“Η διάσωση της Ντέλια”! Η ιστορία μιας νεαρής Εβραίας που σώθηκε από ένα ζευγάρι Ελλήνων
Σε συγκινιτική τελετή που έλαβε χώρα χτες (Τρίτη, 18.1.2018), στο Εβραϊκό Σχολείο Αθηνών “Ronald Lauder,” η Σύμβουλος της Πρεσβείας του Ισραήλ, κυρία Σαουσάν Χασσόν, απένειμε το μετάλλιο και τον τίτλο του «Δικαίου των Εθνών» του Μουσείου και Ινστιτούτου του Ολοκαυτώματος Γιαντ Βασέμ στην Ιερουσαλήμ στους Έλληνες ήρωες, Γιώργο Ασημακόπουλο και την σύζυγό του Αφροδίτη, για την διάσωση της τότε έφηβης εβραίας Delia Ferro Cohen από την βαρβαρότητα των Ναζί κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το βραβείο του Γιώργου Ασημακόπουλου και της συζύγου του Αφροδίτης, οι οποίοι δεν βρίσκοντα πλέον στη ζωή, παρέλαβε η κόρη τους, κυρία Μαρία Μακρή, η οποία παρέστη στην εκδήλωση με μέλη της οικογένειας Ασημακοπούλου.
Στην τελετή παρευρέθηκαν επίσης ο κύριος Avi Cohen και η κυρία Leah Peretz, παιδιά της διασωθείσας που διαμένουν στο Ισραήλ και οι οποίοι ήρθαν στην Αθήνα ειδικά για την εκδήλωση μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας Ferro. Την εκδήλωση παρακολούθησαν και ο Αντιπρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, κ. Βενιαμίν Αλμπάλας, ο Ραββίνος Αθηνών, κ. Γκαμπριέλ Νεγκρίν, ο επιτετραμμένος της Πρεσβείας της Γερμανίας, κ. Marc Bogdahn, καθώς και ο Αστυνομικός Υποδιευθυντής και Διοικητής του Α.Τ. Ψυχικού, κ. Ευστάθιος Σιδερίδης.
Ιδιαίτερα συγκινητικό χρώμα στην εκδήλωση έδωσαν τα παιδιά και η χορωδία του εβραϊκού σχολείου, τα οποία με την βοήθεια των δασκάλων τους, ερμήνευσαν τραγούδια στα ελληνικά και τα εβραϊκά. Έδωσαν επίσης παράσταση για το Ολοκαύτωμα και την ιστορία διάσωσης της οικογένειας Ferro με αφηγήσεις και παρουσίαση power point.
Ανοίγοντας την τελετή, ο Διευθυντής του Εβραϊκου Σχολείου, κ. Γιώργος Κανέλλος, ευχαρίστησε την Πρεσβεία του Ισραήλ για την πρόταση να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση στο σχολείο και υπόγραμμισε τον διδακτικό χαρακτήρα που πρέπει να έχουν οι ιστορίες διάσωσης των Εβραίων και των Ελλήνων Χριστιανών σωτήρων τους.
Στην δική της παρέμβαση, η Σύμβουλος της Πρεσβείας του Ισραήλ, κυρία Σαουσάν Χασσόν, εξήρε το θάρρος του Γιώργου και της Αφροδίτης Ασημακοπούλου λέγοντας ότι οι ενέργειες των «Δικαίων των Εθνών» αποτελούν μάθημα για όλους μας και συγκεκριμένα για την προάσπιση των αξιών του θάρρους και του ανθρωπισμού. Επίσης, επεσήμανε την σημασία της πραγματοποίσης της εκδήλωσης στο Εβραϊκό Σχολείο, όπου φοιτούν παιδιά που είναι εγγόνια επιζώντων του Ολοκαυτώματος και μάλιστα μόλις λίγες ημέρες πριν την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, στις 27 Ιανουαρίου. Ευχαρίστησε θερμά τον Διευθυντή του Εβραϊκού Σχολείου, κ. Γιώργο Κανέλλο, για την φιλοξενία της εκδήλωσης.
Παίροντας τον λόγο, η κυρία Μαρία Μακρή αναφέρθηκε στον ιδιαίτερα θαραλλέο χαρακτήρα του πατέρα της εξιστορώντας και την ιστορία της διάσωσης της Delia Ferro. Ανέφερε ότι ο Γιώργος Ασημακόπουλος, ενώ ήταν εύπορος επιχειρηματίας ο οποίος ασχολείτο με το εμπόριο ελαιόλαδου, αρνήθηκε με κίνδυνο της ζωής του να προμηθεύσει τους Γερμανούς κατακτητές με λάδι. Η κυρία Μακρή είπε ότι κάποια στιγμή ο Εβραίος συνεργάτης του πατέρα της, Renato Ferro, με καταγωγή από την Κέρκυρα, τον προσέγγισε με την παράκληση να κρύψει την κόρη του Delia στο σπίτι του στην Κυψέλη, αφού ο Renato είχε κρύψει τα άλλα παιδιά του στην Αγία Παρασκευή. Ο Γιώργος Ασημακόπουλος δεν δίστασε ούτε στιγμή να φιλοξενήσει την Delia, την οποία σύστησε με το όνομα «Πηνελόπη», ως δασκάλα γαλλικών, για τα παιδιά του, τη Μαρία, 13 ετών, και τον Νίκο, 12 ετών. Είπε στα παιδιά του ότι η Delia ήταν Εβραία για να προσέχουν ιδιαίτερα εφόσον υπήρχε ο φόβος να τους καταδώσουν. Η κυρία Μακρή είπε ότι τήρησαν σιγήν ιχθύος για την καταγωγή της Delia, και ότι ακόμα και χρόνια αργότερα, γνωστοί τους δεν είχαν καταλάβει ότι η «Πηνελόπη» ήταν Εβραία. Η Μαρία Μακρή τόνισε ότι η ίδια ποτέ δεν θεώρησε την Delia ξένη και την αντιμέτωπισε σαν να ήταν αδερφή της. Απευθυνόμενη στα παιδιά της Delia, Avi και Leah, από το Ισραήλ, τους είπε ότι τους αγαπά πολύ και τους θεωρεί συγγενείς της.
Ο Avi Cohen, γιός της διασωθείσας, με δάκρυα στα μάτια είπε ότι οι πράξεις του Γιώργου Ασημακόπουλου και της συζύγου του Αφροδίτης αλλά και ενέργειες των Δικαίων των Εθνών γενικότερα αποτελούν «μια γιορτή ηρωισμού και ανθρωπιάς», εκφράζοντας την απέραντη ευγνωμοσύνη του. Κοιτώντας την Μαρία Μακρή, είπε ότι ο ίδιος και η αδερφή του Leah, θεωρoύν όλα τα μέλη της οικογένειας Ασημακοπούλου δικούς τους συγγενείς.
Το Γιάντ Βασέμ είναι το ίδρυμα και μουσείο που δημιουργήθηκε από το Κράτος του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, για την διαιώνιση της μνήμης των έξι εκατομμυρίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ο τίτλος του «Δικαίου των Εθνών» του Ιδρύματος απονέμεται σε άτομα τα οποία με κίνδυνο της ζωής τους έσωσαν διωκόμενους Εβραίους κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για να δοθεί αυτή η διάκριση ύψιστου κύρους, απαιτείται διεξοδική έρευνα από το Γιάντ Βασέμ και έγκριση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότεροι από 330 Έλληνες έχουν τιμηθεί εώς σήμερα. Μεταξύ αυτών βρίσκονται και γνώστες ιστορικές προσωπικότητες όπως o μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Δαμασκηνός, ο πρώην Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρρέρ, οι Μακαριστοί Μητροπολίτες Ζακύνθου και Δημητριάδος, Χρυσόστομος και Ιωακείμ αντίστοιχα, και η ηρωίδα της Εθνικής Άντίστασης, Λέλα Καραγιάννη. Ο αριθμός των Ελλήνων «Δικαίων» αυξάνεται ολόενα και περισσότερο καθώς έρχονται συνεχώς στο φώς ιστορίες διάσωσης Έλλήνων Εβραίων από θαραλλέους Έλληνες Χριστιανούς συμπατριώτες τους. Για τον λόγο αυτό, η Πρεσβεία του Ισραήλ διοργανώνει τελετές βράβευσης αυτών των ανθρώπων σε τακτά χρονικά διαστήματα και μάλιστα πραγματοποίησε παρόμοια εκδήλωση μόλις την περασμένη εβδομάδα.
H ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ
Η οικογένεια Ferro, με καταγωγή από την Κέρκυρα, έμενε στο Ούντινε της Ιταλίας. Την οικογένεια αποτελούσαν ο Renato Ferro, τραπεζίτης και βιομήχανος, η σύζυγός του Marcella, το γένος Forti, και τα τρία παιδιά τους, η Delia, ο Rogero και ο Guido.
Το 1938, ο Renato διέβλεψε τον κίνδυνο του πολέμου και αποφάσισε να φύγει με τα παιδιά του για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Όμως η βίζα για την παραμονή του στην Αλεξάνδρεια έληξε και η οικογένεια αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αυτό συνέβη της 28η Οκτωβρίου 1940, την ημέρα που ξέσπασε ο Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος.
Όσο το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας ήταν υπό ιταλική κατοχή, ζούσαν μια κανονική εβραϊκή ζωή. Από το τέλος του Οκτωβρίου 1940 μέχρι τον Σεπτέμβριο 1943, η οικογένεια ζούσε στην Αθήνα, με πλαστές ταυτότητες. Η Delia πήγαινε σε γαλλικό καθολικό σχολείο. Μόνο μετά τον Σεπτέμβριο 1943, η κατάσταση άρχισε να γίνεται επικίνδυνη για τους Εβραίους. Παρότι η οικογένεια είχε πλαστές ταυτότητες, ο Renato αποφάσισε ότι έπρεπε να βρουν καταφύγιο. Βρήκε μέρος ένα μικρό διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή να κρύψει τη Marcella και μικρό του γιο Guido. O Renato αποφάσισε να ενταχθεί με τον μεγάλο γιο του στους αντάρτες.
Έτσι ο Renato απευθύνθηκε στον Ελληνα επιχειρηματία, Γιώργο Ασημακόπουλο, ο οποίος ζούσε με την οικογένειά του στην Κυψέλη, και τον οποίον γνώριζε μέσω του αδελφού του. Ο Γιώργος Ασημακόπουλος αφού συμβουλεύτηκε τη σύζυγο του, αποφάσισε να φιλοξενήσει την Delia, την οποία σύστησε με το όνομα Πηνελόπη, ως δασκάλα γαλλικών, για τα παιδιά του, τη Μαρία, 13 ετών, και τον Νίκο, 12 ετών. Αυτό συνέβη κατά την πλέον επικίνδυνη περίοδο, κατά την οποία οι Εβραίοι ήταν υπό διωγμό. Γι αυτό το λόγο, ο Γιώργος Ασημακόπουλος είπε στα παιδιά του ότι η Delia ήταν Εβραία για να προσέχουν ιδιαίτερα εφόσον υπήρχε ο φόβος να τους καταδώσουν.
Η κατάσταση εκείνη την εποχή ήταν πολύ δύσκολη και τα δελτία σίτισης δεν επαρκούσαν για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του λιμού των Αθηναίων. O Γιώργος Ασημακόπουλος, ενώ ήταν ένας πολύ εύπορος επιχειρηματίας, έκλεισε την επιχείρησή του, γιατί, με κίνδυνο της ζωής του, αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους Ιταλούς προμηθεύοντάς τους με λάδι. Μην έχοντας έσοδα από την επιχείρησή του, ζούσαν όλοι από τα χρήματα που έβγαζε ο Γιώργος Ασημακόπουλος πουλώντας τα βαρέλια από το λάδι που είχε στις αποθήκες στον Πειραιά.
Κάποια στιγμή, η μητέρα της οικογένειας που κρυβόταν στην Αγία Παρασκευή με το μικρό της γιο, ανησύχησε γιατί οι γείτονες υποψιαζόντουσαν ότι ήταν Εβραίοι που κρυβόντουσαν. Τότε ο Γιώργος Ασημακόπουλος τους βρήκε άλλο καταφύγιο, στο σπίτι του αδελφού της πεθεράς του.
Η Delia ανέπτυξε ισχυρούς δεσμούς φιλίας με τα και τα παιδιά του Γιώργου & της Αφροδίτης Ασημακόπουλου, Μαρία και Νίκο, και οι σχέσεις διατηρήθηκαν μέχρι το θάνατό της.
