Η Τουρκία γίνεται νέο “Ιράν” με το χάσμα “κοσμικών” και “ευσεβών” να οδηγεί σε εμφύλιο

Γράφει ο

Γεώργιος Αϊβαλιώτης

Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας

Όταν ο µοναχικός ένοπλος δολοφόνησε δεκάδες άτοµα που γιόρταζαν την αλλαγή του έτους τα ξηµερώµατα της Κυριακής, στόχευε ένα σύµβολο της κοσµοπολίτικης Κωνσταντινούπολης, η οποία τελεί υπό ολοένα και μεγαλύτερη απειλή: ένα εντυπωσιακό νυκτερινό κέντρο, ίσως το πιο γνωστό της Πόλης, όπου άνθρωποι από όλο τον κόσµο µπορούν να διασκεδάζουν µαζί, ελεύθεροι από το χάος και τη βία που µαστίζουν την περιοχή.

Η επίθεση ήταν η δεύτερη σε δύο εβδοµάδες στην Τουρκία και κατέδειξε ακόµα περισσότερο τα ρήγµατα σε µία χώρα που όλο και περισσότερο πλήττεται από τις τροµοκρατικές επιθέσεις και την πολιτική αστάθεια. Η επίθεση υπογραμµίζει ωμά ένα πολυσύνθετο πρόβλημα για τον απολυταρχικό Πρόεδρο της Τουρκίας R.T.ERDOGAN: παρά τo ότι έχει λάβει σκληρά µέτρα κατά των αντιπάλων του και έχει εφαρµόσει µέτρα ασφάλειας προς επίτευξη της σταθερότητας στην κλυδωνιζόµενη χώρα του, οι επιθέσεις συνεχίζουν να αυξάνονται.

Η Τουρκία κλονίζεται τα τελευταία χρόνια καθώς όλο και περισσότερο εµπλέκεται στον εμφύλιο πόλεµο της Συρίας. Ανοίγοντας τα σύνορά της στους ξένους µαχητές που προσπαθούσαν να φθάσουν στην Συρία, υποστήριξε ακούσια την άνοδο της «ΙS», η οποία πλέον πραγµατοποιεί επιθέσεις εντός της Τουρκίας. Την ίδια στιγµή η ευκαιριακή διπλωµατία παλινδρόµησης έχει οδηγήσει την Τουρκία σε αλλαγή στάσης απέναντι στους πρώην «συµµάχους» του «Ισλαµικού Κράτους», οι οποίοι διατηρούν πλήθος υποστηρικτών στην τουρκική επικράτεια.Επίσης, το 2015 ξεκίνησε εκ νέου ο πόλεµος της Τουρκίας µε τους Κούρδους, ενώ το καλοκαίρι η Τουρκία είχε την εµπειρία µίας απόπειρας πραξικοπήματος.

Η επίθεση τα ξηµερώματα της Κυριακής, μία επίθεση στο δυτικό αστικό πρόσωπο της Κωνσταντινούπολης, είναι πιθανό να περιορίσει περαιτέρω τη δηµοκρατία της Τουρκίας, δίνοντας στον ERDOGAN τη δυνατότητα να διευρύνει τα µέτρα κατά των αντιπάλων του, τα οποία έχει εντείνει µετά την απόπειρα πραξικοπήµατος. Ουσιαστικά η Τουρκία ωθείται να ολοκληρώσει την εφαρμογή του στρατιωτικού νόµου που ήδη, επί της ουσίας, επιβάλει λόγω της έλλειψης εµπιστοσύνης προς το στράτευµα, το οποίο θα µπορούσε να εκµεταλλευτεί την κατάσταση για ένα νέο πραξικόπηµα. Επίσης, η κατάσταση είναι πιθανό να διαβρώσει περαιτέρω την οικονοµία της χώρας, η οποία ήδη πλήττεται λόγω της µείωσης του τουρισµού και των ξένων επενδύσεων.

Τίποτα από όσα πράττει η Κυβέρνηση δεν βοηθά να καταστεί η Τουρκία περισσότερο ασφαλής. Η καταστολή των διαφωνούντων στο εσωτερικό της χώρας αποσταθεροποιεί ακόμα περισσότερο αυτή και, ταυτόχρονα, αυξάνει τον κίνδυνο πόλωσης. Ωστόσο, στην «γυάλινη» πραγµατικότητα που επικρατεί στη λογική του ERDOGAN η µάχη κατά των τροµοκρατών θα συνασπίσει την Τουρκία.

Όπως συνέβη µετά από άλλες πρόσφατες επιθέσεις, η Κυβέρνηση επέβαλε ειδησεογραφική απαγόρευση, αναφέροντας ότι τα ειδησεογραφικά µέσα θα πρέπει να αναφέρουν µόνο επίσηµες ανακοινώσεις.

Η «ΙS», κατά της οποίας µάχεται η Τουρκία στη Συρία, ανέλαβε εν τέλει την ευθύνη για το τρομοκρατικό χτύπημα, παρόλα ταύτα, είναι μόλις μία από τις πολλές απειλές που αντιµετωπίζει η χώρα. Πριν από την Αραβική Άνοιξη, πριν από 6 χρόνια, η Τουρκία επεδίωξε να διαχωρίσει τη θέση της και να διαµορφώσει τις εξελίξεις στην περιοχή με την επονοµαζόμενη πολιτική µηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές της στην εξωτερική πολιτική. Τώρα όλο αυτό έχει αλλάξει. Η Τουρκία έχει περικλεισθεί από τις σκοτεινές και αποσταθεροποιητικές δυνάµεις που έχουν κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή και τις περιβάλλουσες περιοχές, όπου όλα φαίνεται να συγκλίνουν προς την τροµοκρατία, τη μεταναστευτική κρίση και την άνοδο της απολυταρχίας.

Η ανανέωση του µακροχρόνιου πολέµου µεταξύ της τουρκικής Κυβέρνησης και των Κούρδων ενόπλων έχει µεταβάλει σε ερείπια πόλεις στην κυριαρχούµενη από Κούρδους νοτιοανατολική Τουρκία, και έχει φέρει την τροµοκρατία στην καρδιά των τουρκικών πόλεων.

Η τουρκική Κυβέρνηση απέδωσε την αποτυχηµένη απόπειρα πραξικοπήµατος του καλοκαιριού στους οπαδούς του Μουσουλμάνου ιεροκήρυκα FETHULLAH GULEN που ζει εξόριστος στην Pennsylvania των ΗΠΑ. Στη συνέχεια ακολούθησε δίωξη χιλιάδων ατόµων που φέρεται να σχετίζονται με τον GULEN, ενώ η κοινωνική πίεση από την τροµοκρατία οδήγησε σε επιβάρυνση των αµερικανοτουρκικών σχέσεων.

Αν αναλογιστούµε ότι λίγες ηµέρες πριν από την επίθεση της Κυριακής στο νυκτερινό κέντρο, ένας αστυνοµικός εκτός υπηρεσίας δολοφόνησε τον Πρέσβη της Ρωσίας στην Τουρκία, τότε εγείρονται σηµαντικά ερωτήµατα σχετικά µε το πόσο ικανές είναι οι Δυνάµεις Υπηρεσιών Πληροφοριών της Τουρκίας να διατηρήσουν ασφαλή τη χώρα.

Η επίθεση στο νυκτερινό κέντρο Reina, φαίνεται να συµβολίζει έναν από τους βαθύτερους διχασµούς της τουρκικής κοινωνίας, µεταξύ των κοσµικών και των ευσεβών, ένα χάσμα το οποίο έχει βαθύνει υπό την εξουσία του ERDOGAN, που είναι οπαδός του ισλαµοφασισµού, έχει διευρύνει τα θρησκευτικά σχολεία και έχει επιδιώξει να περιορίσει τις πωλήσεις αλκοόλ, µεταβάλλοντας, επί της ουσίας, τον κοσµικό χαρακτήρα του κράτους.

Κάποιοι στα κοινωνικά µέσα δικτύωσης γρήγορα υπογράμµισαν τη ρητορική κατά των εορτασμών του Νέου Έτους που εκφραζόταν από ισλαµικές περιοχές της Τουρκίας. Το πρόσφατο κήρυγμα της Παρασκευής, που συνέταξε η ύπατη τουρκική θρησκευτική Αρχή, ανέφερε ότι οι εορτασμοί του Νέου Έτους ανήκουν σε «άλλες κουλτούρες και άλλους κόσμους».

Ένα άλλο σηµείο του κηρύγματος αναφέρει: «Δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι ποτέ δεν αρμόζει σε έναν πιστό να χάνει τον έλεγχο του και να ξεχνά τον σκοπό της δημιουργίας, όταν ένας χρόνος περνά από το απόθεµα της ζωής, και να επιδεικνύει αθέµιτες συµπεριφορές που δεν συνάδουν µε τις αξίες μας».

Η ρητορική έχει συνέπειες… και η ακροδεξιά ρητορική όταν συνδυάζεται με το φονταμενταλισµό οδηγεί σε ακραία φαινόµενα και γεγονότα. Στη χώρα μας θα πρέπει να καταλάβουµε ότι ο κίνδυνος που διατρέχουµε πλέον από τη Γείτονα δεν είναι ο κλασικός ιµπεριαλιστικός κίνδυνος της Άγκυρας και του επιθετικού δόγµατος που αντιµετωπίζαµε επί δεκαετίες. Ο πραγµατικός κίνδυνος είναι η μετατροπή της χώρας σε ένα νέο «Ιράν» µία θρησκευτική και απρόβλεπτη απολυταρχία, η οποία έχει μπολιάσει το επιθετικό υπάρχον δόγµα.