Σχετικά άρθρα
Του Θεόδωρου Ανδρεάδη-Συγγελάκη*
Δυόμιση μήνες μετά το συνταγματικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου, η ιταλική πολιτική στο σύνολό της, περνά μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση, με κινδύνους διάσπασης, απρόσμενες αποκαλύψεις και κρίσεις ταυτότητας.
Το Δημοκρατικό Κόμμα, η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της κεντροαριστεράς, βρίσκεται εν μέσω τρικυμίας. Σήμερα, όπως όλα δείχνουν, θα κριθεί το μέλλον του κόμματος. Θα αποφασιστεί και επίσημα δηλαδή, αν η εσωτερική μειοψηφία θα εγκαταλείψει τους «Δημοκρατικούς» και αν ο γραμματέας Ματτέο Ρέντσι θα παραιτηθεί από την γραμματεία, ποντάροντας σε επανεκλογή του στο έκτακτο συνέδριο, μέχρι τον Μάιο.
Τις τελευταίες ημέρες η σύγκρουση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ο πρώην γραμματέας Πιερλουίτζι Μπερσάνι κατηγόρησε τον Ρέντσι για πρωτοφανή επιθετικότητα, ότι «χώνει τα δάκτυλα μέσα στα μάτια των μελών της αριστερής μειοψηφίας» και ο περιφερειάρχης της Απουλίας, Μικέλε Εμιλιάνο, πρόσθεσε ότι «o Ρέντσι συντάσσεται με τους πλούσιους και ξεχνά τους φτωχούς». Το κύριο σημείο του όλου προβλήματος, είναι ακριβώς αυτό: ότι οι υποστηρικτές του Ιταλού πρώην πρωθυπουργού και πρώην δημάρχου της Φλωρεντίας, συνεχίζουν να θεωρούν ότι το σημείο αναφοράς τους είναι το μοντέλο διακυβέρνησης του Τόνι Μπλέρ, και δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με οτιδήποτε μπορεί να συνδέεται, πραγματικά, με την σοσιαλιστική παράδοση.
Μετά από τις Ευρωεκλογές του 2014, όμως, οι «Δημοκρατικοί» έχασαν όλες τις τοπικές εκλογικές αναμετρήσεις, όπως και -βεβαίως- το δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου.
Φταίει η πολιτική του Ρέντσι, η οποία δείχνει να απογοήτευσε ένα μεγάλο μέρος των αριστερών ψηφοφόρων, ενώ δεν μπόρεσε να προσελκύσει σημαντική μερίδα των μετριοπαθών ιταλών;
H μεταρρύθμιση του εργασιακού, με πιο εύκολες απολύσεις, και εκείνη της δημόσιας παιδείας, που ανάγκασε πολλούς καθηγητές να μεταναστεύσουν από την μια άκρη στην άλλη της Ιταλίας προκειμένου να μονιμοποιηθούν, θεωρούνται από πολλούς αριστερούς, άκρως λανθασμένες κινήσεις. Όλα αυτά, αναμφίβολα βαραίνουν και θα βαρύνουν στις μελλοντικές εξελίξεις και στο υπό διαμόρφωση νέο τοπίο της ιταλικής κεντροαριστεράς. Η απειλή της διάσπασης είναι ουσιαστική και σύμφωνα με αρκετούς παρατηρητές, ακόμη και αν σήμερα αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός, μπορεί να επανέλθει αρκετά σύντομα. Το 29% της πρόθεσης ψήφου που συγκεντρώνουν σήμερα, αν δεν επιτευχθεί ένας δύσκολος όσο και διαρκής συμβιβασμός ανάμεσα στις διάφορες πτέρυγες των «Δημοκρατικών», μπορεί να μειωθεί ακόμη και κατά δέκα μονάδες, λένε οι δημοσκόποι.
Βέβαια, η κατάσταση στο συντηρητικό στρατόπεδο δεν είναι σίγουρα πιο ευνοϊκή. Ο Σίλβιο Μπερουσκόνι είναι ογδόντα ετών και δεν μπορεί, προς το παρόν, να θέσει υποψηφιότητα, λόγω των δικαστικών του προβλημάτων. Το άλλοτε πανίσχυρο κόμμα του, η Φόρτσα Ιτάλια, σήμερα δεν ξεπερνά το 13,5% στις διάφορες δημοσκοπήσεις. Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς ποσοστό της Λέγκας του Βορρά, με γραμματέα των Ματτέο Σαλβίνι, ο οποίος καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες, με στόχο να ηγηθεί ολόκληρης της κεντροδεξιάς. Έχει εξασφαλίσει τη στήριξη της πρώην νεοφασίστριας και νυν εκπροσώπου της «λαϊκίστικής δεξιάς α λα Λε Πεν» Τζόρτζια Μελόνι, αλλά όχι εκείνη του πρώην Καβαλιέρε. Ο μεγιστάνας και πρώην πρωθυπουργός αντιστέκεται και επιμένει ότι η συντηρητική παράταξη πρέπει να βρει έναν ηγέτη που να προέρχεται από τον μεσαίο χώρο ώστε να κερδίσει και πολλούς καθολικούς, κεντρώους ψηφοφόρους.
Πως λύνεται το όλο πρόβλημα; Πρώτα απ’ όλα, όπως φαίνεται, περιμένοντας τις πιο σημαντικές εξελίξεις. Ο Σίλβιο θέλει πρώτα να εγκριθεί ο νέος εκλογικός νόμος και να αποσαφηνισθεί αν οι εκλογές θα γίνουν τον Ιούνιο, τον Οκτώβριο ή τον Φεβρουάριο του 2018, όταν λήγει και η νομοθετική περίοδος. Όταν ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία δεν αποκλείεται να κάνει την μεγάλη έκπληξη: να ζητήσει από την πρωτότοκη κόρη του, Μαρίνα, να κατέβει στον πολιτικό στίβο, ως ηγέτιδα όλης της κεντροδεξιάς με την καθοριστική στήριξη όλου του μπερλουσκονικού μιντιακού συστήματος.
Όσο για την νεότερη πολιτική δύναμη που κέρδισε έδαφος στην πολιτική σκακιέρα της Ιταλίας, το κίνημα Πέντε Αστέρων, δεν λείπουν -και σε αυτή την περίπτωση – μια σειρά προβλημάτων. Η δήμαρχος της Ρώμης Βιρτζίνια Ράτζι, υποψήφια του κινήματος του Γκρίλο η οποία εξελέγη πανηγυρικά τον περασμένο Ιούνιο, μέσα σε οκτώ μήνες έχασε μεγάλο ποσοστό της δυναμικής της. Παραιτήθηκαν, ή αναγκάσθηκε να απομακρύνει η ίδια, σειρά σημαντικών συνεργατών της, όπως τον πρώην υπεύθυνο της γραμματείας της, Σαλβατόρε Ρομέο, και τον επικεφαλής του γραφείου προσωπικού του δήμου, Ραφαέλε Μάρα, ο οποίος κατηγορείται για διαφθορά. Η αίσθηση των πολιτών είναι ότι η δήμαρχος δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τα κύρια προβλήματα της πόλης και ακόμη και η πρόσφατη κίνησή της υπέρ της οικοδόμησης ενός νέου σταδίου για την ομάδα της Ρόμα, δίχασε τους κατοίκους: προκάλεσε κάποια θετικά σχόλια αλλά και πολλές επικρίσεις, με αναφορά σε πιθανή «μελλοντική επέλαση του μπετόν αρμέ».
Είναι ξεκάθαρο ότι η πρόκληση της Αιώνιας Πόλης αποτελεί βασικής σημασίας στοίχημα για τα Πέντε Αστέρια. Μια τυχόν αποτυχία τους, θα μπορούσε να οδηγήσει μέρος των ψηφοφόρων στο συμπέρασμα ότι αφού δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση στην ιταλική πρωτεύουσα, δεν είναι και σε θέση να αναλάβουν ούτε την διακυβέρνηση της χώρας. Προς το παρόν, το κίνημα που ίδρυσε ο Ιταλός ηθοποιός, συνεχίζει να στηρίζεται από σημαντικό μέρος των πολιτών (συγκεντρώνει το 28% της πρόθεσης ψήφου) λόγω του ότι υπάρχει ακόμη μια διαδεδομένη, ισχυρή απογοήτευση σε ότι αφορά το έργο και τις πρακτικές των «παραδοσιακών κομμάτων. Τα Πέντε Αστέρια, αν θέλουν να αναμετρηθούν με τα κύρια προβλήματα της χώρας, θα πρέπει να καταφέρουν να δημιουργήσουν μια ικανή και πεπειραμένη ιθύνουσα τάξη, επιλέγοντας αναγκαστικά μια σταθερή και ξεκάθαρα θέση, σε σειρά κύριων ζητημάτων. Αρχίζοντας από το μεταναστευτικό, το μέλλον της Ευρώπης και του Ευρώ και την γενικότερη στρατηγική για την οικονομική ανάπτυξη. Με την «αντιπολιτική τους» κέρδισαν αναμφίβολα πολλές ψήφους, αλλά η διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων απαιτεί, αναμφίβολα, μια διαφορετική, πιο ώριμη προσέγγιση.
*Ανάλυση για το ΑΠΕ
