Τα καταφύγια της Αττικής! Που βρίσκονται και σε τι κατάσταση είναι- Φωτογραφίες

Μια από τις πλέον συναρπαστικές (αλλά και συνάμα άγνωστες) πτυχές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, είναι και αυτή των παλιών καταφυγίων. Ο συγγραφέας, Κωνσταντίνος Κυρίμης ερεύνησε αυτή την ιστορία και τη παρουσιάζει σ΄ ένα δίτομο βιβλίο.

Η ιστορία των καταφυγίων ξεκινάει λίγο μετά το 1936. Ο τότε κυβερνήτης Ιωάννης Μεταξάς, προέβλεψε όχι μόνο την επικείμενη έλευση του Β’ Π.Π. , αλλά και τον σημαντικό ρόλο που θα διαδραμάτιζε το αεροπλάνο, ως πολεμικό μέσο. Ορθώς εκτίμησε ότι οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του αστικού ιστού, θα ήταν ένα συχνό φαινόμενο στη μεγάλη σύγκρουση που ερχόταν. Έτσι, προχώρησε στην εκπόνηση και εκτέλεση ενός καλά οργανωμένου και φιλόδοξου σχεδίου πολιτικής προστασίας. Σημαντική πτυχή αυτού του σχεδίου, ήταν η δημιουργία όσο-το-δυνατόν περισσότερων καταφυγίων.

Λίγα χρόνια αργότερα –και συγκεκριμένα το 1941- η χώρα μας θα βρεθεί υπό γερμανική κατοχή. Έτσι, την περίοδο 1941-1944, οι κατοχικές δυνάμεις προχώρησαν στην κατασκευή αρκετών καταφυγίων, ως μέρος των οχυρωματικών έργων, που θα απέτρεπαν τυχόν συμμαχική απόβαση στην Ελλάδα.

Ελάχιστα καταφύγια σώζονται και από την περίοδο του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου» όταν ο φόβος μιας γενικευμένης σύρραξης μεταξύ ΝΑΤΟ και «Συμφώνου της Βαρσοβίας» απειλούσε την παγκόσμια ειρήνη.

Μεταπολεμικά, από τα εκατοντάδες καταφύγια που χτίστηκαν τα ταραγμένα εκείνα χρόνια, τα περισσότερα μπαζώθηκαν, θάφτηκαν, ή μετατράπησαν σε αποθήκες. Ο χρόνος (αλλά και ο άνθρωπος) συνέβαλε στο να χαθούν οι περισσότεροι από αυτούς τους χώρους, στη λήθη. Ελάχιστα μόνο καταφύγια σώζονται, τελευταίοι μάρτυρες ενός σημαντικού κεφαλαίου της Ελληνικής ιστορίας.

Σχεδόν 3/4 του αιώνα, μετά την κατασκευή τους, τα υπόγεια καταφύγια παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα. Παρότι πολλά εξ αυτών βρίσκονται κυριολεκτικά δίπλα μας, παραμένουν αθέατα, κρατώντας καλά κρυμμένα τα μυστικά τους. Κάτω από ένα πολύβουο πεζοδρόμιο στο Κολωνάκι, κοντά σε μια κοσμική παραλία, πίσω από μια σκουριασμένη μεταλλική πόρτα στις πλαγιές ενός λόφου, τα παλιά καταφύγια είναι γύρω μας, και ας μην τα αντιλαμβανόμαστε. Συχνά βαδίζουμε δίπλα τους (ενίοτε και πάνω τους) χωρίς να γνωρίζουμε την ύπαρξη, ή την ιστορία τους.

Το βιβλίο «ΤΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ – τόμος Β’ : συνεχίζοντας την περιήγηση στη μυστική, υπόγεια Αττική» καταπιάνεται ακριβώς με αυτό το θέμα. Μας ταξιδεύει στον συναρπαστικό κόσμο των παλαιών καταφυγίων της Αττικής,  ξεκλειδώνει την ιστορία και τα μυστικά των καταφυγίων και αφήνει τον αναγνώστη να περιπλανηθεί μέσα σε σκοτεινούς θαλάμους και υπόγειες στοές, σε μέρη που ξεχάστηκαν από τον χρόνο.

Το βιβλίο προλογίζουν :

• Δημήτριος Χατζηλιάδης (Ταξίαρχος ε.α. , Καθηγητής Πολιτικής Προστασίας Σχολής Υπαστυνόμων),
• Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου (Συγγραφεύς, Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας).

Ο συγγραφέας, Κωνσταντίνος Κυρίμης (αρθρογράφος από το 2004 στον χώρο της Στρατιωτικής Ιστορίας), κατόπιν πενταετούς έρευνας (κυρίως επιτόπιας, αλλά και σε πλήθος αρχείων και πηγών) παρουσιάζει τον Β’ τόμο του πρώτου βιβλίο με θέμα τα παλιά υπόγεια καταφύγια, στην Ελλάδα. 

Μέσω δεκάδων αναλυτικών σχεδιαγραμμάτων, χαρτών, τρισδιάστατων απεικονίσεων και εκατοντάδων έγχρωμων φωτογραφιών, δίνει μια σαφή και ρεαλιστική εικόνα, για τα ξεχασμένα καταφύγια. Που βρίσκονται, πώς (και γιατί) κατασκευάστηκαν και πώς είναι τώρα. Όλο το παρουσιαζόμενο υλικό είναι πρωτότυπο, φωτογραφημένο και σχεδιασμένο ειδικά για τη συγκεκριμένη έκδοση.

Συμπληρώνοντας (και επιβεβαιώνοντας εν μέρει) τον μύθο της «Υπόγειας Αττικής», αλλά παράλληλα θέτοντάς τον σε ρεαλιστικές και επιστημονικές βάσεις. Επιβεβαιώνει την ύπαρξη μιας «αθέατης πλευράς» της πόλης, αλλά παράλληλα εξανεμίζει τις θεωρίες συνομωσίας, που θέλουν διάφορους χώρους να ενώνονται μεταξύ τους με στοές χιλιομέτρων και με «εξωτικές» ή «μυστικιστικές» τοποθεσίες. Όλη η αλήθεια για ένα σημαντικό μέρος της «Υπόγειας Αθήνας», ξεπηδάει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου.

Το βιβλίο περιλαμβάνει λεπτομερή παρουσίαση 28 καταφυγίων, προσπαθώντας να παρουσιάσει αντιπροσωπευτικά δείγματα, όλων των τύπων: ιδιωτικά ή δημόσια, στρατιωτικά ή αστικά, ελληνικά ή γερμανικά, μικρά ή μεγάλα, ενεργά ή ανενεργά. Για κάθε παρουσιαζόμενο καταφύγιο, υπάρχει λεπτομερή καταγραφή της ιστορίας του και της κατασκευαστικής τεχνοτροπίας του, της τρέχουσας κατάστασής του, αναλυτικά σχεδιαγράμματα και πολλές έγχρωμες φωτογραφίες.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ξεδιπλώνονται τα περισσότερα και σημαντικότερα από τα σωζόμενα καταφύγια, σε Αθήνα, Πειραιά, Νότια Προάστια και αλλού. Ένας –μέχρι πρότινος- αθέατος κόσμος αποκαλύπτει τα μυστικά τους. Έτσι, ο αναγνώστης θα μάθει για :

• το μεγαλύτερο στρατιωτικό καταφύγιο των Αθηνών, χτισμένο μέσα σε έναν λόφο,
• εντυπωσιακά καταφύγια χτισμένα μέσα σε σημαντικές βιομηχανικές μονάδες.
• τα ισχυρότατα καταφύγια του Πολεμικού Ναυτικού (στην Αίγινα, στις Φλέβες, και αλλού),
• τα εναπομείναντα γερμανικά καταφύγια, κατασκευασμένα αρκετά μέτρα κάτω από τη γη,
• τα καταφύγια εντός πολυκατοικιών, στο κέντρο της Αθήνας,
• την πραγματική ταυτότητα (αλλά και την τοποθεσία) χαμένων δημοσίων καταφυγίων.

Η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου (υπό την αιγίδα του Δήμου Παλαιού Φαλήρου) θα γίνει την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2017 , ώρα 19:00 στον Πολυχώρο του Δημαρχείου Παλαιού Φαλήρου (Τερψιχόρης 51 & Αρτέμιδος).

Το βιβλίο δεν διατίθεται μέσω βιβλιοπωλείων και είναι διαθέσιμο αποκλειστικά μέσω του συγγραφέα, επικοινωνώντας στο e-mail [email protected] .