Η προσφυγή των Τσάμηδων στη Χάγη και γιατί η διπλωματική αδράνεια είναι ενδεδειγμένη

Γράφει ο

Νικόλαος   Παούνης 

Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος Msc

Προ μηνών αναφέρθηκα στην προσφυγή οργανώσεων των Τσάμηδων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης (Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016) με αίτημα να εξεταστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

Α) την αναγνώριση της συντελεσθείσας Γενοκτονίας κατά των Τσάμηδων, βάσει των διατάξεων της Σύμβασης της Γενοκτονίας του 1948.

Β) τον επαναπατρισμό όλων των εκδιωχθέντων-εκτοπισμένων Τσάμηδων.

Γ) την επιστροφή όλων των ακινήτων.

Δ) τη διερεύνηση διάπραξης εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας, από τις ελληνικές κυβερνήσεις τις περιόδου 1913-1945.

    Ως γνωστόν η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει δύο κύρια χαρακτηριστικά: α) αδράνεια (π.χ. 12 Ν.Μ οριοθέτηση ΑΟΖ, ονομασία Π.Γ.Δ.Μ. κ.α.), και β) τον κατευνασμό (λ.χ. τουρκικές προκλήσεις και λίαν προσφάτως αλβανικές). Στην περίπτωση όμως της προσφυγής των Τσάμηδων στο Δ.Π.Δ. της Χάγης, η αδράνεια κρίνεται ως η δέουσα αντίδραση…

Η Ίδρυση και το Καταστατικό του Δ.Π.Δ.

    Μετά από τις φρικώδεις πράξεις που συντελέστηκαν στην Ρουάντα και τη Γιουγκοσλαβία, και έχοντας ως ανάμνηση την περίπτωση του Ολοκαυτώματος και τις αντίστοιχες δίκες (Νυρεμβέργη), η διεθνής κοινότητα αναζητούσε έναν μηχανισμό προσαγωγής και εκδίκασης ενώπιον της δικαιοσύνης, όλων όσων βαρύνονταν με αξιοσημείωτες κατηγορίες περί διάπραξης γενοκτονίας, συστηματική και εκτεταμένη εθνοκάθαρση κ.α. Θεωρώντας ότι η ύπαρξη ενός ανάλογου δικαστηρίου θα αποτελούσε ανασταλτικό παράγοντα για τη διάπραξη ειδεχθών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, 120 Κράτη (Ρώμη Ιούλιος 1998), υιοθέτησαν τη Σύμβαση σύστασης του Δ.Π.Δ. η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2002.

    Το Δ.Π.Δ. σύμφωνα με το ιδρυτικό Καταστατικό θα λειτουργούσε βάσει της Αρχής της Συμπληρωματικότητας σε σχέση με τα αντίστοιχα εθνικά δικαστήρια, και επιπλέον θα αναλάμβανε δράση στις εξής περιπτώσεις: i) όταν ένα Συμβαλλόμενο Κράτος θα παρέπεμπε μια «κατάσταση» στον Εισαγγελέα, ii) όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας θα παρέπεμπε μια «κατάσταση» στον Εισαγγελέα, iii) όταν ο Εισαγγελέας θα ξεκινούσε μια έρευνα εξ ιδίας πρωτοβουλίας. 

    Το Δικαστήριο έχει εντολή να δικάζει άτομα και όχι Κράτη, και να επιρρίπτει ευθύνες για τα πιο σοβαρά εγκλήματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα (εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονίες και το έγκλημα της επίθεσης). Θεμελιώδους σημασίας παρατήρηση, η «δυστοκία» προσδιορισμού για το τι εστί επίθεση, υπό την έννοια της αδυναμίας ακριβούς ορισμού και περιγραφής των χαρακτηριστικών της εν λόγω πράξης.

    Μια συνήθης παρανόηση είναι ότι το Δικαστήριο θα μπορεί να δικάζει αυτούς που έχουν διαπράξει τέτοια εγκλήματα στο παρελθόν, όμως αυτό δεν ισχύει. Το Δικαστήριο θα έχει αρμοδιότητα μόνο για εγκλήματα που θα διαπραχθούν αφού το Καταστατικό τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο 2002. Συνεπώς η υπόθεση των Τσάμηδων θα αρχειοθετηθεί, αφού το Δ.Π.Δ κρίνεται αναρμόδιο εκ του Καταστατικού Ιδρύσεως και Λειτουργίας τους να την εκδικάσει. Ως εκ τούτου η αδράνεια του ελληνικού ΥΠ.ΕΞ. ήτο η πρέπουσα στάση, ώστε να μην νομιμοποιηθεί και λάβει διεθνή διάσταση το αλβανικό εγχείρημα, κάτι το οποίο αποτελεί πάγια πρόθεση της προσφεύγουσας πλευράς.

                                                                                        Παούνης Νικόλαος

                                                                           Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος Msc

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. The International Criminal Court. Seeking Global Justice. Moreno Ocambo Luis  (Case Western Reserve Journal of International Law, Vol. 40, No. 1-2, Spring 2008).
2. From Nuremberg to the Hague: The Future of International Criminal Justice. Philippe Sands (Cambridge University Press, 2003).
3. Elements of War Crimes under the Rome Statute of the International Criminal Court: Sources and Commentary. Knut Dörmann, Louise Doswald-Beck, Robert Kolb (Cambridge University Press, 2003).

*Δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ