Σχετικά άρθρα
Γράφει ο Πολυδεύκης
Σε τηλεδιάσκεψη από τη Βαγδάτη, ο Αμερικανός Δκτής του Διεθνούς Συνασπισμού που μάχεται την «IS», Στγός STEPHEN TOWNSEND, δήλωσε (01/03/17) ότι Σύριοι Κούρδοι θα συμμετάσχουν στην επιχείρηση για την ανακατάληψη της RAQQAH από την «IS». O ρόλος που θα διαδραματίσουν οι Κούρδοι στην μάχη της RAQQAH αποτελεί σημείο διαφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, ωστόσο σύμφωνα με τον Στγό TOWNSEND, παρά το γεγονός πως η RAQQAH είναι στην πλειοψηφία της αραβική πόλη, υπάρχουν και Κούρδοι που κατάγονται από εκεί. Αυτή η «διαπίστωση» φαίνεται αρκετή για τον Στγό και τις ΗΠΑ, έτσι ώστε να δικαιολογηθεί η συμμετοχή των Κούρδων στην επιχείρηση, έστω και αν προς το παρόν δεν έχει αποφασιστεί το μέγεθος της εν λόγω συμμετοχής.
Η αμερικανική επιχείρηση της RAQQAH
Στην παρούσα φάση, οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται με τους εταίρους τους και πρωτίστως με την Τουρκία, σχετικά με το ποιες θα είναι οι Δυνάμεις που θα αναλάβουν την επιχείρηση ανακατάληψης της RAQQAH. Στην ίδια τηλεδιάσκεψη, ο Στγός TOWNSEND επισήμανε ότι ο αριθμός των ενόπλων της «IS» σε Συρία και Ιράκ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 12.000 και 15.000, τη στιγμή που το 2015, το Πεντάγωνο εκτιμούσε ότι τα μέλη της «IS» ήταν 20.000 με 30.000.
Η ανωτέρω μείωση είναι απόρροια των σοβαρών πληγμάτων που έχουν επιφέρει οι συμμαχικές και ρωσικές επιθέσεις εναντίον της οργάνωσης, όπως φαίνεται και από το γεγονός πως σχεδόν όλα τα μέλη της συνοδείας του επικεφαλής της «IS», A. BAKR AL BAGHDADI, σκοτώθηκαν τους τελευταίους 6 με 9 μήνες σε στοχευμένες επιθέσεις.
Η «IS» αντιμετωπίζει μία σειρά αντιπάλων που προσεγγίζουν την RAQQAH, παρά το γεγονός ότι αυτοί είναι διχασμένοι με ανταγωνιστικές ατζέντες και φιλοδοξίες. Οι «SYRIAN DEMOCRATIC FORCES» (SDF), των οποίων η κύρια Δύναμη μάχης είναι η συριακή κουρδική «KURDISH POPULAR MOBILISATION UNITS» (YPG), υποστηριζόμενες, από τη συντριπτική Δύναμη πυρός του υπό τις ΗΠΑ αεροπορικού συνασπισμού, πλέον πλησιάζουν στην RAQQAH, και είναι πιθανόν να λάβουν επιπρόσθετη αμερικανική υποστήριξη. Οι ΗΠΑ επί του παρόντος έχουν 500 άνδρες Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations) στην βορειοανατολική Συρία και ενδέχεται να μεταφέρουν βαρύ πυροβολικό για να ενισχύσουν την επίθεση στην RAQQAH.
Το ανωτέρω δείχνει πως παρά το γεγονός πως η συμμετοχή των Κούρδων στον πόλεμο της RAQQAH βρίσκεται ακόμη υπό συζητήσεις, οι κουρδικές δυνάμεις σε συνδυασμό με αραβικές δυνάμεις τοπικών φυλών περιμένουν το έναυσμα για την έναρξη της τελικής φάσης. Οι αμερικανικές Δυνάμεις που αναπτύχθηκαν στην πόλη Manbij αποσκοπούν στην απρόσκοπτη συνδρομή του YPG στην επιχείρηση της RAQQAH, ενώ ταυτόχρονα οι Κούρδοι παρέδωσαν γειτονικά χωριά στον συριακό Στρατό. Ακόμη, ρωσικά στρατεύματα έφθασαν στην περιοχή στοχεύοντας στη διατήρηση εκεχειρίας μεταξύ Συρίας – Τουρκίας και ψαλιδίζοντας τα τουρκικά όνειρα.
Η δυναμική των Κούρδων
Η εξέλιξη αυτή προέκυψε μετά από αίτημα του στρατιωτικού συμβουλίου της Manbij προς τα ρωσικά και τα συριακά στρατεύματα να σχηματίσουν ουδέτερη ζώνη μεταξύ της πόλης και των τουρκικών Δυνάμεων στην πόλη ΑΙ Bab. Οι Κούρδοι ελίχτηκαν έξυπνα σε βάρος των Τούρκων, παραδίδοντας χωριά, δυτικά της Manbij, που άρχιζαν να δέχονται επίθεση από την πολιτοφυλακή του «FREE SYRIAN ARMY» (FSA) στον συριακό Στρατό, ο οποίος προωθείται από το νότο με ρωσική αεροπορική υποστήριξη.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αμερικανικά, συριακά και ρωσικά στρατεύματα να έχουν αναπτυχθεί σε γειτονικές περιοχές με στόχο την αποτροπή της προέλασης των τουρκικών Δυνάμεων που έχουν εισέλθει στο συριακό έδαφος και των αντικαθεστωτικών συμμάχων τους να προωθηθούν στην πόλη Manbij, η οποία παραμένει υπό τον έλεγχο των κουρδικών Δυνάμεων.
Οι ρωσικές και αμερικανικές Δυνάμεις περιπολούν σε γειτονικές περιοχές σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της έντασης μεταξύ αντίπαλων παρατάξεων που μάχονται την «IS». Τα αμερικανικά Τ/Θ οχήματα περιπολούν στην Manbij και την ευρύτερη περιοχή σε μια προσπάθεια να καθησυχάσουν συμμάχους, όπως παραδέχτηκε και ο Σχης J. DORRIAN. Άγνωστο παραμένει πάντως, αν οι αμερικανικές και ρωσικές Δυνάμεις θα συναντηθούν μεταξύ τους ή αν οι έχουν συντονιστεί κινήσεις τους.
Εν τέλει, αυτό που μένει είναι πως οι Κούρδοι κατάφεραν να κάνουν αποδεκτό το αίτημα διαφύλαξης των περιοχών τους, άμεσα, τόσο από Ρωσία όσο και από ΗΠΑ. Ανάλογο αίτημα είχε εκφράσει και η Τουρκία για την προστασία της συριακής επαρχίας IDLIB, όπου δρουν οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις και έχουν καταφύγει πολλοί εκ των σκληροπυρηνικών και των εξτρεμιστών που δρούσαν στη συριακή επικράτεια, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τις ΤΕΔ για να ενισχύσουν τις φίλιες προς αυτούς αραβικές δυνάμεις και να συμμετάσχουν στην ανακατάληψη της RAQQAH. Παρόλα ταύτα τα τουρκικά αιτήματα δεν εισακούσθηκαν.
Η αδυναμία των Τούρκων
Η Άγκυρα γνώριζε πως δε διαθέτει τον απαραίτητο αριθμό αραβικών δυνάμεων για έναν πόλεμο όπως αυτόν της απελευθέρωσης της RAQQAH. Οι δυνάμεις άμυνας των τζιχαντιστών διαθέτουν τουλάχιστον το διπλάσιο αριθμό από τις αραβικές δυνάμεις που έχουν συμμαχήσει με την Τουρκία και αυτό αδυνατίζει κατά πολύ το διπλωματικό χαρτί της Άγκυρας. Η μοναδική λύση για τον ERDOGAN ήταν να απειλήσει τις αντιπολιτευόμενες δυνάμεις του IDLIB, πως αν δεν συνδράμουν τις ΤΕΔ θα διακόψει την παροχή εφοδίων από τα τουρκικά σύνορα. Ωστόσο αυτή η τακτική διέθετε το μαστίγιο, αλλά όχι και το καρότο.
Το IDLIB είναι περικυκλωμένο από συριακές δυνάμεις από όλες τις πλευρές του, πλην βορρά. Αυτή τη στιγμή έχει επιτευχθεί μία ισορροπία, η οποία, εν μέρει, οφείλεται και στη δύναμη των αντιπολιτευόμενων ένοπλων ομάδων. Σε περίπτωση που ένα μέρος αυτών αποχωρούσε από την εν λόγω επαρχία για να πολεμήσει στη RAQQAH, που απέχει εκατοντάδες χιλιόμετρα στα οποία παρεμβάλλονται κουρδικές και καθεστωτικές δυνάμεις, τότε το IDLIB θα έπεφτε αστραπιαία.
Ως εκ τούτου, οι αντικαθεστωτικοί ζήτησαν από την Τουρκία πως αν συνδράμουν στη RAQQAH, οι ΤΕΔ θα πρέπει να προστατεύσουν τα εδάφη τους, κάτι που η Άγκυρα δεν αποδέχτηκε, είτε επειδή αδυνατούσε λόγω εξελίξεων από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και τις διώξεις που ακολούθησαν, είτε επειδή φοβόταν την ύπαρξη εξτρεμιστικών οργανώσεων στην περιοχή.
Αυτή η αδυναμία και η παρουσία ρωσικών και αμερικανικών δυνάμεων στο MANBIJ οδήγησαν για πρώτη φορά τον τούρκο Πρωθυπουργό, Β. YILDIRIM, να δηλώσει πως η χώρα του δεν σχεδιάζει επέμβαση στην MANBIJ, χωρίς να έχει προηγηθεί συνεννόηση με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση περίπλοκη. Η Τουρκία συμπιέζεται από όλες τις πλευρές, μέσω μίας περίτεχνης πολιτικής και στρατιωτικής παρτίδας σκάκι πέριξ της πόλης MANBIJ, η οποία καταλήφθηκε από τον «SDF» πέρυσι, με στόχο τον αποκλεισμό της Τουρκίας, που είχε διακηρύξει ότι η πόλη είναι ο επόμενος στόχος της. Η τουρκική προτεραιότητα στη Συρία ήταν και είναι να περιορίσει και αν είναι δυνατόν να μειώσει ή να εξαλείψει την ισχύ των Σύριων Κουρδών, τους οποίους η Άγκυρα εκλαμβάνει ως υποστηρικτές της κουρδικής εξέγερσης στην Τουρκία. Ωστόσο, αυτός ο στόχος φαίνεται πως πλέον χάθηκε.
O συριακός Στρατός έχει επιτύχει μέσω της συμφωνίας με τους Κούρδους και της προέλασης προς τη λίμνη ASAD να εξασφαλίσει το δίκτυο υδροδότησης του ΑLΕΡΡΟ, ενώ ταυτόχρονα έχει αποκλείσει τις ΤΕΔ από μία ενδεχόμενη νότια πορεία για την προσέγγιση της RAQQAH. Τούτο σημαίνει ότι η Άγκυρα διαθέτει μόνο μία διέξοδο: την διέλευση των στρατευμάτων της και των φίλιων αραβικών δυνάμεων δια μέσω των κουρδικών περιοχών, απευθείας από τα σύνορά της, μέσω ενός διαδρόμου ασφαλείας 20 χλμ. που θα εξασφαλίσουν οι ΗΠΑ. Φυσικά αυτό προϋποθέτει πως η Washington θα πείσει τους Κούρδους να πολεμήσουν μαζί με τους Τούρκους, κάτι που οι πρώτοι έχουν αποκλείσει, απειλώντας πως θα αποχωρήσουν από τον κλοιό της πόλης.
Η εκδίκηση των Ρώσων προς την Άγκυρα
Η κατάσταση στο πεδίο μάχης εναντίον των τζιχαντιστών δείχνει πως η «IS» υφίσταται περισσότερη στρατιωτική πίεση από ό,τι μπορεί να αντέξει, καθώς αντιμετωπίζει επιθέσεις από κάθε πλευρά, αν και οι μαχητές της συνεχίζουν να αντιστέκονται εντόνως. Τελικά απώλεσε την aI-Bab, μία στρατηγικής θέσης πόλη, αφού όμως σκοτώθηκαν περίπου 60 Τούρκοι στρατιώτες, μαζί με 469 μαχητές του «FSA» και 1.700 τραυματίσθηκαν. Η άμυνα στην al-Bab από την «IS» μετέτρεψε αυτό που είχε σχεδιασθεί ως επίδειξη ισχύος από την Τουρκία στη βόρεια Συρία σε επίδειξη αδυναμίας με αποτέλεσμα η Άγκυρα να απολέσει τη διπλωματική της ισχύ στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για την επιχείρηση της RAQQAH.
O υποστηριζόμενος από την Τουρκία «FSA» δεν ήταν σε θέση να προωθηθεί χωρίς την άμεση υποστήριξη από τον τουρκικό Στρατό και η πτώση της πόλης καθυστέρησε τόσο πολύ, ώστε η Τουρκία μπορούσε να διαδραματίσει μόνο περιορισμένο ρόλο στην τελική μάχη για το παρακείμενο ανατολικό Aleppo τον Δεκέμβριο. Τα δεδομένα αυτά δεν είναι αρκετά για να πείσουν την Washington να εγκαταλείψει τους Κούρδους που έχουν προσεγγίσει την RAQQAH, ιδιαίτερα τώρα που τα συριακά στρατεύματα δείχνουν πως θα κινηθούν νότια, παράλληλα με τη λίμνη ASAD, για να προσεγγίσουν τη RAQQAH από τη νότια πλευρά της, ενώ διαθέτουν ήδη την Παλμύρα και ένα θύλακα στην DEIR EZ ZOR.
H Τουρκία ήλπιζε ότι ο Πρόεδρος TRUMP ενδεχομένως να εγκατέλειπε τη στενή συνεργασία του Προέδρου OBAMA με τους Σύριους Κούρδους, ως τον κύριο χερσαίο σύμμαχο των ΗΠΑ στη Συρία. Δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις μέχρι στιγμής ότι κάτι τέτοιο λαμβάνει χώρα και οι εικόνες αμερικανικών στρατιωτικών οχημάτων να εισέρχονται στο MANBIJ από τα ανατολικά υπογραμμίζουν την αμερικανική αποφασιστικότητα να αποτρέψει μία σύγκρουση Τουρκίας – Κούρδων, η οποία θα καθυστερήσει την επιχείρηση κατά της RAQQAH.
H Τουρκία και οι δύο άλλοι μεγάλοι υποστηρικτές της συριακής ένοπλης αντιπολίτευσης, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, βλέπουν την επιρροή τους επί των εξελίξεων στην Συρία να ελαττώνεται ταχύτατα. Το Ιράν και η «ΗΕΖΒΟLLΑΗ» του Λιβάνου, οι οποίοι ήταν οι κύριοι ξένοι υποστηρικτές του Προέδρου της Συρίας Β. AL ASAD πριν το 2015, δεν έχουν την ίδια επιρροή στη Δαμασκό μετά την ρωσική στρατιωτική επέμβαση το εν λόγω έτος, η οποία συνδυάζεται με λογιστική υποστήριξη του καθεστώτος σε διάφορους τομείς, πέραν της στρατιωτικής ενίσχυσης, όπως στην υπογραφή συμφωνιών εντός του 2017 με τοπικούς επιχειρηματίες για την προμήθεια 1,2 εκατ. τόνων ρωσικών σιτηρών, ενώ είχε προηγηθεί αγορά ενός εκατομμυρίου τόνων σιταριού τον Οκτώβριο του 2016.
Ο ρόλος της Παλμύρας
Οι αμερικανικές και βρετανικές φιλοδοξίες να δουν τον ASAD να απομακρύνεται από την εξουσία έχουν ουσιαστικά εγκαταλειφθεί και η συριακή Κυβέρνηση δείχνει ότι επιθυμεί να ανακαταλάβει όλη τη Συρία. Αν η «IS» απολέσει τη Μοσούλη και την RAQQAH κατά τους επόμενους μήνες θα μείνει μικρή επικράτεια από το «Χαλιφάτο» που ανακηρύχθηκε τον Ιούνιο του 2014 ως εδαφική οντότητα.
Την ίδια στιγμή τα στρατεύματα του ASAD έχουν καταλάβει την Παλμύρα, εκδιώκοντας, εκ νέου, τους τζιχαντιστές, οι οποίοι φαίνεται πως επιχείρησαν μόνο να καθυστερήσουν την άφιξη συριακών και ρωσικών στρατευμάτων από ΝΔ της RAQQAH. Οι τζιχαντιστές της «IS» έχουν αποσυρθεί από ένα μεγάλο τμήμα της Παλμύρας, ωστόσο έχουν αφήσει πίσω τους μεγάλο αριθμό ναρκών, καθιστώντας δύσκολη την προέλαση των Κυβερνητικών Δυνάμεων.
Επίσης υπάρχουν καμικάζι αυτοκτονίας σε συνοικίες στο ανατολικό τμήμα της πόλης, ενώ οι κυβερνητικές Δυνάμεις δυσκολεύονται ακόμη να εισέλθουν στο κέντρο και στις ανατολικές συνοικίες της Παλμύρας. Δεδομένου ότι Ρωσία και Συρία διέθεταν τη δύναμη για να εκτοπίσουν εκ νέου τους τζιχαντιστές η επίθεση που αυτοί πραγματοποίησαν για την κατάληψη μίας πόλης την οποία ήταν αδύνατον να κρατήσουν χαρακτηρίζεται ως ενέργεια εξοικονόμησης χρόνου για την άμυνα της RAQQAH.
Ωστόσο, η ανωτέρω επιχείρηση προσφέρει επιπλέον ενδείξεις για ανάλυση. Η Παλμύρα ανακαταλήφθηκε από το συριακό στρατό με την παραδοσιακή υποστήριξη της Ρωσίας και της «HEZBOLLAH», παρόλα αυτά σε αυτές τις επιχειρήσεις παρατηρήθηκε για πρώτη φορά και η συνδρομή αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών. Στο παρελθόν αμερικανικά αεροσκάφη, κατά κανόνα, δεν επιτίθονταν στην «IS» όταν αυτή μαχόταν συριακές κυβερνητικές Δυνάμεις.
Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη παρουσία ρωσικών και αμερικανικών δυνάμεων στη MANBIJ και την απουσία αντίδρασης στις «ανθρωπιστικές αυτοκινητοπομπές» του συριακού Στρατού και της Ρωσίας, που εισέρχονται στο MANBIJ από τον νότο, δείχνουν πως το παραδοσιακό μείγμα αντιπαλότητας και συνεργασίας, το οποίο έχει χαρακτηρίσει τις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στη Συρία, μετατοπίζεται προς μία μεγαλύτερη συνεργασία.
Το μεγάλο ζήτημα που εξακολουθεί να είναι αβέβαιο, τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ, είναι οι μελλοντικές σχέσεις μεταξύ των κεντρικών κυβερνήσεων της Βαγδάτης και της Δαμασκού με τις κουρδικές τους μειονότητες. Αυτές έχουν καταστεί πολύ περισσότερο σημαντικές ως σύμμαχοι των ΗΠΑ, από ό,τι ήταν πριν την άνοδο της «IS». Αυτές οι εξελίξεις διαθέτουν ιδιαίτερη σημασία ενόψει των νέων ειρηνευτικών διαβουλεύσεων για τη Συρία που προβλέπεται να διεξαχθούν στις 14/03/17 στο Καζαχστάν μεταξύ της ένοπλης Αντιπολίτευσης αφενός και της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας αφετέρου.
