Αμερικανικές εκλογές: Ποιοι είναι στην πραγματικότητα οι δύο αντίπαλοι

Του Τόμας Φρίντμαν*

Ναι, βρισκόμαστε σε προεκλογική εκστρατεία. Ναι, στις εκλογές λαμβάνουν μέρος δύο κόμματα. Όμως όχι, δεν είναι τα δύο κόμματα που νομίζετε. Δεν είναι οι «Δημοκρατικοί» και οι «Ρεπουμπλικανοί». Τα δύο αντίπαλα κόμματα είναι οι «Άνθρωποι του Τείχους» (Wall People) και οι «Άνθρωποι του Διαδικτύου» (Web People).

Κύριο μέλημα των πρώτων είναι να βρουν έναν Πρόεδρο που θα κλείσει τον ανεμιστήρα – τον βίαιο άνεμο της αλλαγής που σαρώνει κάθε οικογένεια – σε διάφορους τόπους. Στον χώρο εργασίας τους, όπου τα μηχανήματα απειλούν τόσο τους εργάτες όσο και τους υπαλλήλους. Στη γειτονιά τους, όπου συρρέουν μετανάστες διαφόρων θρησκειών, φυλών και πολιτισμών. Στον κόσμο ολόκληρο, όπου οργισμένοι άνθρωποι σκοτώνουν αθώους με μια ενοχλητική κανονικότητα. Οι Wall People θέλουν ένα τείχος που όλα αυτά θα τα σταματήσει.

Η επιθυμία τους να σταματήσουν την αλλαγή μπορεί να μην είναι ρεαλιστική, αλλά δεν είναι και παράλογη. Βλέπουν να εξαφανίζονται όλα τα πράγματα που δίνουν νόημα στη ζωή μας και ψάχνουν κάποιον να τα φέρει πίσω. Δύο είναι οι πολιτικοί που τους ταιριάζουν: Ο Ντόναλντ Τραμπ, που ισχυρίζεται ότι μπορεί να σταματήσει τους ανέμους με ένα τείχος, και ο Μπέρνι Σάντερς, που υπόσχεται να σταματήσει τους ανέμους καταργώντας τις μεγάλες εμπορικές μας συμφωνίες και πολεμώντας τους εκατομμυριούχους και τις μεγάλες τράπεζες. Δεν βλέπω πώς η χώρα θα μπορούσε να ακολουθήσει αυτά τα σχέδια, αναγνωρίζω όμως την απήχησή τους και τα κοινά τους σημεία.

Οι Web People κατανοούν ενστικτωδώς ότι τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικανοί συνέταξαν τα προγράμματά τους για να απαντήσουν στη Βιομηχανική Επανάσταση, στο New Deal και στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά ότι σήμερα ένα σύγχρονο κόμμα πρέπει να βρει απαντήσεις στην επιτάχυνση της τεχνολογίας, στην παγκοσμιοποίηση και στην κλιματική αλλαγή. Αυτές είναι οι δυνάμεις που μεταμορφώνουν τον χώρο εργασίας, τη γεωπολιτική και τον ίδιο τον πλανήτη. Οι άνθρωποι αυτοί καταλαβαίνουν λοιπόν ότι πρέπει να προσαρμοστούν στις αλλαγές και να συνεργαστούν με περισσότερους ανθρώπους σ’ έναν κόσμο χωρίς τείχη. Ειδικότερα, οι Web People αντιλαμβάνονται ότι την εποχή των μεγάλων αλλαγών, τα ανοιχτά συστήματα είναι πάντα πιο ευέλικτα, ανθεκτικά και αποτελεσματικά. Υποστηρίζουν λοιπόν την επέκταση του εμπορίου, την ελεγχόμενη μετανάστευση και την ενίσχυση των εργαλείων μάθησης. Οι Web People καταλαβαίνουν επίσης ότι μπορεί να θέλουμε να αποτρέψουμε νέες ωμότητες στην Γουόλ Στριτ, δεν θέλουμε όμως και να πνίξουμε το επιχειρηματικό ρίσκο, γιατί αυτό αποτελεί τον κινητήρα της ανάπτυξης.

Επειδή το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα βρέθηκε εκτός εξουσίας τα οκτώ τελευταία χρόνια, η βάση του και η ηγεσία του δεν αντιλαμβάνονται καλά τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Αυτός είναι ο λόγος που το πρώτο ρήγμα σημειώθηκε εκεί. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί Ρεπουμπλικανοί Web People είτε θα απόσχουν από τις εκλογές είτε θα ψηφίσουν τη Χίλαρι Κλίντον. Καθώς υπηρέτησε στο υπουργείο Εξωτερικών, η τελευταία γνωρίζει ότι η Αμερική πρέπει να χτίσει το μέλλον της με βάση το πρόγραμμα των Web People, το οποίο επεξεργάστηκε, πρώτος, ο σύζυγός της. Δεν είχε όμως πάντα το θάρρος των απόψεών της. Αντί λοιπόν να επιτεθεί στους Wall People που βρίσκονται στο κόμμα της -και να πει στον Σάντερς, «κοίτα, ο σοσιαλισμός ήταν η λάθος απάντηση στη βιομηχανική εποχή, σίγουρα λοιπόν είναι η λάθος απάντηση και στην εποχή της πληροφορίας»-, προσπαθεί να προσεγγίσει τους Wall People εν γένει. Αντιτίθεται λοιπόν σε πράγματα που ή ίδια υποστήριζε, όπως η εμπορική συμφωνία του Ειρηνικού, και υπόσχεται κρατικές ενισχύσεις, αντί να πει στον κόσμο τη σκληρή αλήθεια: Ότι το να ανήκεις στη μεσαία τάξη, να δουλεύεις σκληρά και να ακολουθείς τους κανόνες δεν είναι πλέον αρκετό. Για να έχεις πάντα δουλειά, πρέπει να μη σταματήσεις να ενημερώνεσαι και να μαθαίνεις.

Προς τιμήν της, όμως, η Χίλαρι επέλεξε έναν σπουδαίο άνθρωπο ως αντιπρόεδρο, τον γερουσιαστή Τιμ Κέιν, έναν άνθρωπο των Web People, με μεγάλη ψυχή.

Η ελπίδα μου, για το καλό της χώρας, είναι ότι οι Ρεπουμπλικανοί Web People θα ενταχθούν σταδιακά στο Δημοκρατικό Κόμμα και θα το μετατρέψουν σε ένα κεντροαριστερό Web party του 21ου αιώνα. Ένα κόμμα που θα ικανοποιεί τις ανάγκες των εργαζομένων, θα αναγνωρίζει τη δύναμη των υγιών κοινοτήτων, αλλά θα πιστεύει πως ο καπιταλισμός, οι ελεύθερες αγορές και το εμπόριο αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης σε μια σύγχρονη κοινωνία. Και θα προσφέρει σε κάθε Αμερικανό τα εργαλεία για να εκπληρώσει τους στόχους του.

Δεν βλέπω καμιά πιθανότητα το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα να ξαναγίνεται σύντομα ένα κεντροδεξιό κόμμα. Το Tea Party, ο Τραμπ και το Fox News γέμισαν με οργή τη βάση αυτού του κόμματος και την απέκοψαν από την πραγματικότητα.

Όλα εξαρτώνται, λοιπόν, από τη συμμαχία της οποίας ηγείται η Κλίντον. Αν θέλουμε η Αμερική να ευδοκιμήσει τον 21ο αιώνα, πρέπει η συμμαχία αυτή να κυβερνήσει με έξυπνο τρόπο σε αυτή την εποχή των μεγάλων αλλαγών. Η Κλίντον έχει την ευκαιρία να σπάσει όχι μόνο τη γυάλινη σκεπή που εμπόδιζε την απογείωση των γυναικών, αλλά και τα τείχη που χωρίζουν τα δύο μεγάλα μας κόμματα. Αν το καταφέρει, το γεγονός ότι θα είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος θα αποτελέσει το δεύτερο μεγάλο επίτευγμά της.

ΠΗΓΗ: The New York Times-ΑΠΕ

 * Ο Τόμας Φρίντμαν αρθρογραφεί, πλέον σε εβδομαδιαία βάση, στους The New York Times (http://www.nytimes.com/column/thomas-l-friedman). Έχει τιμηθεί τρεις φορές με το βραβείο Πούλιτζερ και είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων (στα ελληνικά κυκλοφορούν τα «Το Lexus και η ελιά: Τι είναι η παγκοσμιοποίηση», εκδ. Ωκεανίδα, 2001 και «Ο κόσμος είναι επίπεδος: Σύντομη ιστορία του 21ου αιώνα», εκδ. Ωκεανίδα, 2007). Το τελευταίο -και για πολλούς το πλέον φιλόδοξο- βιβλίο του Τόμας Λόρεν Φρίντμαν θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο του 2016 από τις εκδόσεις Farrar, Straus and Giroux, με τίτλο «Thank You For Being Late: An Optimist’s Guide To Thriving in the Age of Accelerations». Η επίσημη ιστοσελίδα του είναι http://www.thomaslfriedman.com/