Η Τουρκία βασικό “πιόνι” των ΗΠΑ στην επιχείρηση ανακατάληψης της Ράκα

Γράφει ο Πολυδεύκης

Η αμερικανική Κυβέρνηση έχει δώσει εντολή στο αμερικανικό ΥΠΑΜ να προετοιμάσει μέχρι την 28η Φεβρουαρίου ένα συνολικό σχέδιο καταπολέμησης της «IS» σε Ιράκ και Συρία. Ενώ απομένουν μόνο 3 ημέρες, είναι σαφές ότι εισερχόμαστε στην τελική φάση των προετοιμασιών για την ανακατάληψη της Raqqah.

Όσο πλησιάζουμε στην τελική ημερομηνία εκπόνησης του σχεδίου των ΗΠΑ στον αντιτρομοκρατικό αγώνα η Τουρκία επιχειρεί να προσεγγίσει την Washington για να αποκομίσει τον μεγαλύτερο δυνατό ρόλο σε αυτό. Άλλωστε η συμμαχία με τη Ρωσία έφτασε στο τέλος της, από τη στιγμή που η Μόσχα δεν επιτρέπει στις τουρκικές δυνάμεις να προχωρήσουν νοτιότερα της ΑΙ ΒΑΒ.

Η Άγκυρα είναι σαφώς ευχαριστημένη με την ταχεία ενασχόληση του D. TRUMP, με το θέμα της Συρίας και την υψηλού επιπέδου συνεργασία με την Washington. Αναμένει πως η ταχύτητα με την οποία κινείται o αμερικανός Πρόεδρος υποδηλώνει κάποια αμερικανική ανάγκη, την οποία η Τουρκία αναζητεί να εκμεταλλευτεί.

Προφανώς, η Μόσχα δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη με την αναζωπύρωση της διπλωματικής δραστηριότητας μεταξύ Άγκυρας και Washington όσον αφορά τη βόρεια Συρία. Αυτό ση μαίνει πως η Άγκυρα οφείλει να εργάζεται ταυτόχρονα για να ενδυναμώσει τη συνεργασία με τη Ρωσία δυτικά του Ευφράτη.

Ενώ η Άγκυρα συζητεί με την Washington για μία επιχείρηση στη Raqqah για την εξουδετέρωση της «IS» προσπαθεί επίσης να διατηρήσει τους βελτιωμένους διπλωματικούς δεσμούς με τη Μόσχα για να προστατεύσει τα κέρδη της Τουρκίας στην Επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη». Επί του παρόντος διαφαίνεται πως ΗΠΑ και Ρωσία έχουν ορίσει τη δυτική και ανατολική Συρία, αντιστοίχως, ως δικές τους σφαίρες επιρροής. Αυτό που δεν έχει οριστεί, ωστόσο, είναι το πλήρες καθεστώς της βόρειας Συρίας, η οποία ελέγχεται από τουρκικές και κουρδικές δυνάμεις.

Έως ότου οι ΗΠΑ και η Ρωσία συμφωνήσουν επί των «περιοχών τους» θα είναι δύσκολο για την Τουρκία να ικανοποιήσει ταυτόχρονα και τις δύο πλευρές, από τη στιγμή που επιθυμεί να εμπλακεί και στις δύο σφαίρες επιρροής. Η Ρωσία εξασφαλίζει τα κέρδη της Τουρκίας στο ΒΔ τμήμα της Συρίας, και οποιαδήποτε απομάκρυνση τουρκικών στρατευμάτων από την ΑΙ. ΒΑΒ, εφόσον αυτή καταληφθεί, θα γεννούσε επισφαλείς συνθήκες για την Άγκυρα. Τούτο σημαίνει πως χωρίς την υποστήριξη της Μόσχας, οι τουρκικές δυνάμεις που απαιτούνται για διατήρηση της AL ΒΑΒ και για επιχειρήσεις στη RAQQAH θα είναι πολύ περισσότερες και θα επιχειρούν σε μεγάλη απόσταση από την τουρκική επικράτεια.

Κάπως έτσι εξηγείται και το διπλωματικό παιχνίδι της Ρωσίας έναντι της Τουρκίας για το συριακό. Τις τελευταίες ημέρες, όταν η Άγκυρα κινήθηκε εγγύτερα προς την Washington, η Μόσχα ξεκίνησε να παίζει το «κουρδικό χαρτί» περισσότερο ανοικτά. Η διοργάνωση την 15η Φεβρουαρίου της Περιφερειακής Κουρδικής Διάσκεψης (Regional Kurdish Conference), που οργανώθηκε από τη Ρωσία στη Μόσχα, είναι ση μαντική.

Προσκαλώντας όχι μόνο Σύριους Κούρδους, αλλά και Κούρδους εκπροσώπους από την Τουρκία, το Ιράν και το Ιράκ, η Μόσχα σηματοδότησε ότι έχει μία περιφερειακή προοπτική για το Κουρδικό. Επίσης, οι στενές επαφές της Μόσχας με αξιωματούχους από το κουρδικό « PYD» στη Συρία για τον σχεδιασμό ενός νέου Συντάγματος για τη Συρία αποτελεί άλλη μία αντίδραση στην αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας στη βόρεια Συρία.

Το πολύπλοκο ερώτημα είναι πόσο η Τουρκία θα δύναται να διαχειρίζεται τα αποκλίνοντα συμφέροντα ΗΠΑ και Ρωσίας. Αν η Τουρκία επιλέξει στενή συνεργασία με τη Ρωσία ή τις ΗΠΑ στη βόρεια Συρία δεν αποτελεί μία απόφαση ρουτίνας εξωτερικής πολιτικής, αλλά ένα ση μαντικό ερώτημα, το οποίο σίγουρα θα καθορίσει την πορεία που θα ακολουθήσει η Τουρκία τα επόμενα χρόνια.

Ένα από τα κρίσιμα ερωτήματα για τις επιχειρησιακές εξελίξεις είναι ο λόγος που οι ΗΠΑ επιβάλλουν όρους που η Τουρκία απεχθάνεται, αλλά εξακολουθούν να επιμένουν να συμμετάσχει η Άγκυρα στην επιχείρηση της RAQQAH. Επί του παρόντος υπάρχουν δύο κύριες αιτίες τριβής μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας σχετικά με τη RAQQAH.

O πρώτος είναι το Manbij που ελέγχεται από το «YPG» και το οποίο βρίσκεται δυτικά του Ευφράτη, νότια της Jarablus. To μήνυμα που η Άγκυρα αποστέλλει στην Washington είναι πως η ενδεχόμενη αποστολή τουρκικών δυνάμεων στη Raqqah, απαιτεί ως δείγμα καλής θέλησης την παράδοση του Manbij, έτσι ώστε να εκμηδενιστεί ο κίνδυνος επίθεσης εναντίον τουρκικών θέσεων από τους Κούρδους. Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους επιθυμούν να ξεκινήσει η επιχείρηση για τη Raqqah και αναλόγως της τουρκικής δέσμευσης στους αμερικανικούς σχεδιασμούς και της απόδοσης των ΤΕΔ στο πεδίο της μάχης να συζητήσουν σχετικά με το Manbij.

To άλλο ση μαντικό σημείο τριβής αφορά το σημείο εκκίνησης για την επιχείρηση της Raqqah. Για να αποτρέψουν να βλάψει το Kobani, οι ΗΠΑ προτιμούν να αρχίσει η επιχείρηση από την ΑΙ Bab. Ωστόσο, η Τουρκία προτιμά να ξεκινήσει η επιχείρηση από το Tell Abyad, που βρίσκεται στα σύνορα με την Τουρκία, 100 χλμ. βόρεια της Raqqah. Αν κυριαρχήσουν οι απόψεις της Τουρκίας, οι τεθωρακισμένες Δυνάμεις της θα διέλθουν και θα ελέγξουν το κουρδικό καντόνι του Kobani.

Οι τουρκικές απαιτήσεις δεν είναι ανεδαφικές, από τη στιγμή που η Ρωσία έχει προειδοποιήσει σαφέστατα την Τουρκία για την έκταση που οι δυνάμεις της μπορούν να επεκταθούν στην ανατολική επικράτεια της Συρίας, αλλά και από τη διαφαινόμενη τακτική των συριακών δυνάμεων οι οποίες κινούνται ανατολικότερα έτσι ώστε να δημιουργήσουν ένα μέτωπο που θα αγγίζει το φυσικό εμπόδιο της λίμνης ASSAD. Αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι οι ΤΕΔ, αν επιθυμήσουν εν τέλει να κινηθούν νοτίως θα πρέπει να διέλθουν από συριακή επικράτεια, κάτι που θεωρείται επί του παρόντος αδιανόητο.

Υπάρχουν 3 κύριοι λόγοι για τους οποίους οι ΗΠΑ χρειάζονται την Τουρκία στη Raqqah: στρατιωτικοί, δημογραφικοί και συμβολικοί. Στρατιωτικά η Raqqah θα είναι ένα συμβατικό μέτωπο, με 8.000-10.000 ενόπλους της «IS» να βρίσκονται σε αυτή, αναμεμειγμένοι με περίπου 220.000 αμάχους, όπως συμβαίνει στην ΑΙ Bab και τη Μοσούλη.

Η «IS» φαίνεται αποφασισμένη να υπερασπισθεί τη Raqqah μέχρι τέλους με ένα σύστημα που θα βασίζεται σε πόλεμο με υπόγειες σήραγγες, αντιαρματικούς πυραύλους, μη επανδρωμένα α/φη και επιθέσεις αυτοκτονίας με τ/θ οχήματα. Γι’ αυτόν τον λόγο η επιχείρηση της Raqqah θα απαιτήσει τεθωρακισμένα, θωρακισμένα οχήματα, έμμεση υποστήριξη πυροβολικού, ρουκετών όπως και πεζικού. Οι ΗΠΑ χρειάζονται εντόνως την υποστήριξη τεθωρακισμένων και πυροβολικού της Τουρκίας σε μία, όπως φαίνεται, σκληρή επιχείρηση.

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ επιμένουν να συμμετάσχει η Τουρκία στην επιχείρηση της Raqqah είναι η ανθρωπογεωγραφία. Σχεδόν όλοι, περισσότεροι από 200.000 κάτοικοι της Raqqah, είναι Σουνίτες Άραβες. Υπάρχει μία μικρή χριστιανική μειονότητα και ακόμα μία μικρότερη κουρδική παρουσία στην πόλη και την περιφέρειά της. Οι ΗΠΑ πρέπει να κερδίσουν τις καρδιές και τη σκέψη των σουνιτικών αραβικών φυλών στη Raqqah, οι οποίες ανησυχούν εντόνως για το αν το κουρδικό «YPG» θα μείνει στην πόλη στη μετά την «IS» εποχή. Οι ΗΠΑ πιστεύουν εντόνως ότι υφίσταται ανάγκη να υπάρξει υποστήριξη της Τουρκίας για να προσεταιρισθούν τις αραβικές φυλές.

O τελευταίος λόγος που οι ΗΠΑ χρειάζονται την Τουρκία στη Raqqah είναι συμβολικός. Μία επιχείρηση κατά της Raqqah είναι μείζονος σημασίας για τη σουνιτική ψυχοσύνθεση στη Μ. Ανατολή και το να υφίστανται σουνιτικά στοιχεία στο πεδίο της μάχης, στο πλευρό των ΗΠΑ, είναι ζωτικής σημασίας για τη νομιμοποίηση της επιχείρησης στα μάτια των Σουνιτών, κάτι που θα ικανοποιούσε και τη σαουδαραβική πλευρά.

Η επιχείρηση της Raqqah μορφοποιείται, ωστόσο εν μέσω πολυεπίπεδων πολυσύνθετων θεμάτων. Η διοίκηση και η διαχείριση αυτής της επιχείρησης ενδέχεται να είναι περισσότερο πολύπλοκη από αυτή της Μοσούλης. Η συμμετοχή της Τουρκίας στην επιχείρηση είναι αρκετά δύσκολη και επί του παρόντος θεωρείται αδύνατη εφόσον η Άγκυρα δεν υποχωρήσει στια απαιτήσεις της και δε συμβιβαστεί με τον κουρδικό παράγοντα. Εν μέσω μαχών στη ΝΑ Τουρκία με τους Κούρδους θα ήταν εξαιρετικά απίθανο να δούμε εν τέλει κουρδικά και τουρκικά στρατεύματα να μάχονται πλάι πλάι. Η Τουρκία θα πρέπει να συμβιβαστεί με την αποστολή αποκλειστικά αραβικών δυνάμεων του FSA, τον οποίο υποστηρίζει αφού η εικόνα τουρκικών σημαιών να κυματίζουν σε οχήματα που θα διέρχονται από το Kobani φαντάζει σχεδόν γελοία.