαβάσεις των ορεινών συγκροτημάτων που οδηγούσαν στην ενδοχώρα. 

Κατά τον Β’ Π.Π.  όταν ο Ελληνικός Στρατός χρησιμοποίησε τα οχυρά για να αποκρούσει τη γερμανική στρατιά, αποδείχτηκε ο σπουδαίος ρόλος της οχυρωμένης τοποθεσίας Μπέλλες – Νέστος.  αφού παρά τη λυσσαλέα επίθεση οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να την παρακάμψουν προκειμένου να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία των λιγοστών υπερασπιστών τους, προκάλεσε την έκπληξη του εχθρού, αλλά και τον θαυμασμό των συμμάχων.  Ιδιαίτερο ρόλο στη «Μάχη των Οχυρών» έπαιξαν τα οχυρά του Μπέλλες και του Αγκίστρο και ειδικά της Στενωπού του Ρούπελ, που οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να καταλάβουν. 

Σχεδόν 72 σχεδόν χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Π.Π,, ερευνητές και συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί διεξοδικά με την οχύρωση της παραμεθορίου ζώνης και την εποποιία της «Μάχης των Οχυρών» (6-10/4/1941), θα μας παρουσιάσουν λεπτομέρειες από τον αγώνα των οχυρών του Μπέλλες και του Αγκίστρου κατά τον Β΄Π.Π. Παράλληλα θα προβληθούν δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση και στην ανάδειξη των οκτώ (8) οχυρών των Σερρών και της ιστορίας τους.

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

• «Οι αποφάσεις και η οχύρωση της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου. Λεπτομέρειες του τιτάνιου κατασκευαστικού έργου». ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΝΙΚΟΛΤΣΙΟΣ (Διευθυντής ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα. Συνταγματάρχης ε.α. Συγγραφέας)

• «Τα οχυρά και τα πολυβολεία του Μπέλλες. Ηρωισμός και αυτοθυσία». ΝΙΚΟΣ ΓΚΙΡΜΠΑΤΣΗΣ (Ταγματάρχης, Ερευνητής, Συγγραφέας)

• «Ο αγώνας του Ρούπελ και των οχυρών του Αγκίστρου» ΗΛΙΑΣ ΚΟΤΡΙΔΗΣ (Ερευνητής, Συγγραφέας, Αντισυνταγματάρχης ε.α.)

• «”ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ” – Ζωντανεύοντας την ιστορία, στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ ιστορικής αναβίωσης» ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ (Δημοσιογράφος – Μέλος Οργανωτικής Επιτροπής)

Συντονίζει η δημοσιογράφος ΑΡΙΑΔΝΗ ΠΑΠΑΦΩΤΙΟΥ

Στο πλαίσιο της ημερίδας -στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης- θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση –δια χειρός Άνθιμου Γεωργιάδη- με τίτλο  «ΟΧΥΡΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»    και την ευγενική χορηγία της ARATOS GROUP. Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό έως την Παρασκευή 10 Μαρτίου 2017 (Ώρες λειτουργίας 09:00 – 19:00).

Πληροφορίες:

Παναγιώτης Σαββίδης : 6976435333 & [email protected]