Πέθανε ο ιστορικός Σπύρος Ασδραχάς

Ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς της χώρας, ο Σπύρος Ασδραχάς έφυγε σήμερα από τη ζωή, σε ηλικία 84 ετών. Συγγραφέας, ερευνητής, δάσκαλος στο Παρίσι και στην Αθήνα, συνιδρυτής με τον Φίλιππο Ηλιού και τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο του περιοδικού Τα Ιστορικά, ιδρυτικό μέλος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και από το 2004 πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και επίτιμος πρόεδρος έως το τέλος της ζωής του.

Ο στοχασμός του πάνω στην ίδια την φύση της Ιστορίας παρήγαγε πλούσιο θεωρητικό έργο με το οποίο άνοιξε την ελληνική ιστορία στις μεγάλες προοπτικές, επιτρέποντάς της να συνομιλήσει ισότιμα με τα διεθνή ιστοριογραφικά ρεύματα ανανεώνοντας τις μεθόδους και το περιεχόμενο της ελληνικής Ιστορίας. Η συμβολή του είναι ιδιαίτερα σημαντική στην επαναπροσέγγιση του ιστοριογραφικού πεδίου που αφορά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας.

Σπουδαίος δάσκαλος, ξεκινώντας κατ’ αρχήν με το περίφημο σεμινάριό του σε γαλλικό Πανεπιστήμιο στο Παρίσι, το οποίο παρήγαγε μια σειρά από Έλληνες μαθητές και μαθήτριες που σταδιοδρόμησαν στη συνέχεια στην Ελλάδα.

Γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1933, σπούδασε στο ιστορικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στην κοινωνική και οικονομική ιστορία στο Παρίσι, για να παράξει, εν τέλει, εκκινώντας από την οικονομική ιστορία μια Ιστορία καθολική που ξεπερνά τις επιμέρους εξειδικεύσεις. Ένα παράδειγμα για τον τρόπο που συνέδεσε το ειδικό με το γενικό είναι οι μελέτες του για τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής του, την Λευκάδα.

Ο Σπύρος Ασδραχάς ήταν ένας από τους ιστορικούς που επέλεξε ο Κ.Θ Δημαράς, στην δεκαετία του 60 για να στελεχώσουν το νεοσύστατο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Την ίδια περίοδο συνεργάστηκε με την Επιθεώρηση Τέχνης.

« Η Ιστορία είναι από την φύση της ανατρεπική» έλεγε ο Σπύρος Ασδραχάς δηλώνοντας την επιρροή του μαρξισμού στο έργο του. Σε μια ραδιοφωνική συζήτηση του με τους ιστορικούς Βαγγέλη Καραμανωλάκη και Άννα Ματθαίου, στην εκπομπή « Η Ιστορία στο Κόκκινο» , το 2014, ο Σπύρος Ασδραχάς έλεγε:

« Η Ιστορία δεν είναι υπηρετική ταξικών συμφερόντων, είναι υπηρετική συμφερόντων που έχουν ανθρωπιστικό υπόβαθρο, δηλαδή είναι και Ιστορία που ασχολείται με τους πολλούς, και συνήθως άφωνους, συντελεστές της. Γι’ αυτό, προσωπικά, ποτέ δεν θέλησα να ασχοληθώ με τις μεγάλες προσωπικότητες -βασιλιάδες, μεγάλους πολιτικούς, μεγάλους οικονομικούς συντελεστές-αλλά με κείνους που επιτρέπουν την ανάδειξη αυτών των μεγάλων. Πρόκειται για τα άφωνα πρόσωπα της Ιστορίας, τα οποία, μέσα από τις διαδρομές του επαναστατικού, άρα απελευθερωτικού, κινήματος απέκτησαν ταξική αυτοσυνειδησία» .

Νατάσσα Δομνάκη-ΑΠΕ