Το δικαίωμα της αναφοράς τελευταίο καταφύγιο του προσωπικού των ΕΔ

Γράφει ο

Υποπλοίαρχος (Ε) Γ. Αλεξανδράκης Π.Ν.*

Η θέση του προέδρου της Περιφερειακής Ενότητας Βόρειου Τομέα Αθηνών της Περιφέρειας Αττικής, δεν μου αφήνει περιθώρια σιωπής σχετικά με πολυάριθμους προβληματισμούς στελεχών αναφορικά με το Συνταγματικά θεμελιώδες και ισχυρό Δικαίωμα της Αναφοράς και τον τρόπο που αυτό αντιμετωπίζεται.

Στην παρακάτω προσέγγιση θα αποφευχθούν βαρείς νομικοί όροι ούτως ώστε το κείμενο να είναι προσβάσιμο και κατανοητό από όλους λαμβάνοντας υπόψη τα της σημαντικότητας του θέματος.

Από την μέχρι σήμερα εμπειρία έχει στοιχειοθετηθεί ότι μία κατατεθειμένη Αναφορά στο πρωτόκολλο της Υπηρεσίας αντιμετωπίζεται ωσάν το λιβάνι από το διάβολο.

Το όλο πρόβλημα ξεκινά από την στρεβλή αντίληψη ότι η Διοίκηση και οι ασκούντες αυτήν δεν υφίστανται έλεγχο από την Πολιτεία με αποτέλεσμα κάθε αντίθετο έγγραφο – όπως μια Αναφορά που συνήθως αιτείται διαφορετικά από την διοικητική πρόβλεψη –  να αντιμετωπίζεται δυσμενώς. Βεβαίως το πρόβλημα δεν είναι μόνο εντός Ε.Δ. αλλά συναντάται ευρέως στον Δημόσιο Τομέα.

Μία Αναφορά είναι ακριβώς αυτό. Είναι μια εξωτερίκευση βούλησης υπό την μορφή γραπτής έκφρασης του διοικουμένου όταν νιώθει ότι η ισχυρά Διοίκηση προσβάλλει διοικητικά του δικαιώματα τα οποία πολλές φορές προστατεύονται με Συνταγματικό μανδύα. Δεν είναι δυνατόν να διαπιστώνουμε ότι το Δικαίωμα της Αναφοράς να νομοθετήθηκε με αρτιότητα υπέρ του διοικουμένου περιορίζοντας την ανεξέλεγκτη εξουσία, επί Χούντας το 1971 ενώ σήμερα το 2017 να συζητάμε την αυτονόητη προστασία του, καθώς ο Αναφέρων συνήθως διώκεται ποικιλοτρόπως και με διαδικασίες ιδιαίτερης πονηρίας και μνησικακίας. Δεν είναι δυνατόν μετά την κατάθεση μιας Αναφοράς να καλείται το (συνήθως χαμηλόβαθμο) προσωπικό και να δέχεται επίπληξη γιατί «αυτό που έκανε» θα λογιστεί ως ευθεία επίθεση εναντίον της Διοίκησης. Από πότε η άσκηση Συνταγματικού Δικαιώματος είναι επίθεση κατά της Διοίκησης;; Με το παρόν άρθρο ο υποφαινόμενος προσπαθεί να προλάβει ατομπήματα κάνοντας γνωστό τον εξής διοικητικό αλγόριθμο: Αφού το Δικαίωμα της Αναφοράς προβλέπεται και προστατεύεται από το εν ισχύ Δημοκρατικό Συνταγματικό Χάρτης της Ελλάδος, δεν προκύπτει ότι όποιος το αντιμετωπίζει επιθετικά τάσσεται άμεσα ο ίδιος ευθέως εναντίον της Συνταγματικής ομαλότητας και Νομιμότητας και πρέπει άμεσα αυτό το γεγονός να ελεχθεί;

Το Δικαίωμα της Αναφοράς είναι το μοναδικό μέσο άμυνας των διοικουμένων και για αυτόν τον λόγο ο σοφός Συντακτικός Νομοθέτης το εισήγαγε στο Σύνταγμα του 1975 όπως αυτό ισχύει μέχρι σήμερα. Ο μη ορθός χειρισμός της, η επέμβαση στα αναφερόμενα αυτής, η μη προώθησή της είναι λίγες από τις μη νόμιμες ενέργειες οργάνων οι οποίες σε κάθε περίπτωση προκαλούν ποινική αξιολόγηση από την αρμόδια Εισαγγελία.

Συνεπεία των ανωτέρω, δύο είναι τα πράγματα που πρέπει να έχουμε στο νου κατά την έλευση μιας Αναφοράς: α)ότι πρέπει να ενεργήσουμε ανάλογα με το αίτημά της και β) ότι πρέπει να απαντήσουμε / γνωστοποιήσουμε αιτιολογημένα στον αναφέροντα τις ενέργειές μας.

Δεν είναι δυνατόν η κατάθεση μιας Αναφοράς να λογίζεται από προΪστάμενα διοικητικά όργανα ότι ο καταθέτων «ενοχλεί την Διοίκηση και θα φάει το κεφάλι του», ή να προκαλεί λεκτικά όπως «άλλαξέ την και γράψε αυτά που θα σου πω». Αν μη τι άλλο, αυτό είναι αντίληψη που συναντήθηκε εν πολλοίς σε κομμουνιστικά καθεστώτα με τα γνωστά αποτελέσματα εξαφανίσεως και εκτοπίσεως των αιτούντων.

Η Αναφορά τις περισσότερες φορές είναι παράκληση του διοικουμένου προς την Διοίκηση ούτως ώστε η τελευταία να επανέλθει στα πλαίσια της Νομιμότητας. Όταν ομιλούμε για Νομιμότητα την γράφουμε με κεφαλαίο καθώς είναι η Συνταγματική Αρχή η οποία δεσμεύει την Διοίκηση να ενεργεί εντός των ορίων των κανόνων δικαίου (Νόμοι, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις, Μόνιμες και Πάγιες Διαταγές κλπ) που έχει θεσπίσει η Πολιτεία με τα όργανά της τα οποία διαθέτει προς τούτο.

Ναι….είναι γεγονός ότι όσο «ψηλά» και να είναι κάποιος δεν είναι εκτός διοικητικού ελέγχου!! Το γεγονός ότι ό,ποτε «ξεφεύγει» και το γεγονός αυτό μένει στην αφάνεια είτε εκ φόβου των υφισταμένων είτε με τεχνάσματα εναλλαγών σε σφραγισμένα έγγραφα και βεβαίως με την απουσία κάποιας Αναφοράς, αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι με αυτήν την σιωπηρή διαδικασία ο έλεγχος ξεφτίζει και υποχωρεί.

Να, λοιπόν, η σημασία της Αναφοράς….είναι εκείνο το Συνταγματικό εργαλείο που θα δείξει στην Πολιτεία την θραύση της νομίμου εξουσιαστικής δραστηριότητας ενός οργάνου της. Ο λόγος, δε, που αυτό έχει σημασία τεραστίων διαστάσεων είναι ότι έχει πλέον κριθεί ότι η κατάχρηση εξουσίας κατά ανθρώπων λογίζεται από την παγκόσμια νομική επιστήμη ως «Διαφθορά». Η καταπολέμηση, δε, της απανταχού Διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα συντελεί στην προαγωγή της κοινωνίας και άρα στην Αριστοτελική κοινωνία του «εμείς». Το γεγονός βέβαια ότι ορισμένοι «μνημονεύουν» τον Αριστοτέλη και παράλληλα «καταράσσονται» τις Αναφορές διαθέτει συγκεκριμένο χαρακτηρισμό γνωστό στους αναγνώστες.

Δεν θα αναφερθούμε σε ειδικές περιπτώσεις προς το παρόν, καθώς κρίνεται αναγκαίο να αντιληφθούμε όλοι πόσο σημαντικό είναι η προστασία ασκήσεως των Δικαιωμάτων περί Αναφοράς για τους λόγους που προεκτέθηκαν. Είναι σημαντικό να δείξουμε και να αναφέρουμε όχι μόνο τις διοικητικές αποκλείσεις αλλά και τα όργανα εκείνα που τάσσονται κατά του Συντάγματος και της Δημοκρατικής ομαλότητας….η Πολιτεία απλά πρέπει να υφίσταται με υγιή κύτταρα. Οι Ένοπλες Δυνάμεις ειδικά, ως το αρτιότερο και υγιέστερο κύτταρο της Χώρας που πρέπει να παραμείνει έτσι, είναι ανάγκη να συγκλίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς, κατά την ρήση του Μεγάλου Βασιλείου «κακία σιωπηθείσα νόσος ύπουλη εστί».

Τέλος, επιτρέψτε μου να κλείσω με ένα αγαπημένο ρητό του Μοντεσκιέ σύμφωνα με το οποίο: «κάθε άνθρωπος που ασκεί εξουσία τείνει μοιραίως εις κατάχρησιν αυτής. Προχωρεί μέχρις ότου συναντήσει φραγμούς. Αυτό ισχύει για ΚΑΘΕ άνθρωπο και για ΚΑΘΕ κράτος, διότι προκύπτει από αυτήν την φύση και του κράτους και του ανθρώπου».

Ευχαριστώ για την φιλοξενία

*Ο Υποπλοίαρχος του Π.Ν., Γεώργιος Αλεξανδράκης, κατάγεται από τα Μεσονήσια Αμαρίου Ρεθύμνης. Είναι Πρόεδρος της Περιφερειακής Ενότητας Βόρειου Τομέα Αθηνών της Περιφέρειας Αττικής. Αριστούχος της Φιλοσοφικής Αθηνών, Πτυχιούχος Νομικής  Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου.