“Πυροβολώντας με το βλέμμα”! Το σούπερ κράνος για τους πιλότους μαχητικών

Το κράνος χειριστών μαχητικών αεροσκαφών κάνει πολλά περισσότερα από το να προστατεύει απλά τα κεφάλια τους. Οι συνεχείς ανακαλύψεις στον τομέα αυτό επέτρεψε στους χειριστές να λαμβάνουν πληροφορίες χωρίς καν να κουνάνε το δάχτυλό τους.Εκτελούν αποστολές και ενεργοποιούν πυραύλους προς τα εχθρικά αεροσκάφη απλά κοιτάζοντας προς την κατεύθυνση που θέλουν να τους στείλουν.

Οι πολεμιστές φορούν κράνη εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αυτά τους προστατεύουν από χτυπήματα, πτώσεις και άλλες απειλές και εκείνοι που εκτιμούσαν τη σημασία του κράνους, τα διακοσμούσαν συνήθως με χαρακτικά αποφθέγματα, φτερά και πολύτιμους λίθους.

Για τους πρωτάρηδες μαχητές, το κράνος είναι ένα ουσιαστικό μέρος του εξοπλισμού τους στο πεδίο της μάχης. Μπορεί να μην είναι κατασκευασμένα από χάλυβα και οι απειλές που δέχονται απο άλλα όπλα να εκτρέπονται προς τους άλλους, ωστόσο, ο κύριος στόχος τους παραμένει: να προστατεύσει τα κεφάλια των στρατιωτών την ώρα της μάχης από τα όπλα του εχθρού.

Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, κάθε κράνος είχε τον ίδιο σκοπό για τους αεροπόρους, όμως, νέα στοιχεία προστέθηκαν πρόσφατα: έλεγχος των συστημάτων, προηγμένη απεικόνιση δεδομένων και ένα χαρακτηριστικό που επιτρέπει στον χειριστή να χρησιμοποιεί τα όπλα του χρησιμοποιώντας το κράνος.

Η εξέλιξη του κράνους

Η υπολοχαγός Noa είναι ιπτάμενη στη μοίρα “Hammers” των F-15I του Ισραήλ. Όταν πραγματοποιεί εξορμήσεις, εκπαίδευση ή επιχειρησιακές πτήσεις, φοράει τη την αντί G φόρμα της, τον εξοπλισμό επιβίωσης της και βάζει το DASH της (το κράνος της). Καθ ‘όλη την πτήση, οι αριθμοί που εμφανίζονται μπροστά στα μάτια της,θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση και να αποτελούν πληροφορίες χωρίς νόημα για κάποιον που δεν είναι εξοικειωμένος με αυτά, ωστόσο γι΄ αυτήν, τα δεδομένα είναι απαραίτητα προκειμένου να ολοκληρώσει την αποστολή της. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, τα κράνη DASH μπήκαν στην υπηρεσία της IAF.

“Το κράνος DASH εμφανίζει συνεχώς ζωντανά στατιστικά στοιχεία της πτήσης, όπως το ύψος, την ταχύτητα και την κατεύθυνση”, εξήγησε η υπολοχαγός Noa. “Μαζί με τα στατιστικά στοιχεία, το DASH είναι επίσης ικανό να συνδέεται με μερικά από τα βλήματα, επιτρέποντας στο χειριστή να εκτοξεύει έναν πύραυλο απλά κατευθύνοντας το βλέμμα του”.

Για να κατανοήσουμε την απεραντοσύνη αυτής της επανάστασης, πρέπει κανείς να εξετάσει τις ημέρες πριν από την χρήση του κράνους DASH. Από την αρχή της αεροπορίας, τα στοιχεία πτήσης ήταν ορατά μόνο στο ταμπλό του πιλοτηρίου και αργότερα το αεροσκάφος ήταν εφοδιασμένο με ένα HUD (Head Up Display) σύστημα, σύστημα απεικόνισης, που έχει τις ικανότητες να επικεντρωθεί σε άπειρες αποστάσεις και βρισκόταν στο μπροστινό μέρος του πιλοτηρίου επιτρέποντας στο χειριστή να δει την οθόνη χωρίς να κινείται το βλέμμα του προς το ταμπλό.
“Το κράνος DASH δίνει βέλτιστη προβολή σε σχέση με τα προηγούμενα συστήματα”, δηλώνει ο Υaron Shmueli, επικεφαλής του τμήματος της Αεροφωτογραφίας της “Elbit Systems” που ασχολήθηκε με την ανάπτυξη του κράνους.

Το κράνος DASH μεταβάλλει την πραγματικότητα με αισθητήρες όπως τα συστήματα GPS και βίντεο που επιτρέπουν τη βέλτιστη πλοήγηση. “Οι αισθητήρες είναι τα μάτια μας», δηλώνει ο Shmueli. “Προσθέσαμε αισθητήρες στα μάτια μας για να μας επιτρέψουν να δούμε διαφορετικά τα μήκη κύματος, ώστε να τα ερμηνεύσει και να φέρει την πραγματικότητα στα μάτια των πιλότων”.

Αυτή η τεχνολογία ονομάζεται «Augmented Reality»: τεχνολογία που αντιγράφει την πραγματικότητα και προσθέτει εικονικά στοιχεία σε αυτή και συγχωνεύει τις δραστηριότητες σε πραγματικό χρόνο. “Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα της επαυξημένης πραγματικότητας είναι η βελτίωση του προσανατολισμού», εξηγεί ο Major Avshalom Gil- Ad και ο Dorit Shayia από το τμήμα του εργαστασίου Human Factor και το Τμήμα Γεωπονίας στην έδρα IAF αντίστοιχα.

Ωστόσο, αν και η σημασία της προβολής των δεδομένων έχει προχωρήσει, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί πιλότοι που προτιμούν να φιλτράρουν τη ποσότητα των δεδομένων και να χρησιμοποιούν την ικανότητα να ελέγχουν οι ίδιοι το όπλο.

“Όταν ζητήθηκε από τους πιλότους να δηλώσουν τις προτιμήσεις τους, το μεγαλύτερο ποσοστό παραδέχθηκε ότι το καλύτερο στοιχείο του κράνους είναι η ικανότητα να ελέγχει τα όπλο”, λέει ο Dorit. “Στην πραγματικότητα προτιμούν να φιλτράρουν την ποσότητα των δεδομένων που τους έχουν δοθεί, για να αποφευχθεί η απώλεια εστίασης”.

Η Υπολοχαγός Noa συμφωνεί: “Το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να ελέγχουμε ολόκληρο το αεροσκάφος μας και μπορούμε απλά να μετακινούμε το κεφάλι μας, χωρίς να “τραβάμε” το G-Force, είναι μια ικανότητα που μειώνει το χρόνο και διατηρεί την δυναμική του αεροσκάφους”.

Το μοναδικό κράνος F-35

Οι πιλότοι μαχητικών του IAF έχουν χρησιμοποιήσει το κράνος DASH για πολλά χρόνια και σε όλη την εκπαίδευσή τους και μαθαίνουν να το χρησιμοποιούν, αλλά η “Elbit” ζήτησε να το πάει ένα βήμα παραπέρα και να εγκατασταθεί νέο εικονικό HUD για το προηγμένο F-35 JSF.

“Το αεροσκάφος F-35 είναι το πρώτο που δεν έχει το σύστημα HUD. Για μια δεκαετία, υπήρχαν πολλά επιχειρήματα σχετικά με το αν αυτή ήταν η σωστή απόφαση”,παραδέχεται ο Shmueli. “Όταν αρχίσαμε να κάνουμε δοκιμαστικές πτήσεις ήταν σαφές ότι η ιδέα της πτήσης χωρίς το HUD κέρδισε, γιατί ο πιλότος δεν θα μπορούσε να αισθανθεί τη διαφορά”.

Το κράνος περιλαμβάνει ένα εικονικό HUG στο μπροστινό μέρος του πιλοτηρίου μέσα από τους φακούς του κράνους. Φαίνεται και ενεργεί σαν ένα παραδοσιακό σύστημα HUD, αλλά είναι εντελώς εικονικό.

’Ήταν μια τεράστια πρόκληση για την ανάπτυξη αυτής της οθόνης και για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα και ακρίβεια της στον τομέα ακόμη και με τις ταχείες διακυμάνσεις ενός μαχητικού. Τελικά, ήμασταν σε θέση να αφαιρέσουμε ένα ακριβό και βαρύ στοιχείο”.

Ως εκ τούτου, η “Elbit” ισχυρίζεται ότι το φουτουριστικό κράνος του F-35 είναι το πιο προηγμένο κράνος που έχει αναπτυχθεί. “Σε σύγκριση με άλλα επιχειρησιακά κράνη σήμερα, το ισραηλινό κράνος του F-35 θα έχει ένα διπλό προσοφθάλμιο και ένα ευρύτερο όραμα 40 μοιρών”, λέει ο Shmueli. “Το κράνος είναι συνδεδεμένο με κάμερες που περιβάλλουν το αεροσκάφος, οι οποίες παρέχουν στο χειριστή μια εικόνα του πεδίου έξω από το πιλοτήριο σε 360 μοίρες”.

Η οθόνη του κράνους F-35 περιέχει αμέτρητα δεδομένα και δυνατότητες, όπως τα οπλικά συστήματα,τις επικοινωνίες με άλλα αεροσκάφη στο σχηματισμό και την επικοινωνία μεταξύ των μελών του πληρώματος. Τα μέλη του πληρώματος είναι υπεύθυνα για την επιλογή των δεδομένων που θα ήθελαν να έχουν, σύμφωνα με την κατάσταση που αντιμετωπίζουν. “Το κόλπο είναι να επιλέξουν τα σωστά δεδομένα στη σωστή στιγμή”, εξηγεί ο Shmueli.

Όλα είναι στο ¨κεφάλι τους”

Τα προηγμένα κράνη θα επεκταθούν όμως και πέρα από τα μαχητικά αεροσκάφη.
Ο κόσμος των ελικοπτέρων έχει αποδειχθεί ότι έχει παρόμοια ανάγκη, αλλά το κύριο ζήτημα ήταν ότι δεν μπορούν να ελέγχουν τα όπλα τους. Ως εκ τούτου, οι πιλότοι των ελικοπτέρων επωφελήθηκαν από τα κράνη που επιτρέπουν σε κάποιον να λαμβάνει πληροφορίες κατά την πτήση, καθώς και τη δυναντότητα νυχτερινής όρασης.

Η “Elbit” δήλωσε, ότι και οι πιλότοι των μεταφορικών αεροσκαφών έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τα κράνη. Υπάρχει κυρίως ανάγκη για τα C-130, στην αμερικανική Πολεμική Αεροπορία η οποία έχει ήδη ενσωματωσει το σύστημα HUD από την “Elbit”.

Η χρήση της οθόνης του κράνους έχει ήδη αφομοιωθεί στην Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία.
Ωστόσο,υπάρχουν και άσχημα σχόλια από βετεράνους πιλότους. Διακηρύσσουν ότι μόλις αρχίσει κάποιος να χρησιμοποιεί το DASH, δεν μπορεί να πετάξει χωρίς αυτό. Ως εκ τούτου, η σημερινή προσέγγιση είναι να διδάξει στους πιλότους τα βασικά, όπως η ανάγνωση του HUD και μετά αποκτώντας περισσότερη εμπειρία πτήσης και μόνο τότε, να διδάξουν τους πιλότους να χρησιμοποιούν το DASH.