ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Τι παιχνίδι παίζεται με την παραίτηση του πρωθυπουργού

Γράφει ο Πολυδεύκης

Στις 10 Απριλίου ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Arseniy Yatsenyuk ανακοίνωσε την παραίτησή του, αφήνοντας πίσω του αρκετά ερωτηματικά. Ο ίδιος έδωσε τις δικές του απαντήσεις φωτίζοντας εννέα σημεία κατά την ανακοίνωση της απόφασής του:

1. Η πολιτική κρίση η οποία ήταν εμφανής εντός του Κοινοβουλίου και κατά δήλωσή του αποτελούσε προϊόν ενορχήστρωσης από «συγκεκριμένες δυνάμεις», ώστε να τον εκδιώξουν, ήταν η βασική αιτία της παραιτήσεως του.
2. Η κυβέρνηση είχε παραλύσει, λόγω της προαναφερόμενης κρίσης, για την οποία ο Yatsenyuk κατέθεσε ένα σχέδιο αντιμετώπισης που δεν εγκρίθηκε. (σ.σ. αρκετές συνιστώσες της κυβέρνησης αποχώρησαν μετά από πρόταση μομφής και την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε η κυβέρνηση)
3. Το πολιτικό του ήθος δεν του επιτρέπει να θεωρήσει την  «πρωθυπουργική καρέκλα» αυτοσκοπό του, την οποία χαρακτήρισε εργαλείο και όχι προνόμιο.
4. Η ανάγκη διατήρησης του κυβερνητικού συνασπισμού, είναι εξαιρετικά σημαντικό να ικανοποιηθεί, κάτι που εξυπηρετεί η αποχώρησή του, εφόσον το πρόβλημα είναι ο ίδιος.
5. Ο ίδιος προτίθεται να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό φορέα, παρά την υποστήριξή του προς το κόμμα του «Popular Front», από το οποίο προέρχεται.
6. Χαρακτήρισε τους πρώην συναγωνιστές του στο κόμμα αδύναμους και ανεπαρκείς ώστε να λειτουργήσουν υπό συνθήκες υψηλών απαιτήσεων και να λάβουν σκληρές αποφάσεις. (σ.σ. πρόσθεσε ότι αν δεν διατηρηθεί ο κυβερνητικός σχηματισμός η χώρα θα οδηγηθεί σε πολιτική αστάθεια)
7. Ο Ουκρανός Πρόεδρος επέλεξε για αντικαταστάτη του τον Πρόεδρο της Βουλής Volodymir Groysman (σ.σ. προέρχεται από το κόμμα του Poroshenko)
8. Στον απολογισμό της πρωθυπουργίας του ανέφερε ότι επιτεύχθησαν μεταρρυθμίσεις σε στρατό, αστυνομία, οικονομία και άλλους τομείς .
9. Υπενθύμισε στους Ουκρανούς πολίτες το πρόγραμμα του «Popular Front», το οποίο αποτελεί και δικό του, το οποίο είναι η ευρωπαϊκή ένταξη της Ουκρανίας στην οικογένεια της Ε.Ε. και η ανάπτυξη αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης.

Ωστόσο πόσο πραγματική είναι η παραίτηση ενός πρωθυπουργού που πιστεύει πως έγιναν μεταρρυθμίσεις σε μία οικονομία που ταλανίζεται από κυκλώματα μαφίας, σε ένα στρατό που διαλύεται καθημερινά από τον εμφύλιο και σε μία αστυνομία που αδυνατεί να επιβάλει την τάξη με αποτέλεσμα την ανάληψη της εσωτερικής τάξης και ασφάλειας από ακροδεξιούς παρακρατικούς φορείς;

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρώην πρωθυπουργός επιχειρεί να παραιτηθεί. Αυτό σημαίνει ότι το χαρτί της παραίτησης μπορεί για άλλη μια φορά να μην γίνει αποδεκτό από τον Πρόεδρο ή το κοινοβούλιο, μιας και είναι απαραίτητη η σύμφωνη γνώμη των δύο θεσμών στην αποδοχή της (σ.σ. ο Volodymir Groysman αναφέρθηκε ως αντικαταστάτης από τον Yatsenyuk και δεν αποτελεί επίσημη πληροφορία).

Κατά δεύτερον ακόμη και η αποδοχή της παραίτησης θα σήμαινε ότι αυτή έχει ζητηθεί από τις δυτικές δυνάμεις που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική σταθερότητα μίας χώρας που κινδυνεύει από τη ρωσική διείσδυση.

Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση η αντικατάσταση του Yatsenyuk από τον Groysman σημαίνει ενίσχυση της πολιτικής εξουσίας του Ουκρανού Προέδρου και ο ακόμα πιο συγκεντρωτικός έλεγχος εκ μέρους του. Αυτό το ενδεχόμενο δείχνει πως η Ουκρανία ταλανίζεται από πολιτικές διαφωνίες που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο κατακερματισμό στο άμεσο μέλλον. Αυτό ενισχύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι η πρόταση μομφής κατατέθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, όταν βουλευτές του συγκυβερνόντος κόμματος του Ουκρανού Προέδρου τον έκριναν ως ανεπαρκή! Αυτό δείχνει ότι στο ουκρανικό κοινοβούλιο υπάρχουν τουλάχιστον τρεις συνιστώσες: της άκρας αμερικανικής υποστήριξης (Poroshenko) των ευρωπαϊστών ιδεολόγων (Yatsenyuk) και της αντιπολίτευσης. Ωστόσο ο Yatsenyuk στις δηλώσεις του, με τη φράση «συγκεκριμένες δυνάμεις» εννοούσε τον αμερικανικό παράγοντα και όχι όπως πολλοί μπορεί να φανταστούν ως ρωσικό δάκτυλο. Σε περίπτωση που ήθελε να καταφερθεί εναντίον της Μόσχας αυτό θα το έλεγε ευθαρσώς και όχι κεκαλυμμένα, όπως έγινε.

Η επιλογή Groysman, όπως προαναφέραμε δεν είναι τόσο σίγουρη. Για τη θέση του πρωθυπουργού, έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και η υπουργός οικονομικών Natalia Jaresko, η οποία είναι γεννημένη και μεγαλωμένη στις ΗΠΑ. Η Jaresko προέρχεται επίσης από το κόμμα του Ουκρανού Προέδρου επομένως η επιλογή της επίσης ενισχύει την εξουσία του Proshenko, ενώ ενισχύει και τις διπλωματικές γέφυρες με την Ουάσιγκτον.

Την ίδια στιγμή η παραίτηση του Ουκρανού πρωθυπουργού έρχεται μία εβδομάδα, μετά την αποκάλυψη των «Panama Papers», περί φοροδιαφυγής του Ουκρανού Προέδρου μέσω offshore εταιρειών. Για την ακρίβεια, αυτό που αποκαλύφτηκε, είναι πως ο Ουκρανός Πρόεδρος διέθετε στην κατοχή του τη «Roshen», τη μεγαλύτερη ουκρανική εταιρεία τροφίμων, την οποία η ελβετική Nestle ήθελε να εξαγοράσει με $ 1 δις. Ο Poroshenko, όμως εκτιμούσε πως η εταιρεία του, την οποία δεν είχε δηλώσει πως κατείχε, χρησιμοποιώντας offshore εταιρείες για την απόκρυψη της συμμετοχής του από το ουκρανικό κοινοβούλιο, άξιζε $ 3 δις! Το σκάνδαλο είναι αρκετά μεγάλο για τον ευρωπαϊκό πολιτικό κόσμο της Ουκρανίας, αφού κλονίζει την πίστη των Ουκρανών που στηρίζουν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Ένα σημαντικό στοιχείο σε αυτή την πολιτική εξέλιξη είναι πως πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής για την οικονομική δραστηριότητα του Poroshenko είναι ο υποψήφιος αντικαταστάτης του Yatsenyuk, Groysman! Αυτό δείχνει και έναν βαθύτερο λόγο για τον οποίο ο απερχόμενος πρωθυπουργός ονομάτισε τα σχέδια αντικατάστασής του από τον Ουκρανό Πρόεδρο με συγκεκριμένο πρόσωπο, όταν για την όλη διαδικασία θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα, ίσως και, εβδομάδων.

Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια οδηγεί σε στασιμότητα σε όλα τα θέματα, που αφορούν την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για την ικανοποίηση των προαπαιτούμενων της Συμφωνίας του Μινσκ. Αυτό οδηγεί σε παράταση των συρράξεων στην Ανατολική Ουκρανία, που δύναται να οδηγήσουν σε όξυνση των αντιπαραθέσεων, αφού η στασιμότητα εξαντλεί τα περιθώρια υπομονής. Την ίδια στιγμή η έλλειψη εμπιστοσύνης που μεγαλώνει στην ουκρανική κοινωνία, η αύξηση των τιμών σε όλα τα είδη καθώς και σε βασικές παροχές (Ηλεκτρικό Ρεύμα, Νερό, Φυσικό Αέριο), η πολιτική αστάθεια που μεγαλώνει και η φυγή κυβερνητικών εταίρων από τον κυβερνητικό σχηματισμό, προκαλούν φόβους για αναζωπύρωση κοινωνικών αναταραχών, ένα σενάριο που εξυπηρετεί τη ρωσική πλευρά.

Εν κατακλείδι η παραίτηση του Ουκρανού Πρωθυπουργού δεν αναμένεται να βελτιώσει την κατάσταση για τον ουκρανικό εμφύλιο. Εκτιμάται ότι αποτελεί μία πολιτική φωτοβολίδα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον της ουκρανικής κοινής γνώμης, που είχε εστιάσει στα οικονομικά σκάνδαλα του Ουκρανού Προέδρου, είτε, ακόμα χειρότερα, για έναν εξαναγκασμό που οδηγεί στην ισχυροποίηση του Poroshenko, εν όψει πολιτικών τρικυμιών. Με τις αιτίες της κοινωνικής δυσαρέσκειας να αυξάνονται, η ισχυροποίηση του καθεστώτος θα οδηγήσει σε ένα πιο αστυνομοκρατούμενο κράτος, με λιγότερες ελευθερίες, και ενδυνάμωση της ακροδεξιάς. Η ισχυροποίηση Poroshenko δείχνει μεγαλύτερη «αμερικανοποίηση» του Κιέβου και δημιουργία ενός αμερικανικού προτεκτοράτου, εχθρικού προς τη Μόσχα και ελαφρώς πιο ανεξάρτητου προς τις γραμμές της Ε.Ε.

Ωστόσο, το εγχείρημα αυτό απαιτεί την εξαργύρωση μεριδίου της κοινωνικής ανοχής που έχει φτάσει σε επίπεδα αναθυμιάσεων για τον Ουκρανό Πρόεδρο. Αυτό είναι το στοίχημα της Ρωσίας, η οποία από τις 27-03-2016 είχε προειδοποιήσει για την προσπάθεια αμαύρωσης κοντινών, προς το Ρώσο Πρόεδρο, προσώπων με σκάνδαλα που θα ανακάλυπταν οι δυτικοί, σε διάφορες χώρες του κόσμου… Μία εβδομάδα μετά, η υπόθεση «Panama Papers» επιβεβαίωσε τις πληροφορίες, που είχαν δει το φως της δημοσιότητας από τη Μόσχα, αλλά ουσιαστικά επρόκειτο για σκάνδαλα μηδαμινής αξίας… αντιθέτως για την Ουκρανία και άλλες συμμάχους χώρες των ΗΠΑ αυτά τα σκάνδαλα δημιούργησαν σοβαρές αναταράξεις που τις συνέπειές τους θα δούμε ίσως βραχυπρόθεσμα.

Militaire.gr