Μια άγνωστη πτυχή του πολέμου στη Συρία: Οι Πακιστανοί μαχητές του Ιράν πολεμούν για τον Άσαντ
Σχετικά άρθρα
Το τουρκικό ΥΠΕΞ αμφισβητεί ,το τουρκικό υπ.Άμυνας απειλεί και ο κ.Μητσοτάκης λέει...welcome σε Τούρκους τουρίστες στη Μυτιλήνη!
Γράφει ο
Δημήτριος Κίτσος
Ιστορικός
Υπολογίζεται ότι στα πεδία μαχών της Συρίας αλληλοσκοτώνονται τα τελευταία χρόνια μαχητές από 81 χώρες – τζιχαντιστές, αντάρτες, στρατοί κρατών, εθελοντές και μισθοφόροι. Ανάμεσά τους, υπάρχει μια μονάδα αποτελούμενη από Πακιστανούς σιίτες, με την ονομασία «Ταξιαρχία Ζαϊναμπιγιούν», που δημιουργήθηκε από το Ιράν και πολεμά στο πλευρό του καθεστώτος Άσαντ, για την οποία οι μέχρι τώρα πληροφορίες είναι μάλλον λιγοστές και κάποιες φορές αντιφατικές. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ακολουθεί μια σύντομη επισκόπηση της δημιουργίας της και της δράσης της.
Το Πακιστάν είναι μία πυρηνική δύναμη με πληθυσμό περίπου 207 εκατομμυρίων που υποφέρει από πολιτική αστάθεια, τρομοκρατία, θρησκευτική και εθνοτική βία ενώ υπάρχει παράλληλα και η συνεχιζόμενη αντιπαλότητα με την Ινδία λόγω συνοριακών διαφορών. Το 30 % των κατοίκων του ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι σουνίτες μουσουλμάνοι. Το ποσοστό των σιιτών μουσουλμάνων δεν είναι ακριβώς γνωστό αλλά θεωρείται ότι κυμαίνεται μεταξύ 10 έως 20 %. Κατά το παρελθόν, έγιναν στη χώρα κάποιες σιιτικές εξεγέρσεις που κατεστάλησαν αμείλικτα από το πακιστανικό κράτος. Αργότερα, ξεκίνησαν και οι τρομοκρατικές επιθέσεις φανατικών σουνιτών εναντίον της σιιτικής μειονότητας. Αντιμετωπίζοντας φτώχεια, κρατική αδιαφορία, θρησκευτικές διακρίσεις και ενίοτε βία, κάποιοι σιίτες – κυρίως από το δυτικό Πακιστάν – είχαν όλα τα κίνητρα να αρπάξουν την ευκαιρία που τους δόθηκε από το Ιράν μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.
Όπως είναι γνωστό, το Ιράν είναι η ηγέτιδα δύναμη του σιιτικού Ισλάμ και ενισχύει στρατιωτικά, διπλωματικά και οικονομικά το (σε μεγάλο βαθμό σιιτικό) καθεστώς Άσαντ στον εξάχρονο αγώνα του εναντίον των επαναστατών διαφόρων αποχρώσεων αλλά σουνιτών στην πλειοψηφία. Βέβαια, αυτή η παντοειδής ενίσχυση δίνεται όχι μόνο για θρησκευτικούς αλλά και για στρατηγικούς λόγους στο πλαίσιο τοπικών και ευρύτερων διεθνών ανταγωνισμών. Επιπλέον, η Τεχεράνη θεωρεί ότι το Πακιστάν προσφέρει καταφύγιο σε τζιχαντιστές και αντικαθεστωτικούς που προέρχονται από τη σουνιτική μειονότητα του Ιράν και οι οποίοι δρουν στα σύνορα των δύο χωρών. Η ύπαρξη ενός οργανωμένου – και αρκετά εμπειροπόλεμου πια – ένοπλου σώματος σιιτών Πακιστανών υπό ιρανική καθοδήγηση πιθανότατα αποτελεί κι ένα μήνυμα με πολλαπλές ερμηνείες προς την κυβέρνηση του Πακιστάν.
Καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία και ονομασία της Ταξιαρχίας Ζαϊναμπιγιούν φέρεται να έπαιξε η επίθεση από μαχητές του Ισλαμικού Κράτους εναντίον του τζαμιού και τάφου της Ζαϊνάμπ στα νότια προάστια της Δαμασκού το 2013. Η Ζαϊνάμπ, κόρη του Αλί και της Φάτιμα κι εγγονή του προφήτη Μωάμεθ, τιμάται ιδιαιτέρως από τους σιίτες. Μετά από επαφές μεταξύ στελεχών του Ιρανικού Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης και σιιτών αντικαθεστωτικών Πακιστανών, αποφασίστηκε η δημιουργία μιας νέας μονάδας με πρώτο στόχο την προστασία του τζαμιού της Ζαϊνάμπ και άλλων σιιτικών ιερών τόπων στη Συρία. Το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης έχει μακρά πείρα στη δημιουργία και ενίσχυση σιιτικών οργανώσεων και πολιτοφυλακών όπως π.χ. η ισχυρότατη λιβανέζικη Χεζμπολλάχ. Παρεμπιπτόντως, το έμβλημα της Ταξιαρχίας Ζαϊναμπιγιούν είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό της Χεζμπολλάχ.
Ο πυρήνας της ταξιαρχίας ήταν εθελοντές Πακιστανοί σπουδαστές σε ιρανικά ιδρύματα. Κυρίως όμως η στρατολόγηση γίνεται επί τόπου στις φτωχές σιιτικές περιοχές του Πακιστάν, ανάμεσα σε Πακιστανούς πρόσφυγες και μετανάστες στο Ιράν ή άλλες χώρες και φυσικά με ευρύτατη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πέρα από το όποιο θρησκευτικό κίνητρο, υπάρχει βέβαια και η υλική ανταμοιβή. Οι αναφορές κάνουν λόγο για μισθούς 200 έως 1200 δολαρίων μηνιαίως και υποσχέσεις απόκτησης ιρανικής υπηκοότητας για τους μαχητές αλλά και τις οικογένειές τους.
Η εκπαίδευση γίνεται αρχικά στο Ιράν για 45 μέρες και συνεχίζεται στη Συρία για άλλους 6 μήνες. Κάθε 3 μήνες δίνεται 15θήμερη άδεια. Σύμφωνα με ιρανικά μέσα ενημέρωσης, η Ταξιαρχία Ζαϊναμπιγιούν αριθμεί 5000 άντρες, όμως δυτικές πηγές κατεβάζουν τον αριθμό στους 1000. Οι αξιωματικοί που τη στελεχώνουν είναι κατά κανόνα Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης ή μέλη της Χεζμπολλάχ.
Κάποιοι λίγοι από τους Πακιστανούς εθελοντές έχασαν τη ζωή τους στο Ιράκ, καθ’ οδόν προς Συρία, περί τα μέσα/τέλη του 2014 πολεμώντας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους που τότε σάρωνε την αντίσταση του ιρακινού στρατού. Λίγο αργότερα, η ταξιαρχία εμφανίστηκε οργανωμένη στη Συρία και πήρε μέρος σε μάχες στα περίχωρα της Δαμασκού. Αρκετοί άντρες της σκοτώθηκαν εκεί σε μάχες υπερασπιζόμενοι το τζαμί της Ζαϊνάμπ και το τζαμί του Ιμάμη Χασάν. Το 2015 πολέμησε επίσης στη Ντέραα της νότιας Συρίας και τον επόμενο χρόνο βρέθηκε βόρεια, στην επαρχία του Χαλεπίου, συμβάλλοντας στο σπάσιμο της πολιορκίας των πόλεων Νουμπλ και Ζάχρα.
Μέχρι το καλοκαίρι του 2017, με βάση τις νεκρολογίες που δημοσιεύονται σε ιρανικά μέσα ενημέρωσης και σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, η Ταξιαρχία Ζαϊναμπιγιούν είχε τουλάχιστον 140 νεκρούς. Κάποιοι από αυτούς έχουν ενταφιαστεί στην ιερή πόλη Κομ του Ιράν. Πιθανότατα όμως ο αριθμός είναι μεγαλύτερος καθώς αρκετοί Πακιστανοί εθελοντές δεν επιθυμούν τη δημοσιότητα φοβούμενοι αντίποινα σε συγγενικά πρόσωπα στην πατρίδα τους.
Πράγματι, στο Πακιστάν έχουν σημειωθεί πολύνεκρες τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον σιιτικών στόχων και τουλάχιστον σε μία περίπτωση η ανάληψη ευθύνης από σουνιτική εξτρεμιστική οργάνωση ανέφερε ρητά ότι η επίθεση έγινε ως εκδίκηση για τους σιίτες Πακιστανούς μαχητές του Άσαντ και του Ιράν.
Τα σενάρια για το μέλλον των αντρών της Ταξιαρχίας Ζαϊναμπιγιούν είναι αρκετά. Μάλλον θα παραμείνουν στη Συρία για αρκετό ακόμα διάστημα. Ίσως τα – σχετικά λίγα – μέλη της απλώς να γίνουν πολίτες του Ιράν και τελικά να πέσουν στην αφάνεια. Πιθανότερο είναι όμως η ταξιαρχία να διατηρηθεί, γίνει μεραρχία και να χρησιμοποιηθεί ξανά εναντίον εξτρεμιστών σουνιτών ή όπου και όπως κρίνει σκόπιμο η ιρανική ηγεσία. Δεν αποκλείεται βέβαια και το μακρινό ενδεχόμενο κάποια μέρα να στραφεί και εναντίον του πακιστανικού κράτους προβαλλόμενη ως υπερασπιστής της σιιτικής μειονότητας.
ΠΗΓΕΣ
http://www.atlanticcouncil.org/blogs/syriasource/shia-pakistani-fighters-in-syria
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pk.html
http://pakistan.asia-news.com/en_GB/articles/cnmi_pf/features/2017/02/22/feature-01
http://pakistan.asia-news.com/en_GB/articles/cnmi_pf/features/2017/03/16/feature-01
The Zainabiyoun Brigade: A Pakistani Shiite Militia Amid the Syrian conflict . Terrorism Monitor Τόμος: 14 Τεύχος: 11
